Een goed voorstel dat geen kans maakt

Dirk Hendrikx

EJournalist brieven@gva.be

r zijn zo van die cijfers die de ogen uitsteken. Zo berekende de PVDA dat in 2021 achttien van onze twintig beursgenoteerde bedrijven voor 8 miljard euro dividenden uitkeerden aan hun aandeelhouders. Als je al hun werknemers 5% opslag had gegeven, had dat 1 miljard gekost. En was er dus nog 7 miljard over geweest voor de gelukkigen met aandelen. Conclusie: meer opslag dan de vastgelegde 0,4% bovenop de automatische verhoging via de index kan best, aldus de PVDA. Precies dit zullen de drie vakbonden eisen op de nationale betoging van maandag.

De redenering is dubieus: winsten schommelen, hogere lonen blijven. En het ene bedrijf is het andere niet. Dat de lonen nu scherp stijgen, staat ook los van hoe de bedrijven presteren en is het gevolg van de energieprijzen, waarvoor dus vooral de bedrijven het gelag betalen. Hogere lonen kunnen ook de concurrentiepositie verzwakken.

Maar er zijn nog wel meer cijfers die de ogen uitsteken. De Tijd schreef onlangs dat 783 bestuurders van Belgische vennootschappen een thuisadres hebben in belastingparadijs Dubai of omgeving en dat (meestal legale) betalingen die Belgische bedrijven deden richting Verenigde Arabische Emiraten opliepen van 44 miljard euro in 2017 tot 265 miljard euro in 2021. In de Verenigde Staten becijferde het gerespecteerde Brookings Institute dat de 22 grootste bedrijven, met samen zeven miljoen werknemers, in 2021 hun aandeelhouders 1,5 biljoen dollar rijker hebben gemaakt. De zeven miljoen werknemers samen kregen maar 2% van dat bedrag als bijkomend loon. Onder die aandeelhouders zitten een stuk of dertien miljardairs die 160 miljard dollar rijker werden. Nog één cijfer: oliebedrijf Shell haalde in 2021 een winst van 17 miljard euro. Dat steekt dus de ogen uit. Maar het neemt niet weg dat de stijgende loonkosten een probleem zijn voor vele ondernemingen en kmo’s. Door de index stijgen de lonen bij ons automatisch. Andere landen halen ons op termijn wel min of meer in, maar dat is dan vaker min dan meer. De liberale vakbond ACVLB heeft daar een gedeeltelijke oplossing voor, het ‘werknemersdividend’: laat werknemers van bedrijven die grote winsten boeken ook voor een stuk delen in die winst via een bonussysteem. Los van de index. Zo kun je in goede jaren werknemers laten meeprofiteren, zonder risico’s voor de magere jaren. Arbeidseconoom Stijn Baert noemt het idee interessant, omdat het sociaal is en rekening houdt met de verschillen tussen bedrijven. Tot daar het goede nieuws. Want in dit land van vastgeroeste sociale dialoog maakt zo’n voorstel geen schijn van kans.