Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Met gespitste oren op zoek naar ronkende stadsverhalen
Samen met Katinka (18) glibberen in de zompige Antwerpse Ruien
Rond 17u indrinken in café Gitanes, dan chillen aan de kaaien, om vervolgens te gaan nachtzwemmen in het Noordkasteel. De voorstellen van Katinka (18) om samen met haar mama op stap te gaan, waren niet bepaald ‘zomertipproof’ voor de gemiddelde lezer. Onderduiken in de zompige Ruien onder de stad wél, vonden we. Zeker op een snikhete dag.
Samen met een van je kinderen een topdag beleven: toen het voorstel enkele maanden geleden door een collega werd geopperd, leek het een tof idee. Mijn dochter Katinka zag het ook helemaal zitten: fijn, nog eens een moederdochter-moment tussen al haar drukke zomerfestiviteiten in. Maar, sinds ze eind juni de deuren van haar middelbare school keihard heeft dichtgesmeten, hebben we een langeafstandsrelatie, zeg maar.
Met een drukke examenperiode en een proclamatiebal nog in haar kleren moest het arme kind meteen naar Couleur Café vertrekken. Vier dagen feesten, dat kruipt niet in je kleren. Dus was er maar weinig tijd om leuke uitstapjes te bedenken, vooral omdat er ook nog vijf dagen Dour op haar programma stonden. Ook zeer energierovend, zo is gebleken, en inspiratie voor een uitstapje met haar moeder had ze er niet meteen opgedaan.
Behalve dus “een terrasje doen aan café Gitanes, daarna wat chillen aan de kaaien, met als klap op de vuurpijl nachtzwemmen in het Noordkasteel”. Not! Dat vond Katinka uiteindelijk zelf ook toen ze na een eerder zwempartijtje besmeurd met algen en teer thuiskwam. Ja, tuurlijk is zwemmen in het Noordkasteel verboden, maar de wereld is aan de durvers, niet mama? Zonder de indruk te willen wekken dat ik mijn dochter niet in de hand heb, moet het toch gezegd dat de positieve effecten van 18 jaar zo consequent mogelijk opvoeden er niet altijd van afspatten.
Bon, maar wat zouden we dan wel doen? Een uitje naar de Zoo, minigolfen in het Rivierenhof of een tripje naar Bobbejaanland, Technopolis of Bokrijk behoren niet meer tot de interessesfeer van een achttienjarige. Met een hittegolf in aantocht popte plots een bezoek aan de Ruien als idee op, een primeur voor ons allebei. Voor Katinka, in haar vrije uren ook fietskoerier voor Take Away, heeft Antwerpen nog weinig geheimen, maar in de eeuwenoude ondergrondse grachten en riolen van de stad was ze nog nooit geweest. Punten voor de mama!
Geheim deurtje onder de sacristie
We beginnen onze uitstap op het terras van ons supertof buurtcafé Bar Bob, in de Kroonstraat in Borgerhout. Het is middag en de temperatuur begint al flink te stijgen. Wanneer we een uurtje later in de Ruien afdalen, is het 32 graden. “Perfect gekozen, mama”, zegt Katinka wanneer we even later ondergronds een beschermpak en laarzen aantrekken. Het is er inderdaad lekker koel, maar op die middeleeuwse kasseien ook erg glibberig. “Gewoon modder, van regenwater en vuil van de straat”, stelt gids Cerbrest ons gerust. “Vroeger waren de Ruien een open riool waar de Antwerpenaren afval en uitwerpselen in dumpten, nu loopt het afvalwater door buizen.” Cerbrest, die ons aanmaant voorzichtig in één lijn achter elkaar te lopen, is niet onze ‘echte’ gids. Dat is Pieter Embrechts, die ons vanop een iPad bij elk ondergronds straatnaambordje – Suikerrui, Grote Markt, Minderbroedersrui, Koepoortbrug – enthousiast ronkende stadsverhalen vertelt.
Ter hoogte van het Conscienceplein – bij nacht en ontij een favoriete “chill- en stal-plek” van Katinka en haar drarries – spitsen we de oren. De jezuïeten hebben in de Carolus Borromeuskerk die begin 17de eeuw bovenop de Ruien is gebouwd een geheim deurtje gemaakt dat van onder de sacristie naar de Ruien leidt. Een vlucht- en bevoorradingsroute tijdens de Tachtigjarige Oorlog of een sluipweg naar de hoertjes van het Schipperskwartier? Gids Cerbrest maakt hetzelfde grapje als Pieter Embrechts, Katinka doet moeite om te glimlachen. Na anderhalf uur historisch en echt wel boeiend vermaak staan we weer buiten. En wat hebben we geleerd vandaag? “Dat het ongeveer driehonderd jaar heeft geduurd vooraleer de stinkende Ruien eindelijk waren overkapt”, zegt Katinka. “De geschiedenis herhaalt zich dus. Want denk jij echt dat ik die overkapping van de Ring nog helder zal meemaken, mama?”