Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Plots lag ik zelf op mijn operatietafel”
Nieuwe ‘Topdokter’ Ann Smeets (48) is zowel borstchirurg als borstkankerpatiënt
Wie zorgt er nog voor de zieken als de dokter ziek is? “In mijn geval: een collega die haar pensioen wilde uitstellen tot ik hersteld was”, zegt professor Ann Smeets, borstchirurg in het UZ Leuven. Zij kreeg twee jaar geleden zelf de diagnose borstkanker. Een operatie en een lange revalidatie later haalt ze opnieuw zelf tumoren weg. Van chirurg tot patiënt en terug, en straks zelfs een van de nieuwe op Vier.
Topdokters
Overmorgen is operatiedag voor Ann Smeets, chirurg in een van de grootste klinieken van het land, het universitair ziekenhuis Gasthuisberg. Elk jaar worden in Leuven bij zo’n zeshonderd vrouwen kwaadaardige tumoren weggehaald, meestal slechts de eerste stap in een lange reeks behandelingen tegen borstkanker. Dat is de frequentste tumor in ons land bij vrouwen: maar liefst een op de negen krijgt de ziekte ooit.
Zo’n 150 van de zeshonderd borstkankeroperaties per jaar voert dr. Smeets uit. Elke week beslist ze eigenhandig over het verdere leven van de vrouw voor haar op de operatietafel. “Elke patiënt is van tel, maar intussen is het voor mij ook routine. Ik opereer van half acht ’s morgens tot half zes ’s avonds. De ene patiënt volgt de andere op, en tijdens de wissels is er tijd voor de lunch. De ervaring maakt dat je er rustig onder blijft. Na de operaties drinken we nog een koffie, doen we onze ronde en dan rij ik naar huis. In de auto ontlaad ik.”
Dr. Smeets woont in Roeselare, anderhalf uur rijden van Leuven. Tijdens haar opleiding in een West-Vlaams ziekenhuis leerde ze haar echtgenoot kennen. Ook een chirurg, bij wie ze destijds stage deed.
Ander mens, andere dokter
Twee jaar geleden kreeg de borstchirurge te horen dat ze zelf aan borstkanker leed. Normaal is zij het die de diagnoses meedeelt. Nu zat ze plots aan de andere kant van de tafel. “Die tumor moet weg uit mijn lijf, was mijn eerste gedachte”, zegt Smeets. “Zoals veel patiënten denken. Daarna pas komt het besef dat een borstoperatie ook een verminking is.” Zelfs bij een borstsparende operatie wordt een vrouw geraakt in haar identiteit. “Ik ben me altijd bewust geweest van hoe dubbel mijn operaties zijn. Maar sinds ik het zelf meemaakte, kan ik me nog veel beter inleven in mijn patiënten.”
Intussen gaat het weer goed. “Mijn kanker is een probleem dat in principe opgelost is”, zegt dr. Smeets. Dankzij de hulp van een collega-professor, Marie-Rose Christiaens, die haar pensioen uitstelde. Eerst opereerde zij haar collega, daarna nam ze haar patienten over. “Ik heb de tijd gekregen om langzaam terug te keren. Dat heeft het verschil gemaakt.” De ziekte heeft van dr. Smeets wel een andere dokter gemaakt, zegt ze. Geen betere. Dat is te veel eer voor die vreselijke ziekte. “Maar zwaar ziek zijn, verandert je als mens en dus sowieso ook als arts. Ik heb leren nee te zeggen tegen dingen die ik niet graag doe of niet goed kan. En ik vertrouw meer op mijn eigen gevoel.”
Waarom net zij getroffen werd door borstkanker, is voor de gespecialiseerde dokter een raadsel. “We staan helaas aan de top in Europa qua aantal nieuwe gevallen. Maar zonder dat we weten waarom. De belangrijkste risicofactor is vrouw zijn, en dat kan je niet verhelpen natuurlijk. De tweede factor is erfelijkheid: zit het in de familie of niet? En ja, je kan beter wel dan niet bewegen. Maar ik wil de kankerpatiënten niet te eten geven die perfect gezond leven.” Gelukkig is borstkanker heel dikwijls te genezen. “De overlevingskansen zijn groter dan veel mensen denken. Zodra het woord kanker valt, beginnen patiënten in hun hoofd al hun begrafenis te plannen. Maar na vijf jaar is negen op de tien nog in leven.”
Meer begrip
Dr. Smeets hoopt met haar deelname aan Topdokters meer inzicht te geven hoe artsen daarin slagen. Een goeie behandeling vraagt een zeer nauwe samenwerking tussen chirurg, radioloog, patholoog, oncoloog en radiotherapeut. Tegelijk hoopt Smeets dat er straks meer begrip is voor mensen met kanker. Iedereen kent wel iemand die de ziekte heeft. En toch reageren we vaak nog ontzettend krampachtig. “Je raakt mensen kwijt als je ziek bent. Ze mijden je, omdat ze zich zelf ongemakkelijk voelen. Ik hoor patiënten daar vaak over bezig.
Het zou een enorm verschil maken als iedereen normaal zou doen tegen mensen met kanker.”
Het nieuwe seizoen van Topdokters start maandag 28 januari op Vier