Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Op 1 september moet er een nieuwe regering zijn”
Egbert Lachaert, kandidaat-voorzitter Open Vld
Egbert Lachaert
“Bouchez is in Wallonië een rijzende ster, een vedette, type rockster. Dat is zijn elan en het is een enorme troef.”
“Els Ampe? Je hebt iemand nodig die de waan van de dag overstijgt. Dat doe je niet met zulke keiharde reacties.”
“Mijn zoon, 10 jaar, is één week op de twee bij mij. Zonder hem is het wel eenzaam.”
Egbert Lachaert is nog geen naam die bij iedereen een belletje doet rinkelen, maar de Oost-Vlaamse liberaal kan zomaar een van de belangrijkste figuren van het land worden als hij op 18 mei verkozen wordt als voorzitter van Open Vld. Zijn eerste programmapunt: een andere regering, mét een meerderheid, tegen 1 september. Het is voor het eerst dat een liberaal kopstuk zich daar zo scherp over uitspreekt. Zijn concurrenten (Bart Tommelein en Els Ampe) zijn gewaarschuwd.
Egbert Lachaert is een 42-jarige advocaat uit Merelbeke (bij Gent), fractieleider in het federale parlement, fervent voetballer (zaal en buiten), fervent fietser en een supporter van Standard. “Pas op, ik heb Antwerp nog geholpen toen ik destijds als advocaat optrad voor de Voetbalbond. De club ging haar licentie verliezen en financieel zag het er hopeloos uit. Ik heb de bond geadviseerd om ze toch nog 48 uur respijt te geven. In die twee dagen is Ghelamco over de brug gekomen.”
Aha, iemand met zo’n verhaal is hier altijd welkom. Zeker als dit land op de vooravond van historische omwentelingen staat en hij daarin een hoofdrol ambieert.
Hoe vergaat u het leven in lockdown?
Mijn zoon, 10 jaar, is één week op de twee bij mij. Zonder hem is het wel eenzaam. Als politicus ben je een druk sociaal leven gewend. Tegelijk is het hectisch: digitaal je werk gedaan krijgen, het schoolwerk in de gaten houden, het huishouden... Het is best zwaar. Ik ga ook elke dag één keer met mijn zoon wandelen of fietsen. En ik game af en toe mee. Hij was heel trots toen ik mijn eerste kill had op
Fortnite (lacht).
Goed dat hij terug naar school kan.
Dat zal er niet meer van komen, denk ik. Hij zit in het vierde studiejaar en de eerste twee studiejaren en het zesde krijgen voorrang. Ik ben wel een beetje ontgoocheld als werkende ouder. Ik maak me zorgen over de achterstand die kinderen oplopen. Mijn ex-vrouw en ik willen onze zoon cursussen laten volgen in de zomer. Ik ben een grote voorstander van summer school, zeker voor kansarme kinderen. Dat moeten we echt gaan organiseren.
Over naar de regering: overwegend liberaal, maar steeds meer onder vuur.
De communicatie kon veel beter, maar ik pleit voor clementie. Deze crisis is ongezien en zorgt ook in andere landen voor veel onduidelijkheid. We zijn er wel in geslaagd om iedereen die het nodig had een ziekenhuisbed te geven. En we hebben gezorgd voor opvang voor de miljoen tijdelijk werklozen en de zelfstandigen die stilliggen.
En de logistiek? Mondmaskers, tests, tracing ...
Voor de mondmaskers zit je met een heel moeilijke markt, maar dat loopt stilaan beter. Alleen zijn er intussen zes ministers mee bezig. Dat krijg ik zelf niet uitgelegd.
De oppositie was zeer kritisch. Overdrijft ze?
Ja. Ik ben voorzitter van een zorgbedrijf met vijf woonzorgcentra, waarvan er vier nog coronavrij zijn. Daar kan intussen systematisch worden getest, voor alle personeelsleden en bewoners.
De voorzittersverkiezing bij Open Vld werd eind maart uitgesteld. Op 18 mei is het zover. Net nu de uitdagingen niet te overzien zijn.
Politiek is altijd een grote uitdaging, maar ik heb er ongelooflijk veel goesting in. Juist als de crisis zo diep zit, kun je van ver beginnen en iets goeds opbouwen.
Daarom is het cruciaal dat deze verkiezing snel achter de rug is. Ik vond het uitstel een slechte zaak. De campagne duurt te lang. Die excessen nu, op kap van de coronacrisis, daar moeten we vanaf. En heel de Wetstraat zit al zes maanden te wachten op de nieuwe voorzitter van Open Vld.
Jullie hadden afgesproken niet scherp te profileren op de coronacrisis, maar de twee anderen zijn zeer aanwezig in de media. Els Ampe klaagt zelfs “de lockdowndictatuur” aan.
