Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Dat zijn vader vermoord was, dat wisten wij niet”
Rigoberto Uran (34) is de nummer vier in deze Tour de France en een van de grote sterren van het wielrennen. Hij telt 1,3 miljoen volgers op Instagram en in het Colombiaanse wielrennen gebeurt niks zonder zijn zegen. Maar alles begon ooit bij het kleine Belgische Unibet-team, bij ploegleiders Hilaire Van der Schueren en Lucien Van Impe. “Van bij het eerste trainingskamp speelde hij bergop.”
Niemand die ’s ochtends bij de start van de Tour mooier tegen de volgwagen kan leunen dan Hilaire Van der Schueren. In een pose die het midden houdt tussen zitten en staan, groet hij ’s ochtends de dingen. In dit geval: Rigoberto Uran, de huidige nummer vier in de Tour. Niet zonder trots zegt Van der Schueren: “Rigo is een van mijn ontdekkingen.”
Daarvoor moeten we terug naar de winter van 2006, naar het kleine Belgische team Mr. Bookmaker. “We hadden renners te kort voor het volgende seizoen”, zegt Van der Schueren. “Een heel verhaal: we zouden fuseren met Fassa Bortolo,
maar in laatste instantie ging dat niet door. Giancarlo Ferretti dacht dat hij Sony Ericsson kon binnenhalen als sponsor bij Fassa Bortolo, waardoor hij ons niet meer nodig had. In werkelijkheid werd Ferretti opgelicht, maar omdat Mr. Bookmaker ondertussen ook nog was overgenomen door Unibet, viel die deal in het water. En hadden wij extra renners nodig om alleen verder te gaan.”
Enter Giuseppe Acquadro. Vandaag de supermakelaar van het wielrennen, destijds een bakkershulpje dat in Italië wat amateurwielrenners begeleidde. “Acquadro heeft ons een lijst van namen gegeven”, zegt Van der Schueren. “Eén naam daarop interesseerde ons: Rigoberto Uran. Hij had het jaar voordien goed gereden bij Tenax-Salmilano, een klein Italiaans ploegje. Een supertalent, dat wisten we.”
Geen hutsepot
We leggen Van der Schueren uit dat we graag een verhaal willen maken over de ‘Belgische’ passage van superster Uran. Een jongen van 20 uit Colombia in een oer-Belgische ploeg, hoe paste dat in elkaar? “Moeilijk”, zegt Van der
Schueren. “Hij sprak alleen een beetje Spaans, dus met de Belgen had hij niet veel contact. Hij woonde in Spanje en heeft bij mijn weten ook geen koersen gereden in België. Neen, Uran heeft nooit hutsepot gegeten bij mij op de boerderij. (lacht) Het gaat niet meevallen om daar veel verhalen over te vinden.”
Iedereen eraf
Dat blijkt zo te zijn. Een belronde bij de Unibet-ploegmaats van toen levert weinig op. Baden Cooke herinnert zich “a great guy, enorm getalenteerd, maar hij trok vooral op met de Spanjaarden in de ploeg”. Gorik Gardeyn weet nog dat ze over Uran spraken als “de nieuwe Merckx” en “hij was ook echt goed, maar verder heb ik geen echte verhalen over hem”. Ook Stijn Vandenbergh kan niet helpen: “Sorry, ik heb niet met hem gekoerst. Het enige wat ik altijd heb onthouden, is dat hij politiebescherming meekreeg als hij thuis trainde in Colombia.”
Lucien Van Impe was bij Unibet ploegleider van Uran en hij heeft het over “een brave, vriendelijke jongen. Een goede coureur, maar nog niet zo goed als hij nu is. Ik volg hem met extra aandacht, omdat ik toen met hem gewerkt heb. Heel professioneel, dat weet ik nog, maar koersen heb ik niet echt met hem gedaan.”
