Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Houtkunstenaar redt nu ook bomen KMSKA en Noordkasteel
Sam Ponette maakte eerder al meubels van platanen op Antwerpse Leien
Houtkunstenaar Sam Ponette heeft zijn favoriete exploot weer eens herhaald: bomen redden van de verbrandingsoven. De meest recente zijn die uit de tuin van het Koninklijk Museum van Schone Kunsten (KMSKA) in de Schildersstraat en Beeldhouwersstraat. Daar heeft hij zo’n 35 bomen, waaronder kerselaren, kastanjebomen en een plataan, weggehaald. In de plaats komen wel zo’n tachtig andere exemplaren.
Sam Ponette stortte zich in 2016 als eerste op de platanen van de Antwerpse Leien. Hij richtte het initiatief Stadshout op om deze bomen een tweede leven te schenken en wist het met de stad Antwerpen op een akkoordje te gooien. Het resultaat van zijn werk pronkte al als tafels en banken op bijvoorbeeld de Zomerbar van Antwerpen en is terug te vinden in tal van Antwerpse woonkamers. Op elke plank staat het huisnummer dat het dichtst bij de oorspronkelijke boom hing. Hij maakte ook barkrukken en bijzettafels uit plataan en een offerschaal voor de Sint-Jacobskerk.
Recentellijk zette hij zijn zinnen op de bomen nabij het KMSKA. “Doorgaans zijn dat bomen die lang meegaan en goed tegen vervuiling kunnen, zoals platanen”, zegt Ponette. Hij is blij dat hij de bomen – die voor velen toch een symbolische waarde hebben – heeft kunnen redden. De oude bomen moesten initieel dienst doen als afbakening van een speeltuin in Berchem. “Op zich is alles beter dan de oven, maar daar zouden ze toch heel snel wegrotten.” Ponette kon het alsnog op een akkoordje gooien met een bomenkapper van Vlaamse wegenwerken.
Omtrent het kappen van de bomen rond het KMSKA ontstond veel protest. Er moesten immers ook twee kunstwerken wijken. Slechts twee uur waren er nodig om het artistieke afdak van David Lamelas neer te halen. Nadat enkele stalen pijlers waren doorgebrand, werd het gevaarte met behulp van een grijpkraan neergetrokken. Het enige dat gered werd, was een kopstuk dat pijlers en dak verbond. Eerder werden de bomen die deel uitmaakten van het kunstwerk
al gerooid. “Met de bomen die ik kon redden, moet ik mijn ding nog doen. Er is nog niets gezaagd. Voor de bomen uit de Schilderstraat en de Beeldhouwerstraat hoop ik een kunstenaar te vinden die ermee aan de slag wil. Ze moeten nu eerst nog drogen.”
Ponette kon onlangs eveneens een paar bomen op de Waalsekaai en aan het Fotomuseum binnenhalen. “Dat waren er niet zo veel, maar beter dan niets”, vertelt hij. Waar hij écht nog een groot verschil mee zou kunnen maken, zijn de bomen aan het Noordkasteel. Die moeten daar weg voor de Oosterweelwerken. “Het gaat om 5 hectare loofbomen. Dat is goed hout, beheersbaarder, beter voor onze toepassingen
Quand
le
ciel bas
et lourd en wij kunnen er zo mee aan de slag.” Volgens Lantis zochten ze nog een aannemer, maar zodra dat verhaal rond is, kan Ponette de bomen vermoedelijk nog dit najaar ophalen. Maar ook de al gekapte bomen van het Sint-Annabos krijgen een tweede leven. 70% ervan zijn populieren. Ze zijn naar een Nederlandse firma die lambriseringen en klompen maakt. De overschot kon naar een papierfabriek in Duitsland.
“Ze konden alles zelf ophalen en ontginnen. Er is ons door Lantis gevraagd om bij de aannemer aan te dringen dat er zo veel mogelijk verhakseld hout verwerkt zou worden en dat het niet naar de oven zou gaan.”
Toekomstbos gered
Goed nieuws wel. Het Sint-Annabos is al gerooid, maar op die totale 20 hectare stond ook het Toekomstbos van Ademloos. “Zij zijn er nog in geslaagd de bomen te verplanten. Het ging om niet al te grote haagbeuken en fruitbomen. Ze waren nog niet zo veel opgeschoten door de schrale grond daar.”
Sam Ponette en zijn firma Stadshout.be heeft overigens een nieuwe partner. Imaginair in Rijmenam houdt zich bezig met de tijdelijke invulling van leegstaande panden, die geconverteerd gaan worden door een ontwikkelaar, voor onder meer concerten, expo’s en andere culturele activiteiten. “Wij mogen hun opslagplaats mee gebruiken om hout te laten drogen voor we ze gaan verzagen. Maar we hebben ook al samengewerkt aan een van hun projecten. De bomen van het KMSKA hebben we uitzonderlijk met kruin meegenomen en die doen dienst in hun zomerbar. In de toekomst is het de bedoeling om nauwer te gaan samenwerken, om zo nog meer bomen te kunnen herbestemmen en verder te timmeren aan een beter kapbeleid in België.”