Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Vermoord terwijl hij zijn goed hart toonde
Man die burgemeester van Gdansk neerstak handelde wellicht uit wraak
De burgemeester van Gdansk, Pawel Adamowizc, is overleden. Hij was zondag tijdens een liefdadigheidsoptreden neergestoken. Vele stadsgenoten meldden zich nog bij het ziekenhuis om bloed te geven, maar een vijf uur durende operatie kon hem niet redden.
Honderden mensen waren getuige van de moord op Pawel Adamowicz. De populaire burgemeester van Gdansk stond zondagavond op het podium voor een inzamelactie ten voordele van kinderziekenhuizen toen hij werd neergestoken.
Gisterenmiddag overleed Adamowicz. De 27-jarige dader, die een maand geleden uit de gevangenis was ontslagen, wilde zich waarschijnlijk wreken. Hij was veroordeeld tot 5,5 jaar cel wegens diefstal. Dat gebeurde in 2014, in het jaar dat de partij van Adamowicz, het Burgerplatform, mee aan de macht was.
De 53-jarige burgemeester was zeer geliefd bij zijn stadsgenoten. Gisterochtend, toen bekendraakte dat hij veel bloed had verloren, meldden velen zich als donoren bij het ziekenhuis.
Stedelijk en liberaal
Adamowicz droeg al twintig jaar de burgemeestersketting van de Poolse havenstad. Hij was een van de langst dienende burgervaders in zijn land. Bij de laatste verkiezingen in november 2018 behaalde hij 65% van de stemmen. Zijn zesde mandaat zou normaal tot 2024 lopen.
Hij was het symbool van het progressieve, stedelijke Polen. Terwijl de inwoners van het platteland hun heil steeds meer zochten bij de conservatieve Partij voor Recht en Rechtvaardigheid (PiS), bleven de stedelingen van Gdansk of Warschau voor pro-Europese, liberale burgemeesters kiezen. Ook in Gdansk, de stad waar de wieg van de Poolse democratie stond. Daar werd op de Leninscheepswerven in 1980 Solidarnosc opgericht, de eerste onafhankelijke vakbond in een land dat tot het Sovjetblok behoorde. Toen Solidarnosc in 1989 aan de verkiezingen mocht deelnemen, betekende dat het einde van het communistische bewind in Polen en de start van de lawine die het Sovjetimperium kraakte.
Actievoerder
In zijn autobiografie schrijft Adamowicz dat hij in 1988 mee de studentenstakingen organiseerde die deel uitmaakten van een breed gedragen protest tegen het Poolse communistische regime. Na de eerste democratische verkiezingen werd hij gemeenteraadslid, in 1998 burgemeester van Gdansk.
De laatste jaren was hij een van de weinige politici die het groeiend conservatisme en de democratisch erosie in zijn land aankaartten. Toen duidelijk werd dat regeringspartij PiS controle over de rechterlijke macht kreeg, steunde hij de protesten tegen de regering. Hij was een voorvechter van holebirechten en hij predikte tolerantie tegenover minderheden. Waar de nationale regering een antimigrantendiscours afstak, vond hij dat Polen clementie tegenover hen moest tonen.
Frans Timmermans, vicepresident van de Europese Commissie, omschreef hem gisteren in een tweet als een groot leider voor de stad en een echte humanist. President Andrzej Duda heeft gisteren alle politieke leiders bijeengeroepen om een mars te organiseren tegen geweld en haat.
Frans Timmermans Vicepresident Europese Commissie
‘‘Hij was een groot leider voor de stad en een echte humanist.’’