Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Zonder hen was ik er niet meer”
Acteur Axel Daeseleire verrast ziekenhuispersoneel Sint-Vincentius
In maart en april heeft het OCMW van Antwerpen bijna de helft meer leeflonen toegekend dan in januari en februari. De stad deelt nu wekelijks 13.750 voedselpakketten uit, dat is een stijging met 20%. “Wie al sociaal kwetsbaar was, wordt nog kwetsbaarder en wie aan de rand stond, valt nu naar beneden”, zegt schepen van Sociale Zaken Tom Meeuws (sp.a). “Dat corona iedereen gelijk treft, is een leugen.”
In vergelijking met dezelfde periode vorig jaar is het aantal leefloners in Antwerpen in maart en april met een derde gestegen. Het aantal voedselpakketten steeg van 11.700 naar 13.750 per week. Ook in andere Vlaamse steden en gemeenten kloppen meer mensen aan bij het OCMW. In Gent bijvoorbeeld is het aantal aanvragen voor een leefloon met de helft gestegen en zijn er dubbel zo veel voedselpakketten uitgedeeld. Voor precieze cijfers van andere steden en gemeenten is het te vroeg, zegt het VVSG, de Vlaamse Vereniging voor Steden en Gemeenten.
Nieuwe groep kwetsbaren
De nieuwe hulpbehoevenden zijn vaak personen van wie de uitkering te krap is geworden. Maar ook burgers die nooit eerder een sociale uitkering nodig hadden, kloppen nu noodgedwongen bij het OCMW aan. Het gaat over interimmers, freelancers, mensen in de horeca of artistieke sector, (werk)studenten, flexijobbers, pasafgestudeerden en sekswerkers. Deze nieuwe groep kwetsbaren heeft meestal geen recht op de tegemoetkomingen die de overheid tijdens deze crisis voorziet, zoals tijdelijke werkloosheid of de energiepremie. Zij stromen nu door naar de leeflonen.
“Het zijn mensen met een precair statuut die met moeite rondkwamen en nu alle houvast verliezen”, zegt schepen van Sociale Zaken Tom Meeuws (sp.a). “Vaak waren ze zich niet eens bewust van hun slechte statuut. Hopelijk staan ze snel weer op eigen benen, maar deze groep zal alleen maar opnieuw aan de bak geraken als de economie fors herneemt.”
“Uit deze crisis leer ik dat we te veel statuten hebben waarbij mensen moeten sprinten om het te halen. Er is met mensen omgegaan zoals met pakjes. Het hele systeem is uit balans geraakt. Mensen moeten te snel terugvallen op de sociale bijstand. De sociale zekerheid moet versterkt worden.”
De these van de nieuwe kwetsbaren matcht met de evoluerende werkloosheidscijfers van de VDAB. Daaruit blijkt dat de werkloosheid in april bij laaggeschoolden met 7,7% is toegenomen in vergelijking met dezelfde maand vorig jaar. Bij hooggeschoolden is het aantal werklozen liefst met 17,1% gestegen. Ook jongeren blijken buitenproportioneel zwaar getroffen door werkloosheid naar aanleiding van de coronacrisis.
Concurrentie
Behalve over de nieuwe groep hulpbehoevenden maakt schepen Tom Meeuws zich nog meer zorgen over de ‘klassieke groep’ OCMW-klanten. “In Antwerpen wordt het leefloon vooral gebruikt als springplank naar opleiding of werk. Maar die vereiste is nu tijdelijk weggevallen. We zijn nu erg mild in ons oordeel om steun toe te kennen. Ik vrees voor de lange termijn. We gaan onze leefloners verkopen als de beste arbeidskrachten, maar ze zullen moeten concurreren met tal van nieuwe werklozen. De piek hebben we goed kunnen opvangen. Maar de doorstroom of de terugkeer naar de arbeidsmarkt zal een werk van heel lange adem zijn.”
Naar aanleiding van de indicaties van toenemende armoede zet Antwerpen in op onderwijs, voedselbedelingen en meer hulp voor daklozen. Binnenkort lanceert de stad ook een ‘klimpremie’, die het inkomen van 2.700 Antwerpse gezinnen tot een menswaardig minimum moet verhogen.
Sociaal bloedbad
Afgelopen weekend besliste de federale regering 15 miljoen euro extra vrij te maken voor de OCMW’s. Maar de gemeenten vragen om bijkomende inspanningen van de hogere overheden.
Wanneer overheidsmaatregelen zoals de (verhoogde) tijdelijke werkloosheid en het verbod op uithuiszettingen en het afsluiten van energie en water zullen aflopen, zal er nog veel druk komen op de lokale besturen. “We houden ons hart vast over wat er de komende maanden op de OCMW’s afkomt”, zegt Nathalie De Bast van de VVSG.
Tom Meeuws Schepen van Sociale Zaken Tom Meeuws (sp.a)
“Er is met mensen omgegaan zoals met pakjes. Het hele systeem is uit balans geraakt. De sociale zekerheid moet versterkt worden.”