Een herdenking doe je uit respect

Waarom heeft geen enkele schepen of ambtenaar, geen enkel gemeenteraadslid, geen enkele instantie of organisatie eraan gedacht om even stil te staan bij de grote gasontploffing die precies een jaar geleden drie huizen op de Antwerpse Paardenmarkt wegblies? Waarom vond niemand het nodig om uit respect voor de slachtoffers en hun nabestaanden, voor de mensen die hun huis zijn kwijtgeraakt, een kleine herdenking op poten te zetten? Omdat er geen terroristen of andere daders in het spel zijn? Omdat er máár twee slachtoffers gevallen zijn? We herdenken zoveel, en vaak met zo veel emotie, maar deze ramp is in één jaar tijd in de vergetelheid geraakt.

Nochtans kreeg de Paardenmarkt een jaar geleden alle aandacht: van de premier, de koning, de gouverneur, de burgemeester en alle Vlaamse media. De solidariteit met de slachtoffers, maar ook met de studenten in de buurt die hun kot niet meer binnen konden en de omwonenden die ineens in een huis zonder ramen zaten, was hartverwarmend. Daarna ontstond nog een bitsige discussie tussen Tom Meeuws (sp.a) en het stadsbestuur over de controle op de kwaliteit van woningen in Antwerpen. Er was sprake van een personeelstekort en onvoldoende kwaliteitsbewaking. Die discussie heeft gelukkig ergens toe geleid. In het nieuwe Antwerpse bestuursakkoord is opgenomen dat verhuurders voortaan een conformiteitsattest moeten hebben van de woning die ze verhuren. Er worden nu zelfs privéfirma’s ingezet om iedere woning zo snel mogelijk van zo’n attest te voorzien. Intussen maalde in stilte de gerechtelijke molen. Het onderzoek is afgerond, maar een behandeling van de zaak voor de raadkamer is pas voor “over enkele maanden”. De administratie gaat al niet veel sneller. Pas in oktober – tien maanden na de ontploffing – kregen de bewoners een officiële brief dat hun woning onbewoonbaar was verklaard. Het puin in het gapende gat waar vroeger drie huizen stonden, is nog altijd niet geruimd.

Is het daarom dat de officiële instanties liever geen herdenking hielden? Omdat er na een jaar niet zo heel veel opbeurends te vertellen is? Heeft een herdenking pas zin als je kunt zeggen: kijk eens hoe goed we het sindsdien gedaan hebben? Het is verre van fraai dat de slachtoffers nog altijd wachten op de gerechtelijke en administratieve afhandeling van deze ramp, maar een herdenking dient niet om jezelf op de borst te kloppen. Een herdenking is een vorm van respect voor mensen die geleden hebben. En dat respect had in dit geval wat groter mogen zijn.