Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Zijn er ankerpunten voortijdig weggehaald?”
Bouwkundig ingenieur Pieter De Bleser
Hoe kan een nieuwbouw in aanbouw zomaar instorten? Wat kunnen hier de oorzaken zijn? We vragen het aan bouwkundig ingenieur Pieter De Bleser van studiebureau Overzicht in Antwerpen.
“Overzicht is – gelukkig – niet betrokken bij de bouw van Kuub op Nieuw Zuid, maar ik ken het gebouw omdat ik er vaak passeer”, zegt Pieter De Bleser. “Onlangs ben ik er nog gestopt om een foto te maken, omdat ik zodanig onder de indruk was van de constructie. Ik heb mij toen de bedenking gemaakt: hoe kan dit gebouw stabiel zijn – onze corebusiness. Niet in de zin van: oei, dit kan misgaan. Wel: wauw, dit kan… Want het is niet omdat je je vragen stelt bij de stabiliteit van een gebouw dat het niet stabiel is. Denk aan de Burj Khalifa in Dubai, het hoogste gebouw ter wereld
(828 meter zelf, red.),
is de constructie
of de Gateway Arch in het Amerikaanse St. Louis
(een 192 meter hoge boog met observatiedek bovenin, red.).”
Berekeningsfout?
“Bij Kuub vroeg ik mij vooral af hoe het overhellende deel met zo weinig ondersteuningspunten recht kon blijven. Op het eerste gezicht is een lange kolom van beneden naar boven die erg slank is een belangrijk steunpunt – en daar zou nog een trappenconstructie rond komen. Maar ik weet ook dat mogelijke overbelasting ruim wordt meegenomen in
Pieter De Bleser
Expert stabiliteit
“Zonder met een beschuldigende vinger te wijzen, acht ik het plausibeler dat er in de uitvoering iets is misgegaan, mogelijk in de fasering van de werken.”
de calculaties vooraf, dus dat er een berekeningsfout zou zijn gebeurd, dat lijkt me wel heel onwaarschijnlijk. Er zijn architectenbureaus die eigen mensen in dienst hebben die op de structuur werken, maar vaak, en zeker met zulke grote projecten, wordt er met gespecialiseerde bureaus zoals het onze gewerkt.”
“Zonder met een beschuldigende vinger te wijzen, acht ik het plausibeler dat er in de uitvoering iets is misgegaan, mogelijk in de fasering van de werken”, zegt De Bleser. “Zijn er bepaalde ankerpunten die voor de stabiliteit moeten zorgen voortijdig weggehaald? In het nieuws hoorde ik een getuigenis die in die richting ging – er zouden pas enkele schoren zijn verwijderd. Voor het stutten van beton wordt normaliter 28 dagen gerekend.
(stutten, red.)
Waren die zekeringspunten hier niet in orde? Het zou een verklaring kunnen zijn.”
Kritiek
Een veelgehoorde kritiek nu luidt: het moest zeker weer zo goedkoop mogelijk zijn? “Ja, en het ís ook best zo goedkoop mogelijk, want men is met belastinggeld bezig. Maar waar in ons land gelukkig níét op wordt bespaard, is veiligheid. Die ervaring heb ik elke dag. Waar die wél in het gedrang kan komen, is bij verbouwingen aan particuliere woningen waar géén ingenieur aan te pas komt. Zeg nooit nooit, maar de kans dat er op veiligheid en stabiliteit is bespaard bij een project als Kuub is wel heel erg klein. Minstens één keer per week is daar ook controle op.”
Portugezen
Het zullen wel goedkope werkkrachten uit het buitenland zijn geweest – ook een breed klinkende kritiek. “De realiteit is dat op bouwwerven vandaag 80 tot 90% van de werkkrachten uit het buitenland komt. De reden daarvoor is dat er op onze eigen arbeidsmarkt onvoldoende aanbod is.
Velen komen uit Oost-Europa, maar de laatste jaren zijn het steeds vaker Portugezen, en de ervaring van de bouwfirma’s is dat het vaak heel goede vakmannen zijn die bereid zijn dit soort werk te doen. De communicatie gebeurt vaak ook vlotter dan met Oost-Europeanen, omdat Portugezen meer Frans of Engels spreken. De werf- en projectleiders zelf zijn meestal wel Belgische ingenieurs. Overigens voor staal en beton gelden er Eurocodes waarmee alle Europese studiebureaus en aannemers vertrouwd moeten zijn.”
En wat nu? “Eerst zal het gebouw veilig worden gestut, waarna de verzekeringsexperts – ook ingenieurs – van alle betrokken partijen hun werk zullen doen om de oorzaak te achterhalen. Alle partijen hebben een tienjarige aansprakelijkheid. Gaat het om ontwerpfouten of uitvoeringsfouten, dat zal men moeten uitzoeken. Het kan ook een combinatie zijn van beide, vaak een samenloop van omstandigheden. Met andere woorden: dit kan nog maanden zo niet jaren aanslepen.”
Zo lang als nodig zal het schoolgebouw er dus zo gehavend bij blijven liggen, als smet op de buurt. “Dit straalt af op heel de wijk. Logischerwijs wordt het dus helemaal afgebroken.” Dat gaf Antwerps burgemeester Bart De Wever zaterdag ook al te kennen.