Ieder doet wat hij meent te moeten doen, maar je moet je niet willen onderscheiden in de Covid-19crisis. Dat is niet goed voor de partij: wij zitten in de regering die deze crisis beheert. Wie ook voorzitter wordt, zal met onze ministers verder naar oplossingen moeten zoeken. Je hebt dus iemand nodig die de waan van de dag overstijgt. Dat doe je niet met zulke keiharde reacties.
Els Ampe lijkt op zijn Trumps te willen provoceren.
Ik denk niet dat de partij daar goed uitkomt, maar wat zij au fond vertelt, over de economische relance, de vrijheid die we kwijt zijn, daar kan ik in volgen. Maar de manier waarop is niet verbindend en overstijgt het buikgevoel niet. We kunnen onze vrijheid, onze vakanties en de horeca alleen redden als we het intelligent aanpakken.
Jong Open Vld veroordeelt haar. Moet de partij dat ook niet expliciet doen?
Eerlijk, dit is moeilijk voor de partij. Ik krijg veel vragen of voorzitter Gwendolyn Rutten niet moet reageren. Maar de campagne loopt nog drie weken en er is de vrijheid van meningsuiting. Ik denk dat een publieke terechtwijzing niet nodig is. Laat de leden eerst maar over haar oordelen.
Wat vindt u van het voorstel van Bart Tommelein, ook burgemeester van Oostende, voor strandpasjes?
Dat is geen goed idee. We moeten er met gezond verstand voor zorgen dat mensen een perspectief hebben voor hun vrije tijd. We moeten het zo organiseren dat mensen met familieleden en vrienden kunnen samenzijn, aan zwembaden, op het strand, op graspleinen, maar wel altijd met dezelfde mensen, zonder vermenging met andere ‘silo’s’ of groepen. Bij te veel contacten, wordt het onmogelijk om nog te tracen als iemand besmet geraakt.
U wilt een terugkeer naar het klassieke liberalisme. Interessant, maar in dubbelinterviews met Bart Tommelein is het lastig om inhoudelijke verschillen te vinden.
Het verschil zit vooral in ons profiel. Bart is een uitstekende marketeer en communicator. Maar de volgende voorzitter moet in de eerste plaats een ideologische visie hebben. Als je als traditionele partij rond de 10% blijft hangen, dan staat je voortbestaan op de helling. Dan wordt een duidelijke partijlijn cruciaal, een ideologische richting voor de komende jaren. Ten tweede is vernieuwing nodig. Bart gaat al veel langer mee, hij is bekender. Maar bekendheid kun je opbouwen. Ik kan een gezicht geven aan de vernieuwing die veel kiezers vragen.
U kreeg al de steun van Alexander De Croo, vicepremier. Leuk.
Ja, Alexander en ik zijn in 2009 allebei voor het eerst opgekomen op een nationale lijst, allebei in Oost-Vlaanderen. Ik heb hem mee overtuigd om in de politiek te stappen. Zonder zijn steun zou ik deze stap niet zetten. Het is belangrijk voor de provincie dat wij aan één zeel trekken.
Bart Tommelein heeft de steun van Bart Somers en Patrick Dewael, de meer progressieve vleugel.
Dat is relatief. Ik wil van Open Vld geen partij maken waar mensen, bijvoorbeeld iemand als Sihame El Kaouakibi, zich niet meer thuis voelen. Zij zorgen wel degelijk voor een meerwaarde. Maar we moeten eerst goede afspraken maken over het DNA van de partij en dat begint met het sociaaleconomische. We gaan elkaar allemaal moeten vinden en daarin verschillen Bart en ik. Ik vertrek van een duidelijke lijn, met thema’s waarin we geen compromissen accepteren. Bart wil heel breed gaan, maar ik vrees dat je zo in de herkenbaarheid en de betrouwbaarheid snijdt. Bart Tommelein, Patrick Dewael en Bart Somers zijn ook generatiegenoten. Ze werken al zo lang samen. Dewael en Tommelein waren elkaars getuige wanneer ze trouwden. Ik zie dit niet als een breuklijn binnen de partij.
Door de coronacrisis klinkt de roep voor een sterke sociale zekerheid en een sterke overheid steeds luider. Het wordt makkelijker voor links dan voor rechts.
Gezondheidszorg is uitermate belangrijk. Maar een staat die minder belast, is voor mij niet tegengesteld aan een sterke staat. De staat is nu met te veel tegelijk bezig. Niet alleen met kerntaken als onderwijs en sociale zekerheid, maar ook met dingen als loopbaancoaches, allerhande subsidiesystemen … Na de staatshervorming in 1993 hebben we een explosie van het aantal ambtenaren gezien. Waardoor het overheidsbeslag nu al 53% bedraagt. Voor elke euro belasting die een Belg betaalt, krijgt hij de helft minder terug in service dan een Nederlander.
