Gazet van Antwerpen Stad en Rand
De dealer moet boeten voor de spion
China geeft Canadese drugssmokkelaar doodstraf om druk op te voeren in diplomatiek conflict
China heeft een Canadese man ter dood veroordeeld voor het smokkelen van 200 kilo amfetamines. Robert Schellenberg had in eerste aanleg vijftien jaar cel gekregen, maar betaalt nu het gelag in een escalerende rel tussen Peking en Ottawa. De Canadezen hadden het aangedurfd om een directeur van technologiereus Huawei te arresteren. En de Chinezen hadden gewaarschuwd: dat blijft niet zonder gevolg.
Robert Lloyd Schellenberg was in november nog weggekomen met een relatief lichte straf. De Canadees, nu 36, was in 2014 gearresteerd omdat hij volgens de Chinezen 200 kilo amfetamine, verstopt in autobanden, naar Australië wilde verschepen. Hij kreeg vijftien jaar cel, terwijl op drugssmokkel de doodstraf staat in China. En ook al was hij in zijn thuisland al eens veroordeeld voor de handel in cocaïne en heroïne, Schellenberg hield vol dat hij maar een toerist was en dat hij erin geluisd was. Dus ging hij in beroep.
Het draaide niet goed uit voor de Canadees. De rechtbank in Dalian, in het noordoosten van China, veroordeelde hem deze week tot de doodstraf. “Het bewijs is overvloedig en overtuigend”, zei de rechter. Het was een vreemde plotwending. In het eerste proces hadden de Chinezen er 2,5 jaar over gedaan om te komen tot de veroordeling tot vijftien jaar. Nu kostte het nog geen dag om tot het doodvonnis te komen. Bij hoge uitzondering hadden de autoriteiten ook westerse media uitgenodigd om naar de uitspraak te komen luisteren.
Meng Wanzhou
Dat stukje theater snijdt meer hout in het licht van de diplomatieke rel die is losgebroken tussen Ottawa en Peking. Dan leest het als een Chinese middelvinger naar de Canadezen. Die hadden het in december aangedurfd om op de luchthaven van Vancouver Meng Wanzhou te arresteren. Zij is de financieel directeur van de Chinese technologiereus Huawei en de dochter van de oprichter van het bedrijf.
Huawei ontwikkelt mee een 5Gnetwerk in Canada. Dat zet volgens critici de deur open voor spionage en cyberaanvallen door China, dus staat Canadees premier Justin Trudeau onder druk om die samenwerking stop te zetten. Dat zette de relatie tussen de twee landen al onder spanning, en toen kwamen de Amerikanen vragen om de aanhouding van Meng. Zij zou – tegen de Amerikaanse sancties in – toch zaken doen met Iran. De vrouw is ondertussen vrij op borg. Ze staat onder huisarrest tot de rechtbank oordeelt over haar uitlevering aan de Verenigde Staten.
Het maakt de Chinezen niet minder furieus. Zij hadden al gezegd dat de arrestatie “zware gevolgen” zou hebben. En kijk, sindsdien werden in China al drie Canadese burgers opgepakt, voor “het bedreigen van de nationale veiligheid”, maar zonder specifieke aanklacht. En dan kwam dus de terdoodveroordeling van Robert Schellenberg.
“Hij is een pion geworden”, zegt zijn familie. Lees: de Chinezen spelen hem uit als ruilmiddel voor Meng Wanzhou. Peking kan het doodvonnis nog terugdraaien, president Xi Jinping heeft ook de macht om een pardon te verlenen. Justin Trudeau zegt dit: “Wij zijn extreem bezorgd – en al onze internationale vrienden en bondgenoten horen dat ook te zijn – dat China willekeurig de doodstraf begint toe te passen.”
Analisten zien het zo: China durft zijn toegenomen macht op het wereldtoneel nu ook hard af te dwingen. “Er is een escalatie aan de gang”, zegt Gustaaf Geeraerts. Hij is emeritus professor aan de VUB en doceert internationale politiek aan de Fudan-universiteit in Shanghai, waar hij ook woont. “In het Westen is men bang dat China de VS en andere landen economisch zal voorbijsteken. China groeit ook militair, al komt het nog niet tot aan de enkels van de Amerikanen. Maar toch definieert de nieuwe Amerikaanse veiligheidsstrategie China als een strategische rivaal die aan banden moet worden gelegd. Dat leidt tot tegenreacties, en tot conflicten als dit.”