Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Ebrahim Raisi aan kop presidentsverkiezing
De wereld kijkt vandaag naar Iran, waar een nieuwe president wordt gekozen. Die zal mee bepalen of een nieuwe nucleaire deal een kans maakt. Geruststellend zijn de peilingen niet. Verwacht wordt dat de huidige minister van Justitie Ebrahim Raisi het zal halen. Een oerconservatief uit de kweekschool van wijlen Opperste Leider Khomeini. Hij staat op de zwarte lijst van de EU en de VS wegens schending van de mensenrechten en wordt door mensenrechtenorganisaties beschuldigd van misdaden tegen de menselijkheid.
Officieel zijn er vier kandidaten waarop de Iraniërs kunnen stemmen, maar er lijken er maar twee een kans te maken. De hardliner Ebrahim Raisi (60) en de voormalige voorzitter van de Centrale Bank Abdolnasser Hemmati, een ‘gematigde’ die samenwerkte met aftredend president Hassan Rouhani, de man die de nucleaire deal onderhandelde. Voor die rol wordt Hemmati door de drie andere kandidaten onder vuur genomen.
Rouhani zelf mag wegens de beperkingen op het ambt niet meer deelnemen. En uit zijn directe entourage werd niemand toegelaten. Hij krijgt de schuld van de straatprotesten het voorbije jaar, nadat de economie zware klappen kreeg door de sancties die Donald Trump opnieuw invoerde. Ook de manke aanpak van corona wordt hem en zijn medestanders aangerekend. De peilingen wijzen duidelijk in de richting van Raisi, die bij de vorige verkiezingen de duimen moest leggen voor Rouhani. Zijn rivaal feliciteren met de overwinning deed hij nooit. Hij diende wel – tevergeefs – eenklacht in wegens inbreuken op de kieswetten.
Hardliner en populist
Raisi behoort tot de inner circle van de Opperste Leider Al Khamenei. Hij is een conservatieve hardliner met een kwalijke reputatie. Zelfs in Iran werd hij in het verleden betwist. Zo zegt hij afgestudeerd te zijn als jurist aan een privéschool, maar in officiële documenten is enkel bewijs te vinden dat hij de lagere school afmaakte. Na religieuze studies nam hij ook de titel ‘ayatollah’ aan. Nadat de media zijn opleiding in twijfel had getrokken, schroefde hij dat terug tot ‘lagere geestelijke’.
Raisi, vader van drie dochters, heeft uitgesproken politieke ideeën. Hij is voor de segregatie van man en vrouw. Hij ijvert voor de verdere islamisering van de universiteiten, het inperken van het internet en censuur op alles wat westers is. Van populisme is hij niet vies. Zijn belangrijkste verkiezingsbelofte die hem brede steun geeft, is de verdrievoudiging van sociale uitkeringen en de creatie van zes miljoen jobs.
Comité van de dood
Met hem aan tafel worden de nieuwe onderhandelingen over de nucleaire deal alleen maar moeilijker. Sinds november 2019 prijkt de man ook op de zwarte lijst van de VS en de EU wegens schending van de mensenrechten. Mogelijke dissidenten worden onder de supervisie van justitie gearresteerd en opgesloten.
Volgens mensenrechtenactivisten pleegde hij ook misdaden tegen de menselijkheid. Toen Opperste Leider Khomeini in 1988 besliste een harde zuivering te houden, werd een vierkoppig ‘comité van de dood’ aangesteld waarvan Raisi lid zou zijn geweest. Hij heeft die aantijging nooit betwist. Al naargelang de bron werden toen tussen de drieduizend en dertigduizend mensen geëxecuteerd. Door de grote aantallen werden ze met een vorkheftruck op een vrachtwagen gezet en in groepen van zes opgehangen.
In Iran bepaalt de president het binnenlands beleid, en hij is ook de man met wie de VS en de EU zullen moeten praten. Al blijft Opperste Leider Al Khamenei baas boven baas. Die is onderhand 82 en het presidentschap zou voor Raisi de perfecte springplank zijn om hem op te volgen, zoals al eerder werd voorspeld.