Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Bomen kappen om natuur te redden
Biologen willen Kempense naaldbossen vervangen door heide om meer grondwater vast te houden
Mislukte oogsten, brandgevaar en waterschaarste. De droogtes die we deze en vorige zomer meemaakten, zullen zich blijven herhalen. Daarom richten Antwerpse biologen hun pijlen op de Kempense naaldbossen. Die moeten sneuvelen voor ons kraanwater. “Zo’n naaldbos kun je vergelijken met een geasfalteerde parking.”
Door klimaatverandering groeit het risico op droge en warme zomers alleen maar. Om waterschaarste te voorkomen, onderzoekt bioloog Jan Staes (UAntwerpen) samen met collega’s of naaldbossen kunnen worden omgevormd tot heidelandschappen, die meer water vasthouden.
“Zo’n naaldbos is vergelijkbaar met een geasfalteerde parking”, vertelt Staes. “Druppels blijven aan de naalden hangen en de neerslag die toch op de grond valt, verdampt op een laag dorre naalden.” Zo kan maar weinig water de bodem infiltreren.
Natuurpunt is er niet rouwig om. “Veel Kempische naaldbossen zijn niet meer dan akkers met bomen erop”, zegt Frederik Naedts van Natuurpunt. “Ze laten weinig ruimte voor andere planten en dieren. Die bossen horen hier eigenlijk niet thuis en hebben hun belangrijkste functie verloren.” Want op enkele uitzonderingen na, zijn Kempense dennenbomen aangeplant om hout te leveren aan de mijnbouw. In 1992 sloot de laatste mijn. Een heropening staat niet op de agenda. Intussen staan de bossen wel op zandgrond, die ideaal is om neerslag op te vangen.
Liefst heide
Ongeveer de helft van het Vlaamse leidingwater is opgepompt grondwater. De reserves bevinden zich voornamelijk in de Kempen, waar een zandlaag en onderliggende krijtlaag ideaal zijn om water honderden jaren vast te houden.
Staes wil samen met Natuurpunt, de provincie en watermaatschappij Pidpa 8,5 hectare dennenbos omvormen tot loofbos en heidelandschap. “Een eiken- of berkenbos laat zeker in de winter meer water door dan een dennenbos. Bovendien behoort het tot onze inheemse natuur.”
Heide is volgens de bioloog de beste optie. “Dat heeft weinig loof en ondiepe wortels die relatief weinig water opnemen.”
In het natuurgebied Averbode Bos en Heide werden zo’n acht jaar geleden al naaldbomen verwijderd voor heide- en veengebied. “De impact overtreft alle verwachtingen”, vertelt Naedts. “We zien opnieuw open water. Dat dennenbomen zo’n negatieve impact hebben op het grondwater, wisten we niet.”