Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Altijd Verloren Maandag
Gisteren was mijn echtgenote opvallend gehaast om te gaan werken. Niet dat ze haar job bij de stad Antwerpen niet graag doet, maar ik heb haar nog maar zelden zo snel in haar jas en schoenen weten schieten. “Anders zijn de worstenbroden en de appelbollen misschien op!” was het ongeduldige antwoord op mijn vraag waar dat plotse enthousiasme vandaan kwam. Het is Verloren Maandag!” riep ze me ter verduidelijking nog na terwijl ze op haar fiets de straat uit peddelde. Ik bleef verdwaasd achter.
Ondergetekende is in Nederland geboren en ondanks mijn langdurige residentie in ’t Stad zijn bepaalde lokale gebruiken me tot dusver volledig ontgaan. Zoals Verloren Maandag. Zou het gegeven misschien kaderen in de solden, een moment waarop Antwerpse bakkers zodanig veel korting geven op twee specifieke producten dat ze die dag qua inkomsten als verloren kunnen beschouwen? Een soort Black Friday, maar dan krokanter?
Wat opzoekwerk (lees: Google) leerde me dat de oorsprong van Verloren Maandag waarschijnlijk teruggaat tot Brabant tijdens de late middeleeuwen. Toen werden nieuwe ambtenaren op de eerste maandag na Driekoningen beëdigd en met name in Antwerpen werd er ter gelegenheid vaak een volksfeest georganiseerd, waar aan de bevolking gratis vleesbroodjes werden uitgedeeld en de rest van de dag niet meer werd gewerkt.
Andere hypotheses omvatten de 18de-eeuwse Antwerpse gilden en de havenarbeiders. Die laatsten kregen niet alleen een broodje met onverkoopbaar vlees (vandaar blijkbaar de naam ‘verloren brood’), maar ook een heleboel jenever, bier en andere drank geserveerd. En als de voorziene voorraad op was, dan gingen ze deur aan deur bij de bevolking geld inzamelen (ik hoop verkleed als de drie wijzen en al liedjes zingend) om de opbrengst vervolgens in een lokale herberg te spenderen.
Dat is mogelijk een van de redenen dat de oorsprong van Verloren Maandag eerder vaag is. Dat de dag niet een de meest productieve van het jaar was, lijkt me wel zeker. Wat tenslotte mezelf betreft is het bijna elke dag Verloren Maandag aangezien ik regelmatig bij de bakker een worstenbroodje (of twee) ga halen. Weliswaar zonder korting, en een glaasje jenever zit er al helemaal niet in.