We gaan het lijstje van Unibetploegmaats verder af en komen uit bij Laurens ten Dam. Hij is enthousiast: “Ja, Rigooow. Goeie kerel. Mooie jongen, met bakken charisma. Iemand die heel lichtvoetig in het leven stond. Een enorm talent. Vanop het eerste trainingskamp speelde hij bergop. Hij reed meteen met de eersten mee naar boven.”
Ten Dam bevestigt dat Uran vooral optrok met de Spanjaarden binnen de ploeg. “Ik kan me zo nog een beeld voor de geest halen waar Uran in de gang van het hotel op een radiootje luisterde naar de Ronde van Colombia, met dat typische opgewonden commentaar. Hij, José Rujano en Victor Hugo Peña - de Zuid-Amerikanen van de ploeg - gingen daar erg in op. Ken je Peña nog? De ploegmaat van Lance Armstrong, die als eerste Colombiaan ooit de gele trui droeg? Hem moet je bellen. Hij was bij Unibet de mentor van Uran.”
Het blijkt een gouden tip. In het Colombiaanse Bucaramanga is Peña “vereerd dat we aan hem denken voor een verhaal over Uran”. Ze zijn tot op vandaag vrienden. “Rigo woonde in dat Unibet-jaar in mijn huis in Javéa, in Spanje. Tot hij later naar Pamplona is verhuisd.”
Bellen naar het thuisfront
Peña beaamt wat Ten Dam vertelt. Op het eerste trainingskamp met Unibet was Uran meteen sensationeel goed. “We trainden bergop toen ploegleider Lucien Van Impe naast ons kwam rijden: Ik wil weten waar jullie staan, jullie rijden
nu vol naar boven. Op het einde bleef alleen Uran over met Rujano, die twee jaar eerder nog derde was geworden in de Giro. Maar uiteindelijk reed Rigo hem er ook nog af. Iedereen ging hem plots vragen stellen: Hoe train jij? Hoe eet jij?
Dat was de omgekeerde wereld: al die ervaren Europese renners, ook de Belgen, wilden van een Colombiaanse neoprof weten hoe het moest.” (lacht)
Sociaal had Uran niet de minste problemen, zegt Peña. “Hij vond makkelijk zijn weg in Europa, maar miste Colombia natuurlijk wel. Dat is een grappig verhaal: internationaal bellen was in die tijd nog verschrikkelijk duur. Dat was vóór in
“Je kon het niet aan hem zien dat hij zo’n lastig leven heeft gehad. Hij was altijd zo grappig en optimistisch.” Victor Hugo Peña ex-ploegmaat
ternettelefonie of WhatsApp. En toch zag Rigoberto mij voortdurend aan de telefoon hangen met de familie thuis. Hij begreep niet hoe ik dat deed. Hij zei: Met mijn klein contract kan ik dat niet betalen. Daarop hebben we een afspraak gemaakt. Ik gaf Rigoberto de telefoon en zei dat hij zo lang mocht bellen als hij wilde. Waarop hij ongeveer al zijn vrienden in Colombia heeft opgebeld. De hele tijd hing hij aan de telefoon. Hij vroeg:
Victor, mag ik nog langer bellen, of wordt het te duur? Voor mij was het
altijd goed: Geen probleem, doe
maar voort. Rigo wist niets af van mijn geheim. In Spanje kon je een nummer bellen, waarna ze je doorschakelden naar eender waar. Ik belde naar Colombia voor één euro. Rigo heeft dat nooit geweten. Hij dacht dat ik hem voor duizenden euro’s aan telefoontjes cadeau deed.” (lacht)
In al die gesprekken met het thuisfront keerde één vraag steeds terug, zegt Peña. “Rigo vroeg de hele tijd: Kan ik iets voor jullie
doen? Met het geld dat hij in Europa verdiende, wilde hij de mensen in Colombia helpen. Hij kwam uit een familie van boeren en als ze iets nodig hadden, dan kocht hij dat voor hen.”
