12.000 euro per maand, 3 pampers per dag

Je zou denken dat de service nergens beter kan zijn dan in een woonzorgcentrum waar je van 4.000 tot 7.000 euro (suite met zicht op de tuin) per maand betaalt. Maar zo simpel is het niet in de wereld van rusthuizen. Soms is het zelfs omgekeerd, zo blijkt uit een onderzoek van de Franse journalist Victor Castanet, wiens boek

Doodgravers Frankrijk op stelten zet. Hij schrijft over stuitende toestanden in commerciële rusthuizen van de keten Orpea. Jawel, de keten van de ‘vijfsterren’ woonzorgcentra Park Lane in Antwerpen en James Ensor in Oostende, die op de ‘zwarte lijst’ van de Vlaamse Zorginspectie blijken te staan.

Kort gezegd zet Orpea volgens Castanet rendement boven het welzijn van de bewoners. Met als gevolg systematische personeelstekorten, ondermaatse verzorging, rantsoenering van eten en soms zelfs rantsoenering van pampers tot drie per dag. Castanet was zijn onderzoek begonnen nadat hij hoorde van klachten in een luxueus rusthuis met prijzen tussen 6.500 en 12.000 euro per maand. De Franse regering heeft de directie van Orpea intussen op het matje geroepen. Die directie noemde de aantijgingen “vals, schandelijk en schadelijk”.

Het kan op zijn minst een merkwaardig toeval genoemd worden dat twee dure woonzorgcentra van Orpea bij ons gebuisd werden door de inspecteurs van Zorg en Gezondheid Vlaanderen. Dat gebeurt niet zomaar, zegt die dienst. Van de zowat achthonderd Vlaamse woonzorgcentra staan er maar twaalf op de zwarte lijst.

Het is een understatement om te zeggen dat woonzorgcentra big business zijn. Orpea haalt met 1.156 instellingen in 23 landen een omzet van 4,3 miljard euro. Hun aandeel op de beurs kreeg zware klappen, goed voor een virtueel verlies van honderden miljoenen euro. Castanet beweert dat een tussenpersoon hem 15 miljoen euro aanbod om zijn boek niet uit te brengen.

Van de achthonderd Vlaamse woonzorgcentra zijn er een stuk of 130 in privéhanden, meestal van ketens zoals Orpea of Armonea, de grootste Belgische groep, die ooit begon met één familiaal rusthuis in Balen en die inmiddels verkocht is aan een Franse concurrent. De ketens werken soms samen met vastgoedondernemingen die de gebouwen kopen en vervolgens aan hen verhuren. Het is zeker niet gezegd dat een privérusthuis minder goed is (hoewel ze gemiddeld iets minder personeel hebben), maar een model waarbij winst moet gemaakt worden met de opvang van hoogbejaarde en zorgbehoevende mensen moet per definitie kritisch gevolgd worden. In Frankrijk schoten die controles tekort en ook bij ons is er kritiek uit verschillende hoeken. Doen we genoeg?