Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Zonder water groeit er straks een bos in de vijver”
Natuurpunt verkent nieuwe jungle in de droogstaande vijver van Antwerps Stadspark
Een delegatie van Natuurpunt heeft zaterdag de vegetatie in de droogstaande vijver van het Antwerpse Stadspark geïnventariseerd. En die bleek wilder en exotischer dan gedacht. “Je vindt hier zelfs bleek cypergras, een exotische papyrusplant.”
Gewapend met een verrekijker, loep en een telblad trokken zes leden van het Floristisch Onderzoek voor Natuurbehoud – onderdeel van Natuurpunt – zaterdag met hoge laarzen door de wildernis van de droogstaande vijver. “Dat doen we niet voor het eerst”, vertelt voorzitter Erik Molenaar. “Toen in 1992 de vijver ook al eens droog stond, zijn we ermee begonnen. Afgelopen zomer hebben we hier ook nog plantensoorten geregistreerd. Toen waren dat veel pioniers, die op de droge bodem ontsproten. Nu de vijver al langer droogstaat, zien we hier jonge platanen en wilgen opkomen. Op termijn groeit hier gewoon een wilgenbos.”
Op een papier vinkt Nico Wysmantel aan welke planten ze allemaal gespot hebben. Na een uurtje zijn het er al tachtig. Alle deelnemers speuren de bodem van de vijver af, helemaal voorover gebogen alsof ze op zoek zijn naar een verloren trouwring. Geregeld worden er verrukte kreten geslaakt bij het zien van waterpunge of bleekgele droogbloem, goudzuring of witte esdoorn. Erik Molenaar duidt op zijn gps de exacte locatie aan. Alles wordt binnenkort netjes geregistreerd op waarnemingen.be, zodat iedereen de resultaten kan zien. De bewoners van de vijverbodem blijken net zo divers te zijn als de bewoners van de huizen in de stad zelf. De hoge fijnstraal is bijvoorbeeld uit Texas geëmigreerd, via aardappelen of geïmporteerde goederen. Bleek cypergras is zelfs een exotische plant en de vrijwilligers hebben ook al Mexicaanse plantjes ontdekt. Door de klimaatopwarming gedijen de Chinese vlinderstruik en de Spaanse plataan nu ook prima in Antwerpen. “En dat in de vijver van het Stadspark nog wel”, zegt Erik Molenaar. “Twee droogteplanten in de vijver, dat verwacht je niet.”
Zadenbank
Op zich is het niet slecht dat een vijver af en toe eens droog komt te staan, weet Erik Molenaar. “In de bodem zit een zadenbank van plantensoorten. Als de vijver droogvalt, kunnen bepaalde planten opnieuw ontkiemen en zaden aanmaken. Als de vijver droog blijft staan, is dat niet gunstig voor de vegetatie. Het zou goed zijn als er op zijn minst in een deel van de vijver weer water komt, zodat de waterplanten opnieuw kunnen ontkiemen.”
Duinpan
Door het ietwat brakke grondwater en de drooggevallen zandbodem, vind je in het Stadspark ook planten die je net zo goed in een duinpan aan zee kunt aantreffen: watermunt, heelblaadjes, waterpunge. Het zijn trouwens alle muntsoorten die voor een heerlijk aroma zorgen in de nieuwe vijverjungle. Een pittige, terpentijnachtige geur komt dan weer van de welriekende ganzenvoet, die rond 1600 via de kleding van de matrozen naar Antwerpen is gekomen.
Er staan ook eetbare planten in de vijver. Eén van de tellers trekt zowaar een dikke oranje wortel uit de grond, er wordt een tomatenplantje gespot en een stuk of tien goudbesstruiken. Dat zijn van die oranje besjes met blaadjes eraan die vaak ter decoratie op een dessert worden gelegd. Erik Molenaar: “Als mensen die eten en de pitten in hun stoelgang belanden, kan het zijn dat die via het riool in de bodem terechtkomen. Als duiven ze eten en de besjes uitscheiden, belanden de pitten ook hier. En pitten ontkiemen gemakkelijker als ze al eens door een darmkanaal gepasseerd zijn.”
“Het blijft toch vreemd dat je hier eigenlijk in de vijver wandelt”, vindt Isis Veldeman. Erik Molenaar knikt: “Ondertussen zie je hier zelfs paadjes van de hondenbezitters die hier dagelijks een toertje maken.” De groendienst heeft een eerste deel van de vijver overigens al gemaaid. Wie de vijverjungle nog wil verkennen, zal dus snel moeten zijn.
Erik Molenaar
Floristisch Onderzoek voor Natuurbehoud
“Er staan nu zelfs droogteplanten in de vijver. Dat verwacht je niet.”