Het is ook iets wat Laurens ten Dam zich herinnert: “Rigo is prof geworden op zijn twintigste, wat toen nog heel ongewoon was. Maar voor hem was er geen andere optie. Met zijn eerste contract bij Unibet wilde hij een huis voor zijn moeder kopen. Hij toonde me foto’s van waar ze op dat moment woonde en dat was - om het zo te zeggen - een soort lemen hutje. Er is later veel te doen geweest over
Rigo op de Spelen in Londen (hij zou die koers verkocht hebben aan Vinokourov, red.). Als West-Europeaan kan je dat zitten veroordelen, maar als je zijn achtergrond kent, kijk je er anders naar.”
Countryliedjes op de bus
Bij Unibet kenden destijds weinig mensen het tragische levensverhaal van Uran. Zijn vader werd ontvoerd en vermoord door een paramilitaire beweging toen hij 14 was. Het waren de jaren van La Violencia, de narco-oorlogen in Colombia. “Uran sprak daar nooit over”, zegt Hilaire Van der Schueren. “Ik wist dat toen niet.”
Victor Hugo Peña kende het levensverhaal van Uran wel. “Hij had me weleens verteld dat zijn vader vermoord was. Maar binnen de ploeg was hij daar discreet over. En als je hem ziet - met zoveel humor en optimisme - kan je je ook niet inbeelden dat hij zo’n lastig leven heeft gehad. Rigo was degene die bij Unibet zong op de bus. Countryliedjes uit zijn geboortestreek. Neen, ik vond niet dat hij een heel mooie stem had, maar daar trok hij zich niks van aan.” (lacht)
“De dood van zijn vader heeft Rigo gemaakt tot wie hij is. Op zijn veertiende moest hij een man worden, het hoofd van de familie. De impact moet enorm zijn geweest. Het is met zijn vader dat hij voor het eerst ging fietsen. Hij vertelde aan iedereen hoe goed zijn zoon was. Jammer dat hij de opgang van Rigo niet heeft kunnen meemaken.”
Bij Unibet schiet de carrière van Uran als een komeet de hoogte in. De ploeg ligt in een dispuut met de UCI over gokadvertenties en mist belangrijke koersen, maar op zijn twintigste wint Uran wel een tijdrit in Euskal Bizikleta. In de Ronde van Zwitserland breekt hij helemaal door. “Rigo won een sprint in een groepje van een man of 35”, zegt Laurens ten Dam, die erbij was in Zwitserland. “Toen had hij nog echt dat flitsende. Nu is hij wat meer een volger geworden.”
Aan het jaar bij Unibet komt een abrupt einde wanneer Uran beide ellebogen breekt bij een zware crash in de Ronde van Duitsland. “Hij is daar van de baan gereden”, zegt Hilaire van der Schueren. “Er was jaloezie omdat hij té goed was.” Laurens ten Dam ziet het anders: “Voor mij miste hij gewoon een bocht, hoor. Vreselijke crash, dat wel.”
Als een religie
Het kan de opgang van Rigoberto Uran niet stuiten. “Ik had hem willen houden, het jaar nadien bij Collstrop”, zegt Van der Schueren. “Maar hij was te groot geworden voor ons.” Van Unibet gaat Uran naar Caisse d’Epargne, naar Team Sky, naar Deceuninck – Quick-Step en naar EF Education. Hij wint ritten in de Tour de France en de Giro. Vandaag is hij de peetvader van het Colombiaanse wielrennen. Hij heeft 1,3 miljoen volgers op Instagram, meer dan Egan Bernal. Giuseppe Acquadro, de makelaar die hem destijds naar Unibet bracht, zou nu een zakenpartner zijn. Volgens Patrick Lefevere is Uran een “stille vennoot”, die ervoor zorgt dat de beste Colombianen tekenen voor het bureau van Acquadro.
En straks kan Rigoberto Uran al voor de tweede keer op het eindpodium van de Tour de France staan in Parijs. “Als ik Rigo daar zie,” besluit Victor Hugo Peña, “dan is dat voor mij een overwinning voor het wielrennen. Een zege voor een van de hardst werkende mensen in de sport. Van Unibet tot nu: hij heeft wielrennen altijd als religie beleefd.”