Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Klassieker met kloppend hart
Covid-19 heeft inmiddels wereldwijd al bijna 250.000 dodelijke slachtoffers geëist, en de grens tussen leven en dood blijft op de corona-afdeling van ziekenhuizen flinterdun. Maar dat konden The Bee Gees uiteraard niet weten toen ze in 1978 door een heel nieuw publiek werden ontdekt.
De groep rond de gebroeders Gibb – Barry, Robin en Maurice – had toen al een hele carrière achter de rug. De drie groeiden op in Manchester, waar ze als kleine jongetjes onder de naam The Rattlesnakes al hun eerste groepje oprichtten. Dat hun stemmen mooi bij elkaar pasten, ontdekten ze toevallig. Net als veel leeftijdgenootjes gingen ze vaak playbacken in de lokale bioscoop. Onderweg brak helaas de kwetsbare bakelieten plaat waarop de muziek stond, zodat ze noodgedwongen live moesten zingen. De reacties bleken zo overweldigend dat ze ter plekke besloten om er hun beroep van te maken.
Als prille tieners emigreren ze samen met de rest van het gezin naar Australië. Daar treden ze op om wat zakgeld te verdienen, meestal vanop de oplegger van een bestelwagen. Via via komen ze terecht bij radio-dj Bill Gates, die hun groepsnaam bedenkt: The BG’s, later The Bee Gees. Géén afkorting van de Brothers Gibb, wel een referentie aan Gates zélf, en de familienaam van Barry Gibb, de oudste in het gezelschap. De groep komt regelmatig op de Australische televisie met covers van The Beatles. Maar ook met eigen songs, zoals het met een hippie-sausje overgoten Spicks
and Specks, dat lokaal een eerste
hitje wordt. Gefrustreerd door het gebrek aan erkenning keren de broers in de tweede helft van de jaren zestig terug naar Groot-Brittannië. Net voor hun vertrek stuurt vader Hugh in een opwelling wat demo’s naar Brian Epstein, op dat moment de manager van The Beatles. Het blijkt de postzegel waard: Epstein is zo onder de indruk dat hij de tapes doorspeelt aan platenfirma Polydor. Ook daar merkt men de gelijkenissen met de samenzang van The Beatles op, en daar spelen ze slim op in: wanneer de single New York Mining Disaster
1941 onder Britse radiostations wordt verdeeld, plakt er alleen een blanco label op het plaatje. Veel dj’s denken dat het om de nieuwe single van The Fab Four gaat, en beginnen het nummer als gek te draaien. Met succes: het wordt zowel in Amerika als Groot-Brittannië een dikke hit, én het begin van een internationale carrière. Er volgen met To Love Somebody en Massachusetts meer wereldhits, maar tegen 1970 is het vet van de soep en gaan de broers ruziënd uit elkaar. Game over. Het duurt evenwel niet lang of de broers leggen hun geschillen bij. De reünie werpt aanvankelijk vruchten af, maar stukje bij beetje raken The Bee Gees vervreemd van de tijdgeest, en glijden ze opnieuw weg uit de charts. De drie nemen zelfs een plaat op die nooit wordt uitgebracht, en de zalen waar ze optreden worden almaar kleiner. Game over, deel twee.
Aardverschuiving
Tot ze een reddingsboei krijgen aangereikt door de legendarische platenbaas Ahmet Ertegun, die eerder ook al de carrière van Aretha Franklin nieuw leven heeft ingeblazen. Hij brengt The Bee Gees in contact met een producer die hen aanspoort om het aandeel ballads op hun platen in te krimpen ten voordele van disco. Dat genre is op dat moment volop in opmars bij een jong publiek. Tegelijk ontdekt Barry Gibb zijn falsetstem, die al snel het handelsmerk van de groep wordt. Dit keer werkt de wedergeboorte wél: Jive Talkin klimt naar de top van de hitparade. The Bee Gees krijgen de vraag om mee te werken aan een film die zal inzoomen op de disco-rage in New York. Zonder precies te weten waar het verhaal over gaat, schrijven de broers in één weekend in Frankrijk een handvol songs bij elkaar dat hun leven zal veranderen. Dit keer is het game, set én match. Wanneer de film uiteindelijk als Saturday
Night Fever de cinemazalen haalt, veroorzaakt die een culturele aardverschuiving. In de bioscoop ziet het publiek een bevlogen John Travolta zich de ziel uit het lijf dansen op de muziek van The Bee Gees, maar tijdens de eigenlijke opnamen vallen op de set alleen oude hits van Stevie Wonder en Bill Withers te horen. De échte soundtrack wordt er pas nadien overheen gekleefd.
Dat belet niet dat How Deep Is
Your Love, Night Fever en Stayin’ Alive enorme hits worden in alle uithoeken van de wereld. Vooral die laatste wordt een onverwoestbare classic, terwijl het aanvankelijk niet eens de bedoeling is er een single van te maken. Dat gebeurt pas wanneer duizenden jongeren een stukje uit het nummer horen in de filmtrailer en massaal radiostations beginnen te bellen omdat ze het lied integraal willen horen.
“Inhoudelijk is het eigenlijk een heel serieus nummer” zegt Robin Gibb later over de tekst. “Het gaat over hoe moeilijk het is om te overleven in de straten van New York. Je ziet er mensen om hulp roepen. Iedereen heeft moeite om overeind te blijven in dit leven, moet vechten tegen zoveel onzin die je onderuit kan halen. Eigenlijk is het al een overwinning als je gewoon kan overléven. Maar als je na de zoveelste tegenslag toch weer overeind krabbelt en sterker terugkomt, is dat een verhaal waar iedereen zich aan kan optrekken.” Gek, hoe een nummer van meer dan veertig jaar oud toch weer gloeiend actueel wordt, nu datzelfde New York de brandhaard van het coronavirus is in de Verenigde Staten.
Hartslag
Gevraagd naar de oorzaak van het succes, verwijst Beatles-producer George Martin naar de pulserende beat. “Het is geen toeval dat het ritme van disco rond de honderdtwintig slagen per minuut zit: evenveel als je hartslag wanneer je opgewonden bent.”
Dat ritme wordt overigens niet ingespeeld door hun gebruikelijke drummer, want diens moeder sterft halfweg de opnamen. Er zijn geen vervangers beschikbaar, dus proberen de broers een drummachine uit. Het resultaat voldoet niet, dus plukken ze twee noten uit het al opgenomen Night Fever en maken er een loopje mee, iets wat in die tijd vrij baanbrekend is. Dat verklaart waarom het tempo gedurende de hele song onveranderd blijft. Bij wijze van grap staat een zekere Bernard Lupe vermeld in de credits. Die wordt na het succes van Stayin’ Alive plots een druk bevraagd drummer… tot blijkt dat hij niet bestaat.
Stayin’ Alive wordt met voorsprong de bestverkochte single van
1978, maar achteraf hebben The Bee Gees gemengde gevoelens over het nummer. Ze erkennen dat het hun carrière heeft gered, maar storen zich aan het feit dat ze plots gebrandmerkt worden als een disco-act terwijl ze een veel gevarieerder parcours hebben gereden. Tot vandaag scoort de song niettemin erg hoog in lijstjes met beste nummers aller tijden, én wordt hij ook gebruikt bij cursussen EHBO omdat het tempo overeenkomt met het aantal borstcompressies bij een reanimatie. Voor twee van de drie Bee Gees mag dat overigens niet baten: Maurice overlijdt in
2003 op zijn 53ste. Robin volgt in
2012. Hij wordt 62.