Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Krachtig en waardig signaal”
Pierre Kompany, de eerste Congolese burgemeester van ons land, eiste excuses maar is opgetogen met spijt
Een schoon emotioneel gebaar dat niet onderschat kan worden. Zo noemt Pierre Kompany (72) de onverwachte brief met spijtbetuigingen van koning Filip over de wreedheden in Congo-Vrijstaat en later in de kolonie.
13 was Pierre Kompany toen zijn Congo in 1960 de onafhankelijkheid uitriep. De indépendance veranderde ook zijn leven. Opgroeien deed Kompany in Bukavu, voetballen bij TP Mazembe in Lubumbashi, studeren voor ingenieur in hoofdstad Kinshasa. Negen jaar na de onafhankelijkheid belandde hij een jaar achter tralies, omdat hij had gemanifesteerd tegen de dood van studenten, op hun beurt omgekomen tijdens straatprotesten. Het is een decennium, zegt hij, dat zijn leven
voor altijd heeft gemarkeerd.
Een halve eeuw later heeft de politieke vluchteling van destijds het geschopt tot eerste zwarte burgemeester van ons land én is hij hier hét boegbeeld van de Congolese gemeenschap. En wat fier is hij nu zijn expliciete oproep tot excuses aan het Congolese volk voor de wreedheden tijdens de kolonisatie gehoor krijgt. Nog steeds op de barricaden als vroeger, maar nu met een Belgische driekleur om zijn middel.
“Ik ben als Congolees en Belg zeer trots dat mijn vorst zo’n brief heeft gericht aan de Congolese bevolking”, zegt hij op de trappen van de basiliek van Koekelberg. Dat hij geflankeer d wordt door de halve familie Kompany én CD&V-kopstukken Pieter De Crem en Joachim Coens doet hem zichtbaar deugd. Ze zijn samengekomen om symbolisch zestig jaar onafhankelijkheid van Congo te vieren. “De enige weg voor België en Congo is op een warme, vriendschappelijke wijze constructief samen vooruit.”
“Waardiger dan vorige koningen”
“Wat koning Filip heeft gedaan, heeft geen enkele vorst hem voorgedaan”, vertelt Kompany. “Het gaat om een schoon emotioneel gebaar, zeer belangrijk, historisch zelfs. Men kan dat onmogelijk onderschatten. Het is de eerste keer dat België echt toegeeft dat er ontoelaatbare dingen zijn gebeurd. Zijn signaal is ongelooflijk krachtig en waardig. Wat mij betreft maakt het hem veel waardiger dan al zijn voorgangers samen.”
Gisteren doorbrak koning Filip de stilte over het getroebleerde verleden met een onverwachte brief. Een contrast ten opzichte van zijn voorgangers die ofwel zwegen of Leopold II een genie hadden genoemd voor het “brengen van beschaving” in Congo.
Spijt betuigen en geen excuses aanbieden, zoals door hem geopperd: het lijkt een taalkundige nuance, maar het is een cruciaal verschil, zeker in de wetenschap dat de tijd misschien ooit rijp moet worden voor herstelbetalingen.
“Ach, die excuses en wie weet ook schadevergoedingen kunnen later nog”, vertelt vader Kompany. Hij noemt het geen ontgoocheling, wel integendeel. “Dit is een eerste cruciale stap voorwaarts en bovendien net op zo’n cruciale verjaardag, zestig jaar onafhankelijkheid. Ik ben er zeer blij om. Nu is het tijd voor wetenschappers en historici om uit te pluizen wat daar nu precies is misgelopen. Na die parlementaire commissie zien we wel.”
Met groeten van president
Voor Kompany klaart de hemel op na een turbulente week. Nadat het nieuws over zijn eis tot publieke excuses was doorgesijpeld tot in zijn geboorteland werd hij op allerlei nieuwssites door Belgen ter plaatse racistisch bejegend. “Eerlijk: ik ben daar niet goed van geweest”, zegt hij. “Men mag niet vergeten wat veel van mijn landgenoten dagelijks moeten ondergaan. Gelukkig hebben de Congolezen daadkrachtig gereageerd, op een manier die ik hier nog te weinig zie bij racistische praktijken op internet.”
Zes Belgen zitten nu in de cel in Kinshasa. “Ik zou niet in hun plaats
Pierre Kompany
willen zijn”, zegt Kompany. Van enig leedvermaak is geen sprake. Hij lijkt wel compassie te hebben met hun domme handelingen.
Volgens onze informatie, die de immer bescheiden Kompany vakkundig uit de weg gaat, was er zelfs een persoonlijke interventie van president Félix Tshisekedi. Dat de twee elkaar eerder dit jaar in Congo nog spraken, samen met nog een rist ministers, zegt veel over de opgeklommen status van de huidige burgemeester van Ganshoren. “Een van die gearresteerde mannen heeft mij via familieleden in België intussen benaderd. Het was zogezegd allemaal een misverstand. Ik ga mij niet moeien met hun miserie. Men kijkt vaak neer op Congolezen. Wel: ze wisten wel van aanpakken. Ik denk niet dat ze hun farce nog zullen herhalen.”
“Wat mij betreft maakt het Filip veel waardiger dan al zijn voorgangers samen.”