Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Duimpjes voor artiesten en sportclubs geven (al) uw geheimen prijs
Studie van UAntwerpen bewijst: likes op Facebook onthullen uw politieke voorkeur
Volgens een studie van de UAntwerpen verklappen de likes die u geeft op Facebook voor een groot stuk uw politieke voorkeur. Politieke partijen kunnen die gegevens gebruiken om uw keuze te beïnvloeden. Maar eigenlijk bent u nergens meer veilig.
Wie een like geeft aan een filmpje van Dimitri Vegas & Like Mike in het Sportpaleis beschouwt zichzelf veeleer als rechts. Wie een duim geeft aan de pagina van de Amerikaanse artiest Tom Waits is dan weer linksgezinder. Bij sportclubs die u volgt op de sociale netwerksite zijn de verschillen kleiner. Al kleuren Facebookfans van voetbalclub Royal Antwerp FC het bolletje overwegend rechtser in dan sympathisanten van de Red Dragons, onze nationale volleybalploeg. Die data zijn gevonden vreten voor marketeers. De sp.a zou Pvda-likers reclame kunnen sturen om bij de volgende verkiezingen op de sp.a te stemmen. “Zulke zaken gebeuren al”, zegt Peter Van Aelst, professor van de UAntwerpen die de studie mee uitvoerde. “In volle Marrakesh-crisis heeft de N-VA reclame gestuurd naar mensen op Facebook met sympathie voor Open Vld. Facebook zelf kan politieke partijen gemakkelijk helpen om bepaalde groepen gericht te benaderen.”
Waze weet alles
In de toekomst zouden partijen dankzij die data nog verder durven gaan. “Ze kunnen een nummer van een zanger die je geliket hebt gebruiken als achtergrondmuziek voor een promovideo”, zegt Van Aelst. “Daardoor ga je die video sneller slikken dan met een nummer van een artiest die je niet leuk vindt. In de Verenigde Staten gebeurt dat al. Daar laten ze dezelfde politieke boodschap inspreken door verschillende artiesten. Jij krijgt de boodschap via jouw favoriete artiest. Want die zal je sneller overtuigen om op die partij te stemmen dan een artiest die je niet goed vindt.”
Het verzamelen van data gaat natuurlijk veel verder dan politiek en Facebook alleen. Typevoorbeeld is het verhaal van de Brit die wekenlang alleen maar reclame van pampers op zijn YouTube-filmpjes zag en zich afvroeg waarom hij die kreeg. Vier weken later kwam zijn 18-jarige dochter zeggen dat ze zwanger was. Vader en dochter gebruikten dezelfde computer en YouTube had uit haar zoektermen naar predictors afgeleid dat ze weleens in verwachting kon zijn. De reclame was navenant. En pijnlijk tegelijk. Want eigenlijk was YouTube sneller op de hoogte van de zwangerschap dan de vader. “Ook met Waze, de gratis gps-applicatie die door steeds meer mensen gebruikt wordt, moeten we oppassen”, zegt media-expert Cain Ransbottyn. “Waze zou weleens het nieuwe Facebook kunnen worden. De applicatie weet op elke seconde van de dag waar je bent, waar je naartoe gaat en waar je gezeten hebt. Ze weten zelfs waar je woont. Beeld je in over welke patronen ze na een maand beschikken, en na een jaar. Die data kunnen ze doorverkopen aan anderen. Bijvoorbeeld om verzekeringsagenten te informeren over snelle en dus gevaarlijk rijdende chauffeurs.”
Verzekeringen
Ransbottyn geeft ook vervoersmaatschappij De Lijn als voorbeeld. “Die weet dankzij het badgesysteem wie wanneer welke bus of tram neemt. Als mama elke ochtend om 10u op tram 15 stapt in het centrum van Antwerpen en tien haltes later weer afstapt voor een koffie, dan kunnen ze die gegevens verkopen aan pakweg Kreatos. Want ze passeert onderweg een filiaal van die kappersketen en vroeg of laat zal ze toch een nieuwe permanent moeten laten zetten. Mama moet dus niet schrikken als ze later reclame van Kreatos op haar mobieltje krijgt.” Ransbottyn ziet wel meer voordelen voor de vervoersmaatschappij. “De Lijn kan zien wie vaak het openbaar vervoer neemt en wie minder. Ik ben zeker dat ze in de toekomst de prijs van bijvoorbeeld jaarabonnementen laten afhangen van hoeveel keer die persoon het
openbaar vervoer gebruikt. Iemand die soms de bus neemt, betaalt minder. Maar een frequente reiziger zal in zijn portefeuille mogen tasten.”
Privacy is the new currency, zegt Ransbottyn. Maar al zeker bij De Lijn beloven ze dat ze geen geld slaan uit de gegevens van reizigers. “Die verkopen we nooit door”, verzekert woordvoerster Inge Debruyne. “En de data gebruiken we alleen om op de hoogte te zijn van de bezettingsgraad van onze lijnen.”
Het idee dat de ene klant in de toekomst minder zal moeten betalen voor een abonnement dan de andere, zien ze bij De Lijn evenmin zitten. “Op dit moment hebben we al een uitgebreid aanbod van vervoersbewijzen. We zijn zeker dat we al op maat van veel mensen kunnen werken.”
Peter Van Aelst
Professor UAntwerpen
“We kunnen ons weinig wapenen. Het is zoals Michael van Peel zei in zijn show: vroeger werden we genaaid door bedrijven. Nu geven we eerst toestemming en worden we nadien genaaid.”
Sowieso genaaid
Blijft de vraag wat u tegen dat verlies van privacy kunt doen. De GDPR (de Algemene Verordening Gegevensbescherming) beschermt weliswaar de persoonlijke data van de Europese burger. Maar door bijvoorbeeld dat kadertje op websites weg te klikken, geven we even vaak toestemming om onze gegevens te gebruiken. “We kunnen ons weinig wapenen”, zegt Van Aelst. “Het is een beetje zoals Michael Van Peel zei in zijn eindejaarsshow: vroeger werden we genaaid door de bedrijven, nu geven we eerst toestemming en worden we daarna genaaid.”