Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Half uurtje verwarring sloopte Parijse Notre-Dame
Deze week was het drie maanden geleden dat de Parijse NotreDame verwoest werd door een brand. De reconstructie van wat die fatale dag misliep, is na honderden verhoren nagenoeg rond. De oorzaak blijft een mysterie, maar uit het onderzoek blijkt wel dat het inferno voorkomen had kunnen worden. Een veel te complex detectiesysteem, gebrek aan ervaring en veel pech waren een rampzalige combinatie.
18.18u
M.D., een bewakingsagent van de firma Elytis, heeft er al een rotdag op zitten in de Notre-Dame. Hij is nog maar drie dagen aan de slag in de kathedraal en moet al overuren kloppen. Om 15.30u was zijn shift van acht uur eigenlijk afgelopen, maar de aflossing kwam niet opdagen. En dus zit M.D. nog altijd naar het scherm te staren in de controlekamer in een bijgebouwtje van de Notre-Dame. Een pauze heeft hij niet gehad. Dat mag niet: zijn ogen moeten altijd op het scherm gericht staan. Plots schrikt hij op. Het alarm springt niet op ‘Storing’, zoals wel vaker gebeurt, maar op ‘Vuur’. Het wordt gevolgd door de mededeling ‘Zolder Schip Sacristie’. Om in detail de juiste van de 160 branddetectoren te lokaliseren, volgt nog een code: ZDA-110-315-1. Bewakingsagent M.D. verwittigt Jean-Paul B., een vrijwilliger die rondes doet in de kerk, en stuurt hem naar de sacristie.
18.19u
B., een oud-agent die al vijf jaar in de Notre-Dame werkt, arriveert in de sacristie. Maar hij ziet niets. Geen rook, geen vuur. Zijn nieuwe collega heeft een foute locatie doorgegeven. De brand woedt in de zolder van de kerk. Is het te wijten aan zijn gebrek aan ervaring met een systeem waaraan zes jaar gepuzzeld is en dat hopeloos complex is? Speelt de vermoeidheid? Een combinatie van de twee? De vergissing heeft M.D. sindsdien in een depressie gestort, mee in de hand gewerkt door de verscheidene doodsbedreigingen aan zijn adres.
18.23u
Het alarm herhaalt zich automatisch na vijf minuten. De circa zevenhonderd aanwezigen in de kerk krijgen via luidsprekers het bevel de kathedraal te verlaten. B. staat nog altijd in de sacristie, waar hij het gezelschap krijgt van Joachim, de conciërge die het alarm gehoord heeft. Hij kent de Notre-Dame na 35 jaar dienst door en door. Hij is ook al bij M.D. gepasseerd om hem te vragen zijn supervisor Emmanuel P. te bellen met de vraag waar het alarm juist vandaan komt. Emmanuel P. neemt niet op.
18.43u
Jean-Paul B. krijgt de supervisor aan de lijn. En eindelijk krijgt hij te horen waar de brand woedt: in de zolder. B. rent de driehonderd trappen op langs de zuidkant. Intussen weerklinkt het alarm opnieuw. Maar de conciërge heeft wat anders aan het hoofd. Hij is de enige die lopers heeft die passen op de zowat zevenhonderd sloten van de Notre-Dame. Alle deuren die hij passeert, draait hij los. Om hulpverleners vrije doorgang te geven, mocht dat nodig zijn.
18.48u
“Het brandt. Het brandt!”, roept Jean-Paul B. door de radio, exact dertig minuten na het eerste alarm. De vlammen schieten op dat moment al metershoog. De brandweer wordt verwittigd. Vijf minuten later verschijnt de eerste video van zwarte rook boven de Notre-Dame op Twitter, gemaakt door een passant. Het vuur verteert la forêt, de eikenhouten dakconstructie boven de stenen gewelven. Hier zijn geen vuurmuren of sprinklers gebouwd. De vergunning is geweigerd omdat die de monumentale houten constructie onder het dak zouden ontsieren.
18.57u
De eerste brandweermannen stormen het gebouw binnen. Ze verbinden hun slangen met het pijpensysteem van de kathedraal. Dat stuwt het water naar het dak. Langs de noordkant bereiken de brandweerlui het dak, maar door de hitte kunnen ze moeilijk dichterbij komen.
19.50u
Met een oorverdovend lawaai stort de torenspits van 750 ton in.
Lood en eiken balken donderen naar beneden. De vijftig brandweerlui die nog boven zijn, krijgen het bevel zich terug te trekken. Ze waarschuwen hun oversten. De wind blaast de vuurzee naar de noordertoren. Daar hangen acht enorme klokken. Als de houten draagbalken doorbranden, zal de toren instorten en dreigt die de zuidertoren mee te trekken. Dan is de Notre-Dame verloren.
20.30u
President Emmanuel Macron is intussen ter plaatse en krijgt met de andere beleidsmensen een briefing. De zolder is verloren, zegt de brandweercommandant. Alle middelen worden ingezet om de noordertoren te redden. “Over twintig minuten weten we of de kathedraal het overleeft”, zegt hij. De enige manier om dat te realiseren, is om via de zuidertoren twee extra brandslangen naar boven te brengen en zo op te rukken naar de noordertoren. Het moet snel gaan want de pijpen naar het dak zijn al beschadigd en brengen niet genoeg bluswater uit de Seine meer naar boven. Tientallen brandweerlui zijn bereid de levensgevaarlijke taak op zich te nemen. Tegen 21.45u slagen ze erin het vuur dat aan de noordertoren vreet te bedwingen. Om 23u verklaart de brandweercommandant dat de brand onder controle is. Een halfuur later spreekt president Macron voor de kathedraal de Fransen toe. “Het ergste is vermeden. We zullen de Notre-Dame heropbouwen.”