Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Helft alle begrafenissen arme mensen gebeurt in ’t Stad
Vlaams Parlementslid Katrien Schryvers pleit voor wettelijk kader bij uitvaarten door lokale overheden
Mensen in armoede die overlijden en waarbij nabestaanden de begrafenis niet kunnen betalen, kunnen op steun rekenen van de lokale overheid. Toch is daar geen duidelijk, wettelijk kader voor. Vlaams Parlementslid Katrien Schryvers (CD&V) heeft een conceptnota klaar om daar verandering in te brengen.
Wanneer iemand zonder inkomen, vrienden of familie komt te overlijden, is het de taak van de gemeente om in te staan voor de begrafenis en bijhorende kosten. Het betreft behoeftige personen, al dan niet gesteund door het OCMW, voor wie zich
geen nabestaanden voor het regelen van de uitvaart aanmelden. Ook wanneer nabestaanden hun overleden familielid willen begraven, maar daarvoor zelf onvoldoende middelen hebben, geldt die verplichting voor gemeenten.
In Vlaanderen gaat het om zo’n negenhonderd begravingen per jaar die door lokale overheden georganiseerd de worden. De helft daarvan vindt plaats in de stad Antwerpen.
In heel wat gemeenten neemt het OCMW die taak op zich, maar er bestaan grote verschillen tussen de gemeentes. Dat gaat van alleen voorzien in een kist en de begraving ervan, tot de organisatie van een uitvaartdienst en het drukken van rouwbrieven of -prentjes. In de regelgeving zijn daarvoor geen richtlijnen terug te vinden, behalve dan dat gemeenten verplicht zijn om mensen in armoede ‘op een behoorlijke wijze’ te begraven.
Minimale dienstverlening
Katrien Schryvers, Vlaams Parlementslid voor CD&V, heeft daarom een conceptnota klaar, waarmee ze onder meer aanstalte geeft om een wettelijk kader op te stellen voor het begraven van mensen in armoede. “Met het oog op het respect voor
de overledene, moet een minimale dienstverlening decretaal worden vastgelegd”, vindt Schryvers. “Het woord ‘behoeftige’ moet bovendien beter omschreven worden. Nu gebeurt het dat een lokaal bestuur de tussenkomst weigert, omdat nabestaanden bijvoorbeeld toch financiële middelen op een bankrekening hebben staan. Dat kan er dan weer voor zorgen dat begrafenisondernemers die al kosten hebben gemaakt, plots niet meer zeker zijn dat ze ooit betaald zullen worden.”
Goed begin
“Er is ook nood aan meer duidelijkheid rond de begraving van niet-behoeftigen die geen nabestaanden hebben of waarbij de nabestaanden geen beslissing ne- men”, gaat Schryvers verder. “Dan kan er geen initiatief genomen worden voor de lijkbezorging. Er zijn gevallen waar overledenen voor meerdere weken niet werden begraven, omdat niemand het initiatief tot begraving nam. Daarom stel ik voor dat, wanneer er geen initiatief genomen wordt binnen een bepaalde termijn, de lokale overheid dat op zich moet nemen. Er is dus vooral meer duidelijkheid nodig. De Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten (VVSG) heeft een leidraad gepubliceerd voor gemeenten. Dat is al een goed begin om op verder te werken. De menselijke waardigheid stopt niet bij het overlijden. Het is niet wenselijk dat op een moment van overlijden onduidelijkheden of tegenstrijdigheden die laatste steun in het gedrang brengen.”
20 rouwbrieven
In de stad Antwerpen vonden er in het vierde kwartaal van 2017 96 begrafenissen van behoeftigen plaats. Daarvoor betaalde de stad 143.000 euro, waar ze achteraf 71.000 euro kon van recupereren. “In de stad wordt een andere werkwijze gehanteerd dan in veel andere gemeenten”, zegt Walter Janssens van Begrafenissen Cornelis Janssens die voor de stad in de begrafenissen van behoeftigen voorziet. “Eerst wordt de uitvaart geregeld en dan wordt onderzocht of er toch geen nabestaanden of eigen middelen van de overleden persoon zijn, om die kosten te recupereren. In andere gemeenten gebeurt dat onderzoek eerst, waardoor het lijk vaak dagenlang in een mortuarium moet blijven.”
“In Antwerpen hebben behoeftigen recht op twintig rouwbrieven, een uitvaartdienst volgens het geloof van de overledene en een begrafenis of crematie”, gaat Janssens verder. “In Rumst bijvoorbeeld, waar wij in opdracht van de gemeente ook de uitvaarten doen, is een maximumbedrag van 1.430 euro vastgelegd. In Antwerpen gaat het om zo’n vierhonderd begrafenissen per jaar, in Rumst om twee. Er zijn grote verschillen in aanpak en het zou dus goed zijn moest daar duidelijkheid in gebracht worden. Dat gaat iedereen ten goede komen.”
Katrien Schryvers
Vlaams Parlementslid (CD&V)
“De menselijke waardigheid stopt niet bij het overlijden. Het is niet wenselijk dat onduidelijkheden de laatste steun in het gedrang brengen.”
Walter Janssens
Begrafenissen Cornelis Janssens
“In Antwerpen hebben behoeftigen recht op twintig rouwbrieven, een dienst en een begrafenis of crematie. In Rumst is dan weer een bedrag van 1.430 euro vastgelegd.”