Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Geen rem meer op Boris Johnson
Nu hij ruime meerderheid heeft, trekt Britse premier alle EU-voorwaarden weer in twijfel
Als er in juni geen uitzicht is op een akkoord tegen september, dan wil Boris Johnson de gesprekken opblazen en de voorbereidingen voor een No Deal beginnen. De Britse premier zet extra druk op de ketel nu zijn regering haar krachtlijnen en scenario voor de onderhandelingen met de EU bekend heeft gemaakt. En het lijkt deze keer niet op blufpoker.
Tot nu ligt er enkel een politiek akkoord op tafel dat de principiële lijnen schetst over de toekomstige relaties tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk. Hoe die intenties naar de praktijk vertaald zullen worden, is onderwerp van de onderhandelingen die maandag officieel van start gaan. Uit de Britse plannen blijkt dat het bijzonder lastig zal worden. Bij de EU was al ergernis ontstaan over het feit dat Johnson sinds de ondertekening de principiële afspraken heel losjes interpreteert en de heikele punten, zoals de grenscontroles in de Ierse Zee, probeert te omzeilen. De bundel die voorligt, zal vooral kwaad bloed zetten.
Zo werd overeengekomen dat de Britten niet zouden afwijken van de Europese standaarden wat arbeid, gezondheid en milieu betreft. Voor de EU is dat een conditio sine qua non voor vrije handel zonder tarieven en quota. De EUlidstaten vrezen dat de versoepeling van de regels over het Kanaal tot oneerlijke concurrentie zal leiden. Uit de plannen blijkt dat de Britse regering die belofte beperkt tot hier en nu. Worden de regels door de EU in de toekomst aangescherpt, dan zullen de Britten niet meer volgen.
Stelselmatig uitgehold
In het kader van wat de “dynamische verbondenheid” werd genoemd, werd ook afgesproken dat de regels op staatssubsidies aan bedrijven aan de twee kanten van het Kanaal gelijk zouden lopen. Londen laat nu verstaan dat het “lokale” industrieën “naar keuze” toch zal ondersteunen.
In één ruk torpedeerden ze ook het uitgangspunt van de EU om aan de onderhandelingen te beginnen. De EU wil een allesomvattende afspraak, van visserij, luchtvaart, veiligheid tot migratie, om verdeeldheid onder de lidstaten te voorkomen. Johnson wil afzonderlijke akkoorden per sector. De EU wil ook koste wat kost de visserijrechten vastklinken aan een handelsakkoord, de Britten willen enkel over jaarlijkse quota spreken.
De EU vreest dat het politieke akkoord stelselmatig zal worden uitgehold. Er werd op gerekend dat het Europees Hof van Justitie scherprechter zou zijn als de overeenkomsten werden geschonden. Maar de Britse regering liet niet na te beklemtonen dat ze de bevoegdheden van dat instituut in de toekomst niet meer zullen erkennen.
Tijdlijn op zijn kop
Minister van Kabinetszaken Michael Gove, die de plannen toelichtte, zette meteen ook een tijdbom op scherp. In Europa werd gehoopt dat er tegen midden november een algemeen akkoord kon liggen. De Britten korten de onderhandelingsperiode, die al algemeen aangezien was als veel te kort, nu nog in. Tegen juni moet duidelijk zijn dat hun belangrijkste eisen worden gevolgd, zodat een handelsakkoord uitgewerkt kan worden tegen september. Daarmee wordt de geplande tijdlijn op zijn kop gezet. Juni was de ultieme maand waarin beslist kan worden om de onderhandelingen tot na 31 december te verlengen. Het wordt nu een make it or break-moment. Is er niet voldoende vooruitgang, dan zullen de voorbereidingen op een No Deal in gang gezet worden en zullen de Britten de onderhandelingen verlaten.
EU-onderhandelaar Michel Barnier waarschuwde eerder al dat de EU niet koste wat kost een akkoord zal sluiten. De vraag is of Johnson blufpoker speelt met zijn harde voorwaarden, zoals hij in het verleden deed. Het verschil tussen toen en nu is dat hij een heel ruime meerderheid in het Lagerhuis heeft. Met dit pakket lijkt hij zijn echte eisen op tafel gelegd te hebben. In het verleden werd hij door gematigde conservatieven en de oppositie verplicht gas terug te nemen. Die rem is er nu niet meer.