Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Zwaarste job in de haven”
Cepa wil samen met UAntwerpen leerstoel oprichten om werk van containerkuipers draaglijker te maken
De Antwerpse universiteit en werkgeversfederatie Cepa slaan de handen in elkaar. Een team van kinesisten, artsen en productontwikkelaars gaat onderzoeken hoe de job van havenarbeider gezonder en veiliger kan. Ze focussen op de – veelal – mannen die de zware taak hebben containers aan boord vast of los te maken.
Het was een pijnlijk incident begin 2019. De MSC Zoe verloor in woelig water bijna 300 containers voor de Nederlandse kust. Allerhande materiaal spoelde aan op Nederlandse stranden. De oorzaak van het incident staat nog niet helemaal vast, maar het toont wel aan dat containers op schepen vastzetten een belangrijke job is.
Dat karwei gebeurt door de kuipers. Oorspronkelijk waren dat de havenarbeiders die tonnen of vaten maakten en waren het de ‘schoorders’ die de lading vastzetten. In de loop der jaren is alleen het woord kuiperij voor de taken overgebleven. De job van de kuipers is containers boven het dek aan elkaar vastmaken door middel van metalen staven, die kruiselings aan containers worden vastgemaakt, een job die in het Engels ook lashing wordt genoemd.
Forsballen
In de Antwerpse haven werken zo’n zevenhonderd kuipers. Sommigen sjorren stukgoed zoals wagens vast, maar naar schatting tientallen tot enkele honderden staan in voor de containers. “Het is het zwaarste werk onder de havenarbeiders”, zegt Guy Vankrunkelsven van Cepa, de koepel van havenwerkgevers. “Je hebt weinig bewegingsruimte. Het is niet makkelijk om de staven van soms 25 kilogram vast of los te maken. Je moet best forsballen hebben.”
Er gebeuren ook regelmatig arbeidsongevallen. “De staven zitten vast met een tendeur, om ze op te spannen of te ontspannen. Om die los te maken – en die kunnen weleens goed vastzitten – wordt er soms stevig op geklopt. Je schuift al eens uit, klopt op je vingers of er valt een onderdeel af.”
Heropwaarderen
Door de zware arbeid is het ook een knelpuntberoep. Om de functie te heropwaarderen wordt daarom aan de UAntwerpen de leerstoel Letselpreventie bij Zware Beroepen opgestart. Cepa investeert de komende drie jaar zo’n 200.000 euro in toegepast onderzoek. Productontwikkelaar Stijn Verwulgen gaat ermee aan de slag.
“Het is inderdaad zware fysieke arbeid, niet voor iedereen weggelegd”, zegt de hoofddocent. “Onze focus ligt op het ergonomischer, werkbaarder maken van het werk op meerdere niveaus, eventueel met hulpmiddelen, maar bijvoorbeeld ook op het vlak van de werkorganisatie. We gaan samenwerken met kinesitherapeuten, de faculteit geneeskunde en iemand van het UZA.”
Grenzen van het lichaam
“Het menselijk lichaam is heel sterk, maar we moeten de grenzen kennen. Die zijn voor iedereen anders. Daarom proberen we uit te gaan van ieders capaciteit. Door zo de werkkwaliteit te verbeteren, hopen we de kuipers langer gezond te houden”, zegt Verwulgen nog.
Vankrunkelsven oppert alvast nog één tot de verbeelding sprekend idee: “Naast bijvoorbeeld hulpmiddelen om de tendeurs los te krijgen, zou je ook kunnen denken aan een exoskelet (een pak dat iemand extra spierkracht kan geven, red.) dat de kuipers kan ondersteunen.”
Guy Vankrunkelsven Directeur koepel van havenwerkgevers CEPA “We zouden ook kunnen denken aan een exoskelet, een pak dat extra spierkracht geeft.”