Kiezen de ploegen zelf in welke kleuren ze spelen? En heeft de kleur invloed op hun spel?

Niet iedereen ligt wakker van tactische plannen of defensieve zorgen bij de Rode Duivels. Eva Verschaeren, vormgeefster bij uw krant, stelt zich andere vragen bij het WK. Vragen die alleen een voetballeek als zij kan verzinnen, maar die ook de voetbalfreak mogelijk kunnen verrassen. Het hele WK lang proberen we elke dag zo’n vraag te beantwoorden.

Ploegen mogen kiezen in welke kleuren ze spelen, zolang ze maar rekening houden met de FIFAreglementen. En die bepalen dat elk team ‘twee verschillende en contrasterende kleuren (één overwegend donker en één overwegend licht) voor zowel de officiële als de reserve-outfit’ moet hebben. Concreet: weliswaar geen beperkt aantal kleuren, maar ook geen kleurboek, wél telkens een duidelijke dominante kleur. Om zich te onderscheiden van de tegenstander. Het ‘thuis’-team - op een WK het team dat eerst werd uitgeloot bij elke wedstrijd - krijgt overigens altijd de eerste kleurkeuze en mag dus sowieso in zijn officieel shirt spelen.

Voor de keeper moeten er verplicht drie contrasterende outfits zijn, omdat de kleur van de keeper verschillend moet zijn van eigen team, tegenstander en scheidsrechter. Bovendien moet er ook bij elke keepersoutfit ook een keepersshirt beschikbaar zijn zonder naam en nummer, wanneer de keeper zou uitvallen of rood zou krijgen en er geen vervanging meer is, waardoor een veldspeler zijn plek moet innemen.

En er zijn nóg voorwaarden. Zo moet elke outfit verplicht uit een apart broekje en een shirt bestaan. Die regel is ingevoerd nadat Puma op de Africa Cup in 2004 Kameroen in een revolutionaire ‘onepiece’-outfit liet spelen: weliswaar met twee kleuren (groen en rood), maar met broekje en shirt aan elkaar genaaid. Rel met de FIFA en Kameroen dat als straf zes punten achterstand kreeg voor de WK-kwalificatie 2006 - waar het zich ook niet meer voor kon plaatsen. En er is nog een regel ingevoerd dankzij Kameroen: nadat ze op het WK in 2002 plots met mouwloze shirts het veld opstapten, werden ook die verboden.

De kleuren dan. Allereerst, op dit WK zijn opnieuw Nike en Adidas de hofleveranciers van de ploegen. Maar in tegenstelling tot de schoenen - waar Nike won - is nu Adidas de grote slokop, met twaalf van de 32 team-outfits. Nike ontwierp de outfit van tien teams. Maar veel opvallender: ze kozen bijna allemaal voor shirts in duidelijke hoofdkleuren zonder veel franjes én die hoofdkleuren zijn ook zéér gelijkend. Hier en daar eens wat blauwe strepen en een blauw of zwart broekje, maar 15 van de 23 teams kozen voor de hoofdkleuren rood en wit voor officiële en reserve-outfit. Enkel de klassieke teams bleven bij hun even klassieke kleuren: Zweden voor geel en blauw, Uruguay voor hun ‘celeste’-hemelsblauw, Colombia voor geel en blauw, Kroatië in hun rood-wit dambord (of blauw-zwart), Frankrijk blauw, Argentinië hemelsblauw-wit-gestreept, het kanariegeel van Brazilië en… het rood voor de Rode Duivels (al moesten die even vaak als ‘uitteam’ hun gele reserveshirts uit de kast halen.

De enige écht afwijkende outfit was die van Nigeria, een wat gewaagder groen-wit-zwart patroon met veel strepen van Nike. En ze werden meteen beloond door de fans en modegoeroes: uitgeroepen tot mooiste shirt van het WK en al uitverkocht na de release (wereldwijd meer dan 3 miljoen officiële outfits verkocht). De overvloed aan rood op dit WK (19 teams hebben het prominent in een van hun outfits verwerkt) lijkt ook niet toevallig. Er zijn immers al verschillende onderzoeken gebeurd naar het effect van de kleur van het shirt op de resultaten van het team. Hoewel niet eenduidig. Zo konden Attrill, Hill & Barton in 2008 een positief effect ‘bewijzen’ van rode shirts in de Engelse Premier League, terwijl Kocher & Sutter in datzelfde jaar geen significant effect zagen van de kleur rood op de resultaten in de Duitse Bundesliga. Een ander onderzoek, ‘Color Psychology in Football: The Effect of Shirt Color on a Team’s Performance’ van de universiteit van Rotterdam kwam echter opnieuw tot de conclusie: een rood shirt heeft wel degelijk meer positief effect op de resultaten van een team dan eender welke andere kleur. De redenen? Rood wakkert agressiviteit aan, is beter zichtbaar voor ploegmaats én zorgt voor meer zelfvertrouwen. Goed nieuws voor de Rode Duivels? Misschien. Hoewel. Van de twintig wereldkampioenen voetbal uit de geschiedenis werd er slechts één land wereldkampioen in een rode outfit: Engeland in 1966 tegen West-Duitsland.