Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Ook in dorpskernen is de luchtkwaliteit vaak niet goed”
STAD “Voel ik de Antwerpse Ring?” DORP LANDELIJK “Nooit helemaal zeker” “Colonnes vrachtwagens in Melsele”
Zo’n 6.100 vrijwilligers in de provincie Antwerpen en het Waasland hebben afgelopen weekend hun eigen ‘meetstationnetje’ opgehangen voor het tweede CurieuzeNeuzen-onderzoek. Dat meet deze keer niet alleen de luchtkwaliteit in Antwerpen, maar in heel Vlaanderen. “In dorpskernen worden de normen evengoed overschreden.”
Antwerpenaren zijn inmiddels goed vertrouwd met de CurieuzeNeuzen. Al in mei 2016 organiseerde burgerbeweging Ringland het initiatief met de hulp van de universiteit Antwerpen en de Brusselse VUB. Aan tweeduizend ramen in de stad werden meetborden met proefbuisjes gehangen om de luchtkwaliteit te meten. Toen al volgens de organisatoren “het grootste wetenschappelijke experiment met burgerparticipatie in West-Europa”. De conclusie was dat 45% van de meetpunten in Antwerpen de norm van de Wereldgezondheidsorganisatie overschreed.
Universiteit Antwerpen,
en de Vlaamse Milieumaatschappij zetten het project nu verder en vertienvoudigen het. Over heel Vlaanderen hebben zaterdag 20.000 vrijwilligers een meetopstelling aan het raam gehangen, onder wie 5.540 in de provincie Antwerpen en 549 in het Waasland. In totaal stelden zelfs 52.000 Vlamingen zich kandidaat om mee te werken aan het onderzoek, ondanks de bijdrage van tien euro die ze zelf moeten leveren. De organisatie van CurieuzeNeuzen moest dat aantal meer dan halveren om het logistiek mogelijk te houden.
Van stad tot dorp
De Standaard
Deze keer willen de onderzoekers alle soorten terreinen in het onderzoek betrekken. “Van smalle straten met hoge huizen in het midden, van een stad met veel verkeer, tot landelijke baantjes waar amper passage is”, legt post-doctoraatsstudent van de UA Sam Decraemer uit. “Op het platteland zal de luchtkwaliteit een pak beter zijn. Maar in de dorpskernen aan grote banen bijvoorbeeld, worden de normen evengoed vaak overschreden. Het beperkt zich dus niet alleen tot de steden.”
Net als bij het vorige onderzoek, ligt de focus op stikstofdioxide of NO2. Deze stof wordt door gemotoriseerd verkeer verspreid, maar is verder ook een indicator voor andere schadelijke stoffen in de lucht.
De resultaten van het tweede CurieuzeNeuzen-onderzoek zullen in september bekendgemaakt worden. De vrijwilligers kunnen hun resultaat dan met de buurt delen door het op een resultaatfiche aan hun raam te hangen. In tegenstelling tot wat gedacht wordt, boekt de strijd tegen vervuiling van gemotoriseerd vervoer juist vooruitgang. “De luchtkwaliteit is op langere termijn zeker beter geworden”, zegt Sam Decraemer, als postdoctoraatsstudent, werkt hij mee aan het CurieuzenNeuzen-onderzoek. “De kennis van bepaalde waarden in de lucht en het effect ervan op de mens is steeds beter.” En er wordt ook naar gehandeld. “Rond de eeuwwisseling is bijvoorbeeld lood verboden in benzine en zijn de normen voor fijnstofdeeltjes in diesel strenger geworden.” Toch waarschuwt Decraemer er nog voor dat die vooruitgang niet eeuwig zal duren en we waarschijnlijk zullen moeten overschakelen op andere vervoersmiddelen dan de gemotoriseerde. “Mijn collega’s vroegen me: ‘maar je moet zelf nog tien euro betalen voor dat onderzoek?’ Het leuke is dat je zo exact weet hoe het zit aan jouw huis, die tien euro weegt daar voor mij niet tegenop”, zegt Sarah Van Geldorp uit de Confortalei in Deurne. CurieuzeNeuzen doet daar nog 34 euro per meting bij.
“Er is wel wat verkeer in onze straat”, zegt Sarah. “We wonen vrij dicht bij het Sportpaleis en de Ring van Antwerpen. De vraag voor mij is: hoe ver gaat die vervuiling? Maar langs de andere kant is het Rivierenhof even ver. Ik kan het moeilijk inschatten. Wij zullen als deelnemers als eerste het resultaat van de meting kennen. Ik hoop dat onze buurt groen kleurt op de kaart.” Bea Van Gorp (53) baat de bed and breakfast Tspijker uit aan de rand van Mol, op de Volmolenheide. “Rond ons alleen maar groen”, zegt ze. Toch schreef ze zich in voor van CurieuzeNeuzen. “De titel van het onderzoek liegt er niet om, ik doe het uit curiositeit. Ik denk wel dat we een goede luchtkwaliteit hebben in onze buurt, maar je bent er toch nooit helemaal gerust in. Tegenover tien jaar geleden is het verkeer hier drukker geworden. Waar in mijn kinderjaren gewoon bos was, is nu een verbindingsweg tussen Mol een Geel. Die ligt op vijfhonderd meter van hier en ik vraag me af of wij daar een effect van voelen. Ik heb wel al gehoord dat fijn stof na een meter of tien van een weg al niet meer te merken is, maar ik ben liever zeker, meten is weten.” “Ik doe mee omdat ik de mensen wil sensibiliseren en de overheid wil herinneren aan een taak die ze niet goed uitvoert”, zegt Anne Dekerk (43). Ze woont nochtans niet in een grootstad, maar in het centrum van het dorp Melsele (Beveren). “De laatste tijd zien we het verkeer hier enorm toenemen. We vangen de fileproblemen van de Ring rond Antwerpen op, waardoor het hier ook file is. Sinds de kilometerheffing voor vrachtwagens, rijden ze steeds meer en meer in colonnes door onze straat door de uitbreiding van de haven. Dat moet effect hebben op de luchtkwaliteit. En dat terwijl hier vlakbij twee scholen liggen waar mijn dochters Lily (6) en Rose (9) naartoe gaan.”