Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Schaarste, misdaad, brandstoftekort
Gelekte regeringsdocumenten schetsen somber beeld van gevolgen harde Brexit
Duurder voedsel, schaarste aan medicijnen, maandenlange chaos in de havens, onrust en toename van de illegale economie aan de grens met Ierland. Het Verenigd Koninkrijk staat voor enorme uitdagingen als het eind oktober tot een harde Brexit komt.
moet blijken uit regeringsdocumenten, recent samengesteld door het kabinet dat de Britse premier ondersteunt. De documenten werden gelekt aan de krant The Sunday Times. Die zette ze online.
Volgens de krant kregen de documenten de stempel “officieel en gevoelig” mee. Ze tonen hoe de regering zich voorbereidt op een uitstap uit de Europese Unie zonder akkoord. Het dossier kreeg de codenaam Operation Yellowhammer mee.
“EU Exit Fatigue”, daaraan wijt het document het gebrek aan voorbereiding van bedrijven en burgers. Brexit-moeheid, mee veroorzaakt door het uitstellen van de deadline die oorspronkelijk in maart lag, maakt dat veel bedrijven denken dat het zo’n vaart wel niet zal lopen. Of ze weten niet waarop ze zich precies moeten voorbereiden, meent de regering.
Grenscontroles
En dat zal grote gevolgen hebben. Dag 1 van de exit wordt een vrijdag, 1 november. Frankrijk zal meteen beginnen met grenscontroles van de goederen die uit het Verenigd Koninkrijk komen. “50 tot 85% van de vrachtwagens die via de korte zeestraten reizen, kunnen onvoldoende voorbereid zijn op de Franse douane”, aldus de documenten. “Dat gebrek aan voorbereiding, in combinatie met het gebrek aan ruimte in de Franse havens om vrachtwagens die niet in orde zijn vast te houden, kan de goederenstroom in één dag terugbrengen tot 40 à 60%.”
En dat zal niet in een dag opgelost zijn. “Het kan drie maanden duren voor de stroom weer op 50 à 70% van het huidige niveau geraakt, maar de storing kan ook langer aanhouden.”
Dat heeft gevolgen voor de toevoer. Ten eerste voor medicijnen en medisch materiaal, die voor driekwart via de korte zeestraten naar het VK gebracht worden.
Dat sommige geneesmiddelen ook op speciale temperaturen bewaard moeten worden of maar kort houdbaar zijn, bemoeilijkt de zaken. Een enorme voorraad aanleggen om de moeilijke eerste maanden te overbruggen, is daarom ook niet haalbaar. Het ministerie
van Gezondheid ontwikkelt “een meerlagige aanpak” voor het probleem, zo meldt de nota. Voedingsschaarste
Ook bepaalde verse voedingswaren zullen schaars worden. Een echt voedseltekort vreest het kabinet niet, wel minder keuze in de winkel en hogere prijzen, wat het armere deel van de bevolking in de problemen kan brengen. “En er is het risico dat paniekaankopen de voedselbevoorrading verder verstoren”, merkt het kabinet op. Lokaal kunnen er ook tekorten aan brandstof ontstaan.
Ook het hoofdstuk Ierland baart zorgen. Opnieuw een harde grens tussen Noord-Ierland en Ierland lijkt onafwendbaar, het huidige plan om verregaande grenscontroles te vermijden is “onhoudbaar”.
De handel zal ernstig verstoord worden, met de landbouw- en voedselsector als voornaamste slachtoffers. Dat zal aanleiding geven tot jobverlies, protesten en wegblokkades, en de illegale economie zal opbloeien, vooral in dorpen en steden aan de grens waar nu al vaak criminele groepen opereren.
De bronnen van The Sunday Times, hooggeplaatste kabinetsleden volgens de krant, benadrukken dat het hier niet eens om een
worst case scenario gaat. “Dit is niet Project Fear. Dit zijn waarDat schijnlijke en redelijke scenario’s.”
De Britse minister van Energie Kwasi Kwarteng doet de bezorgdheden over de tekorten evenwel af als bangmakerij. “Wij zullen volledig voorbereid zijn om zonder deal te vertrekken op 31 oktober”, zei hij aan Sky News.
Michael Gove, de minister belast met de voorbereidingen van een no-deal Brexit, zegt dat het document al enkele weken oud is en dat het bovendien wel degelijk om een worst case scenario gaat. De voorbije drie weken is de planning versneld, liet hij weten. “Als er geen akkoord komt, zullen er wat hobbels op de weg zijn. Daarom willen we ook een akkoord”, zegt Gove. “Maar het is ook zo dat de overheid nu veel beter voorbereid is dan in het verleden.”
Gebrek aan transparantie
In de Britse pers wordt druk gespeculeerd over de redenen van het lek. Volgens The Sunday Times zijn de kabinetsleden van Johnson zelf gefrustreerd over het gebrek aan transparantie van de overheid tegenover Britse burgers en bedrijven. Persagentschap Reuters citeert dan weer een bron die zegt dat het lek van een oudminister komt, en dateert van toen “ministers voorbereidende maatregelen nog blokkeerden.” Het lek zou dan de gesprekken tussen het Verenigd Koninkrijk en Europa moeten beïnvloeden.
Premier Johnson trekt woensdag naar Berlijn voor een onderhoud met de Duitse bondskanselier Angela Merkel, en donderdag ontmoet hij de Franse president Emmanuel Macron, in de aanlop naar de top van de G7 deze week in Biarritz. Zijn boodschap: er moet een nieuwe deal komen, of het VK verlaat de Europese Unie zonder akkoord.