Jo Vandeurzen zegt nationale politiek vaarwel

Atypische toppoliticus was spin in het Limburgse politieke web

Jo Vandeurzen stopt ermee. Het Limburgs CD&V-boegbeeld en Vlaams minister van Welzijn zet na de nationale verkiezingen een punt achter zijn politieke carrière. “Ik ben 60 jaar. Als ik mijn loopbaan nog een andere wending wil geven, moet ik het nu doen,” zegt hij in een interview met Het Belang van Limburg. En zo verdwijnt een ietwat atypische politicus uit de Wetstraat. Het vertrek verplicht CD&V om te verjongen.

Stel: je hebt 5.000 euro en je moet dat bedrag aan een politicus toevertrouwen. Aan wie zou je het dan geven? Antwoord: Jo Vandeurzen. Het is iets wat je in de Wetstraat soms hoort om de CD&V’er te typeren. Vandeurzen als een integer en serieus man aan wie je zelfs je fortuin zou toevertrouwen. Het is een gave die je niet meteen aan politici zou toeschrijven, maar de Genkenaar is wel op meer vlakken anders dan zijn collega’s.

Natgeregend bekertje

Ooit werd Jo Vandeurzen in een rapport van parlementsleden omschreven als iemand met het charisma van een natgeregend kartonnen bekertje. En volgens JeanMarie Dedecker heeft hij het imago van een lavabo. Niet meteen etiketten waarmee je het maakt in de toppolitiek, maar Vandeurzen deed het toch. Maar nu stopt het dus. Vandeurzen dacht er al verschillende keren aan om er een punt achter te zetten, ook in 2014, maar toen was hij te vermurwen om nog eens vijf jaar lang Vlaams minister van Welzijn te blijven. Deze keer speelt hij geen verlengingen. “Ik begrijp dat dit niet zo leuk is voor mijn partij. Maar ik ben al meer dan 35 jaar politiek actief Ik vind dat een politieke partij ook moet inzetten op verjonging en vernieuwing.” Vandeurzen wil hoogstens nog als lijstduwer figureren bij de verkiezingen, maar gaan zetelen, nee, dat niet meer. En nu? “Dat weet ik echt niet. Ik laat het open. Ik weet zelfs niet of ik nog iets in de politiek ga doen of daarbuiten, in de privésector. Ik heb in elk geval veel goesting om van alles te doen. Achter de schermen werken hoort daar ook bij. Ik zou volgend jaar het programma kunnen schrijven over wat er de volgende vijf jaar op het beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin moet gebeuren.”

CD&V verliest dus een stemmenkanon en moet in elk geval in Limburg op zoek naar jong en nieuw bloed. Als netwerker, man van het ziekenfonds en de vakbond was Vandeurzen er de spin in het web. Het Belang van Limburg riep hem jarenlang uit tot de machtigste man van de provincie, vóór zijn voorzitter Wouter Beke. Vandeurzen trok aan veel meer touwtjes dan de meeste mensen dachten.

Tegen wil en dank

Het was trouwens in het kielzog van toenmalig CD&V-boegbeeld en premier Yves Leterme dat hij nationaal in de machtscenakels terechtkwam. Bijna tegen wil en dank. Vandeurzen timmerde toen al vijftien jaar aan de weg, als noeste werker en dossiervreter in de Kamer. Als luitenant van Leterme leidde hij van 2004 tot 2007 de partij.

“Dat is pas een hondenjob,” zegt hij hierover. De man met de droevige hondenblik kan het weten. De implosie van het kartel met N-VA, de heisa over de splitsing van de kieskring BHV of de ellenlange regeringsonderhandelingen in 2007: Vandeurzen leed ook echt onder de politieke miserie. Hij liep bijna fysiek gebukt onder het juk van de politieke druk, ook al een zeldzaamheid in de Wetstraat. Maar de grootste politieke opdoffer kwam er eind 2008, toen hij als vicepremier en minister van Justitie ontslag nam omdat de top van de magistratuur de politiek ervan verdacht om bij de val van Fortis de scheiding der machten niet te hebben gerespecteerd. Vandeurzen zat toen heel diep.

70.000 stemmen

“Als mensen als Jef Gabriels, Marianne Thyssen en wijlen Erika Thijs toen niet op me hadden ingepraat, en zonder de steun van zovele mensen, was ik gestopt met politiek.” De CD&V’er werd nadien witgewassen en ook de kiezer vergaf hem alles. Een paar maanden later haalde hij bij de verkiezingen van midden 2009 net geen 70.000 stemmen. Het gaf Vandeurzen veel macht en status binnen zijn partij.

Vis in het water op Welzijn

Al bijna tien jaar zit hij op Welzijn, een lastig en complex departement, maar een waar hij zich als een vis in het water voelt. Hij sluisde een half miljard naar de sector en wordt alom gerespecteerd voor zijn kennis van het terrein, maar de Limburger krijgt ook veel kritiek te verwerken omdat de noden in bijvoorbeeld de gehandicaptensector, de psychiatrie of de jeugdzorg zo groot zijn dat ze nooit echt opgelost raken. Een gebrek aan profileringsdrang – nog zo’n apolitiek trekje – hielp ook niet om zichzelf en zijn beleid beter te verkopen. Ondertussen is de opvolging al verzekerd. Vandeurzens zoon Toon is adviseur op het kabinet van Justitieminister Koen Geens en stond voor de lokale verkiezingen in Genk samen met hem op de lijst. Of hij straks ook nationaal een mooie plaats krijgt, is nog niet duidelijk.

Jo Vandeurzen

CD&V-topper

‘‘Ik begrijp dat het niet leuk is voor mijn partij, maar ik ben al 35 jaar bezig.’’

‘‘De partij leiden, dat is pas een hondenjob’’

FOTO KRIS VAN EXEL