Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Kwetsbare streek, kwetsbare huizen
Daarom vielen er zoveel slachtoffers
Een aardbeving in Afghanistan komt wel vaker voor, en de magnitude (tussen 5,9 en 6,1) was niet uitzonderlijk. Toch waren er gisteren al meer dan duizend doden geteld. “De gebouwen in de regio zijn totaal niet bestand tegen het natuurgeweld.”
De regio staat erom bekend seismisch actief te zijn. Sinds begin dit jaar is dit de vierde aardbeving met een magnitude boven 5 (op de momentmagnitudeschaal) waarmee het land af te rekenen kreeg. “De regio ligt pal waar het Euraziatische en Indiase continent – ook bekend als platen – langs elkaar schuren”, zegt Koen Van Noten. Hij is geoloog en seismoloog verbonden aan de Koninklijke Sterrenwacht van België. “Het Indiase continent, of de Indiase plaat, schuift op naar het noorden en botst daarbij op de Euraziatische plaat. Het bekendste effect van die bewegende platen is het Himalayagebergte. Dat is het gevolg van een rechtstreekse botsing, maar Afghanistan en Pakistan liggen op de rand, waar het schuurt.” Dat maakt dat er heel wat seismische activiteit is in de regio, maar opvallend is dat deze aardbeving zo veel dodelijke slachtoffers heeft gemaakt. “Of het nu 5,9 of 6,1 is, dat is zwaar, maar niet enorm zwaar”, zegt Van Noten. “Jaarlijks zijn er honderd van die aardbevingen verspreid over de hele planeet. Dat er zoveel dodelijke slachtoffers zijn gevallen, heeft vooral te maken met de kwetsbaarheid van de gebouwen. Dat zie je op de foto’s van verwoeste huizen. Mensen bouwen daar met grote stukken natuursteen en droge mortel. Deze gebouwen zijn totaal niet bestand tegen aardbevingen. En omdat de beving ’s nachts plaatsvond, zaten veel mensen in die kwetsbare gebouwen.”
Diepte van de aardbeving
Ook de diepte van een aardbeving bepaalt de schade, maar daarnaar is het gissen. Geologisch onderzoek is geen prioriteit van de taliban. “Er zijn in die regio geen seismometers actief en het is niet eenvoudig om zulke zaken vanop afstand te meten. Zeker is dat de aardbeving plaatsvond op enkele tientallen kilometers diepte.” De aardbeving is de zwaarste humanitaire ramp in het land sinds 2014. Toen kwamen in de noordoostelijke provincie Badakhshan ruim 2.000 mensen om het leven, ook bij een aardverschuiving.