Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Rooseveltplaats-Operaplein:
Chaotische verkeerssituatie niet opgelost door verdwijnen van tijdelijke brug, die ruim 30 jaar bleef staan
Niet veel plaatsen in Antwerpen ondergingen de afgelopen twintig jaar een grotere facelift dan het Operaplein en de Rooseveltplaats. Het Operaplein werd volledig heraangelegd en is sindsdien autovrij. De Rooseveltplaats stelt het nu al veertien jaar zonder haar IJzeren Brug. Karin Heremans, al twintig jaar directrice van het Koninklijk Atheneum op de Rooseveltplaats, en Rita Janssen, bewoonster van het Operaplein, blikken samen terug op enkele opvallende gebeurtenissen van de afgelopen twee decennia.
Het is 2003 wanneer Karin Heremans (56) in de nacht van 14 op 15 januari uit haar bed wordt gebeld door de brandweer met het nieuws dat haar Atheneum in brand staat. “Ik woonde toen nog in Lier en ben meteen in mijn auto gesprongen. Het was verschrikkelijk. Vlammen schoten door het dak van de volledige voorbouw. Nog altijd krijg ik kippenvel wanneer ik daaraan terugdenk.”
De schade was enorm. Het hele decor van de historische zaal, met negen allegorische schilderijen van kunst en wetenschap, ging mee ten onder in de brand. Slechts één werk werd gered, de Allegorie van de Faam.
“Ook van mijn bureau schoot niets meer over. Keek ik naar boven, dan zag ik de wolken”, vertelt Heremans. “Elf jaar heeft het ons gekost om het gebouw te restaureren. Ik zie dat als mijn levenswerk.” Ook de feestzaal werd helemaal gerenoveerd en kreeg de naam AthenA. Kunstschilder Luc Tuymans maakte voor de nieuwe zaal het kunstwerk München, dat de hedendaagse tegenhanger is geworden van het enige aan de brand ontsnapte schilderij.
Vandaag telt de campus Atheneum – in 1807 opgericht door Napoleon – meer dan duizend leerlingen. “90% heeft een migratieachtergrond. Toen ik twintig jaar geleden begon was dat 70%. In totaal gaan hier jongeren van meer dan zestig culturen samen naar school.”
“Vroeger was dit een eliteschool”, zegt Rita Janssen (74), die sinds vijf jaar op het Operaplein woont. “Bekende schrijvers als Willem Elsschot en Paul Van Ostaijen hebben hier gezeten.” “Vandaag proberen we die visie van emancipatie trouw te blijven”, stelt Heremans. “Maar dan in het kader van wereldburgerschap.”
Groezelig kantje
Ook rondom het Atheneum is er in twintig jaar wel het een en ander veranderd. Want dit stukje stad was samen met het De Coninckplein de habitat van tippelaarsters, hoerenlopers, ongure types en groezelige kroegen.
“Leraars die wat later moesten werken, werden bij het naar huis gaan steevast aangesproken door prostituees”, herinnert Heremans zich. “Dat is nu zo goed als verdwenen.” De buurt werd eind jaren 90, begin jaren 2000 opgekuist door toenmalig burgemeester Leona Detiège. “Al merkten we vorig jaar terug een opstoot van madammen die bijna in je auto sprongen.” Wat wel is gebleven: de winkeltjes en restaurants van bedenkelijk allooi, merken Rita en Karin op. “En de casino’s. Daarvan duiken er steeds meer op. Wanneer het donker wordt, wordt deze buurt anders. ’s Nachts is het hier nog altijd wat louche. Een probleem dat al verscheidene burgemeesters hebben geprobeerd om op te lossen.”
Niet zo tijdelijke brug
In 2006 veranderde het uitzicht van de Atheneumbuurt compleet. De ijzeren brug op de Leien werd in augustus dat jaar neergehaald. Die brug was in feite een noodbrug. Een tijdelijke constructie die uiteindelijk 34 jaar zou dienstdoen. “Onder die brug was het een rommeltje. Auto’s stonden er kriskras door elkaar geparkeerd. Het stonk er naar urine en het verkeer denderde eroverheen”, herinnert Rita zich.
Intussen is dat bijna veertien jaar geleden. “Maar het verkeer is met het verdwijnen van de brug niet afgenomen, integendeel. De Rooseveltplaats is letterlijk een van de vervuilendste punten van West-Europa”, vertellen Karin en Rita. “We hopen dat daar verandering in komt na de heraanleg in 2021. Dan zal het perceel voor het Atheneum busvrij worden en krijgen we bankjes en groen in de plaats.” Maar vandaag is het op de Rooseveltplaats chaotischer dan ooit. Bussen, voetgangers, trams, fietsers en werfkranen proberen er zo goed als mogelijk te manoeuvreren zonder brokken te maken. “Rijd ik er de parking uit met mijn auto, dan moet ik ’s ochtends links afdraaien, ’s middags rechts en ’s avonds kan ik niet meer door”, zegt Rita.
Karin Heremans
56 jaar, directrice Koninklijk Atheneum “Een toeristisch bureau zou hier welkom zijn. Want veel mensen komen hier toe of zijn op doortocht en weten totaal de weg niet in de stad. Dus wandelen ze onze school binnen om uitleg te vragen.”