Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Middelheim verwerft sleutelwerk van Berlinde De Bruyckere
Gevierde kunstenares maakte vijfentwintig jaar geleden debuut in hetzelfde beeldenpark
Het Middeheim Museum heeft zijn collectie versterkt met een sleutelwerk van Berlinde De Bruyckere. Het beeld bestaat uit drie middeleeuwse wapens die vastgeklonken zijn aan bomen. De kunstenares maakt het meer dan 25 jaar geleden en legde ermee de kiem van een indrukwekkende internationale carrière.
In 1995 kreeg Berlinde De Bruyckere van directeur Menno Meewis de uitnodiging om een solotentoonstelling in het Middelheimpark te maken. De Gentse beeldhouwster was toen 31, had bij insiders indruk gemaakt met haar stalen Kooien, maar had nog nooit in een museum tentoongesteld.
“Ik kreeg de kans om te doen wat ik wilde”, blikt De Bruyckere terug. “Ik heb met oude dekens gewerkt, die ik volgens kleurpatronen uitzocht. Gedrapeerd op bomen, hooimijten, staanders en rekken vormden ze sculpturen onder de werktitel Onschuld kan
een hel zijn. De dekens en de bomen, maar ook het ijzer als drager, zouden nadien altijd in mijn werk blijven.”
Daarop volgden vele tentoonstellingen in musea in binnen- en buitenland, met als hoogtepunten haar deelnames aan de Biënnales van Venetië. Vijfentwintig jaar na haar debuut was het voor Middelheim het moment om De Bruyckere
terug te vragen. Vooral omdat ze destijds een prachtige archiefdoos met voorontwerpen, schetsen, knipsels en een gesigneerde deken had achtergelaten.
Sinds vorig jaar maakt die doos deel uit van vijftig exceptionele collectiestukken die een plaats kregen in het nieuwe kijkdepot. Met focustentoonstellingen zoomt Middelheim jaarlijks in op één van die blikvangers. Dit jaar was dus De Bruyckere aan de beurt. Zij stelde voor om inzicht te geven in haar creatieproces toen en vandaag. Daarom stelde ze vijf toontafels samen met daarop knipsels uit kranten en kunstboeken, aangevuld met schetsen of ideeën. De papiertjes hingen opgeprikt bij haar in het atelier. Op een film geeft ze er nu commentaar bij.
Zoersel 1993
Het bleef niet bij een focustentoonstelling, want De Bruyckere zorgde ervoor dat het beeldenpark zich kon verrijken met de allereerste buitensculptuur die ze ooit realiseerde. “Ik maakte ze voor een groepstentoonstelling in het park van Zoersel in 1993”, licht ze toe. “Het was de eerste keer dat ik met bomen werkte. De titel Onschuld kan een hel zijn hergebruikte ik voor mijn expo in Middelheim in 1995.”
Oorspronkelijk bestond het werk uit vier stalen goedendags die aan bomen waren vastgeklonken. In Middelheim zijn het er drie. De Bruyckere: “Na Zoersel zijn er twee elementen verkocht. Omdat één eigenaar opnieuw wilde verkopen, heb ik de twee onderdelen die ik zelf nog in bezit had, geschonken. Zo hebben we het werk kunnen restaureren en aanpassen aan de nieuwe locatie. De beukenbomen, het bladerdak en de geheimzinnige sfeer in Zoersel en Middelheim zijn vergelijkbaar.”
Extra attractie Als extra attractie maakte De Bruyckere in het Braempaviljoen
een herwerking van de installatie met dekens die ze er in 1995 realiseerde. “Ik had die oude dekens toen zorgvuldig verzameld en bestikt met mijn naam en nummering. Ze werden te koop aangeboden. De bezoekers konden ze bewonderen op staanders, maar dat had toen geen succes”, bekent De Bruyckere. “Slechts enkele ervan werden verkocht.”
Vandaag zou dat wel anders zijn. Helaas zijn de kunstedities niet meer te koop, want de kunstenares besliste om de installatie als totaalbeeld te behouden.