Politiek op schaal van leven en dood

Op het moment dat je dit leest, is de regering mogelijk gevallen omdat een van de 450 hongerstakers in Brussel overleden is.

Dat zou tenminste de consequentie zijn van de aanzegging van PS en Ecolo tegenover premier De Croo. De PS formuleerde het nog krasser dan Ecolo: als een van de mensen zonder papieren in hongerstaking sterft, stappen de Franstalige socialisten “binnen het uur” uit de regering. De hongerstakers zijn begonnen op 23 mei en een aantal onder hen drinkt ook geen water meer. Er is medisch toezicht, maar dat maakt de situatie niet minder precair.

Staatssecretaris Sammy Mahdi staat daarmee onder dubbele druk: voorkomen dat mensen sterven en ook nog eens de regering-De Croo overeind houden. Je zou het ook chantage bovenop chantage kunnen noemen. Zijn er ook politici die dat menselijk leed voor politiek gewin proberen te recupereren, op links of op rechts? Je kunt alleen maar hopen dat dit niet het geval is. De PS en Ecolo zullen aanvoeren dat het hen net om een oplossing voor dat leed te doen is. Zij vinden dat de regering niet ver genoeg gaat om tot een doorbraak te komen.

Het is een onmogelijk conflict waarin het grote gelijk niet bestaat en waarin politieke meningsverschillen ineens op een schaal van leven en dood liggen. Dat maakt de situatie irreëel. Wat maakt het uit of deze Vivaldiregering weer een kibbelkabinet is of niet, of wat er precies in het regeerakkoord staat, als het om mensenlevens gaat? Maar vooral: wie ter wereld gaat in zo’n context dreigen met een totale crisis? Een nieuw politiek bankroet met andere woorden, en dat vlak na een ongeziene natuurramp, terwijl we ongeziene sociaaleconomische uitdagingen voor de boeg hebben en de coronacrisis nog niet voorbij is?

De hongerstakers komen meestal uit Marokko, Tunesië, Algerije of Egypte. De meesten zijn mannen. Ze hebben hier soms vele jaren in het zwart gewerkt en niet zelden werden ze uitgebuit. Ze vragen om een algemene regularisatie of minstens formele criteria voor een regularisatie, maar dat vergt een systeemwijziging die Mahdi, gesteund door de premier, niet wil doorvoeren. Een verblijfsrecht door regularisatie (dus niet door asiel) kan in ons land alleen in individuele dossiers, als een uitzonderlijke maatregel, wegens bijzondere omstandigheden of op humanitaire gronden. Wat speciaal gezant Dirk Van den Bulck, aangesteld als bemiddelaar, hierin kan veranderen, is niet duidelijk. Je kunt alleen maar hopen dat hij de hongerstakers bij zinnen kan brengen. Het zijn niet Mahdi of De Croo die hun levens in de hand hebben, dat zijn ze zelf.