Er is de roep om een belasting op vermogens en een hardere aanpak van belastingontwijking, ook niet echt stokpaardjes van Open Vld.
Ik kan het aanpakken van alle vormen van belastingontwijking alleen maar ondersteunen. Wij staan niet voor de grote multinationals die van land tot land shoppen voor de voordeligste regeling. Wij moeten initiatieven nemen voor mensen die werken en ondernemen, voor de starters en de kleine bedrijven.
De grote multinationals fnuiken die kleine initiatieven.
En een vermogensbelasting?
Dan spreken we over een dubbele belasting. Mensen hebben iets opgebouwd, hebben er voor gewerkt, hebben er al belasting op betaald en die ga je dan nog eens taxeren. Daar heb ik als liberaal een probleem mee. Je gaat wel voor het sociaaleconomisch herstel gedurende één of twee jaar zowel naar minder uitgaven als extra inkomsten moeten kijken. Tijdelijk zal iedereen fetisjes moeten laten vallen. Maar Covid-19 mag niet worden gebruikt om achteraf de belastingen te verhogen.
De PS herhaalt dat de sociale bescherming versterkt moet worden en dat de vermogenden moeten betalen.
Met het rode manifest dat de PS op tafel legt, gaan we er niet geraken. Als ze daarrond een regering willen vormen, zal het niet lukken om ons mee te krijgen. De Vlaamse partijen zullen daar niet in meestappen. Een herstelregering moet vanuit het centrum starten. Nergens besparen en alleen maar belasten is totaal geen oplossing.
U was altijd de voorstander van een regering met de N-VA.
Ik wil niet opnieuw dat gedoe over de kleurenpuzzel. Dat is een slechte show, daar zit geen boodschap in voor de burger.
Maar het wordt kiezen of delen. En Open Vld staat centraal.
Kijk, er bestaat vandaag geen basis voor gelijk welke coalitie, niet voor paars-groen of Vivaldi, zonder N-VA, en niet voor paars-geel, met de N-VA. Er is geen vertrouwen. De conclusie: er moet achter de schermen aan dat vertrouwen worden gewerkt. De mislukking van een regering van nationale eenheid heeft sporen nagelaten. De uitdaging is mensen elkaar opnieuw te laten vinden. Het kan helpen dat ik nieuw ben en goede contacten heb bij andere partijen.
Niemand ziet nog een schijn van een kans voor een samenwerking N-VA-PS.
Maar een samenwerking tussen liberalen en Ecolo en Groen ligt ook heel moeilijk. De PS ligt in Vlaanderen altijd moeilijk. We moeten rustig blijven en bruggen slaan.
Georges-Louis Bouchez, voorzitter van de Franstalige liberalen, de ‘Balthasar Boma van de MR’, krijgt in Vlaanderen steeds meer kritiek.
Ja, maar in Wallonië is hij een rijzende ster, een vedette, type rockster. Dat is zijn elan en het is een enorme troef. Hij maakt de positie van de PS een stuk minder comfortabel. Ze voeren een harde strijd om de grootste partij te worden. Hij heeft de MR ook liberaler gemaakt, wat ik goed vind.
En zijn narcisme?
Hij heeft een specifiek karakter, maar narcistisch? Ik ken hem daarvoor niet genoeg persoonlijk, maar zijn ideologische gedrevenheid is goed en zijn stergehalte maakt hem speciaal. Als we vanuit het centrum gaan bouwen, zullen anderen moeten leven met zijn karakter.
Is de politieke toestand onderhand niet hopeloos?
Ik zie alsnog kansen om tot een regering te komen, omdat de situatie zo acuut is. Als we tegen september geen regering hebben, is er het spook van de verkiezing en wie wint daarbij? In volle coronatijd? Dan gaan we allemaal onderuit.
Zegt u dat de regering-Wilmès, hoe liberaal ook, einde verhaal is?
Ik zeg heel duidelijk dat er tegen 1 september een volwaardige regering, met een meerderheid in het parlement, moet zijn. De situatie is niet houdbaar. In de parlementaire commissies worden tientallen, honderden miljoenen uitgegeven zonder raamwerk, zonder plan. Dat zien we week na week gebeuren. Zo kun je het land niet verder besturen.
Hoe kan het wel?
We moeten een sociaaleconomisch herstelplan uitwerken na het bloedbad dat het coronavirus aanricht. En we moeten op langere termijn, tegen 2024, de overheid hervormen. We hebben een nieuwe staatshervorming nodig die in de twee richtingen gaat, soms meer federaal, soms meer regionaal. Het is nu te ingewikkeld. Dit worden de twee grote debatten waarin de partijen elkaar moeten vinden.