Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Handel in Russische diamant kan niet worden stilgelegd
Geen consensus binnen internationaal overlegorgaan tegen bloeddiamant
Sinds de Russische invasie in Oekraïne gaan er stemmen op om de handel in Russische diamant aan banden te leggen. Rusland zou de oorlog onder meer financieren met opbrengsten uit diamantexport. Even werd gedacht om het mechanisme tegen bloeddiamant, het zogenoemde Kimberley Process, uit te breiden. Maar dat voorstel haalde de agenda niet.
Het Kimberley Process werd in 2000 door onder meer de Verenigde Naties in het leven geroepen om het financieren van gewapende milities door diamanthandel tegen te gaan. Vooral in Afrikaanse landen maakten rebellenbewegingen van deze handel gebruik om wapens te kopen en de overheid omver te werpen. In de organisatie zijn zowel sectorverenigingen en overheden als ngo’s vertegenwoordigd. Zij zien er mee op toe dat de regels worden toegepast in landen die diamant exporteren. Voldoen ze hier niet aan, dan mogen ze geen diamant meer exporteren.
“Het probleem is dat de omschrijving van bloeddiamant vandaag heel beperkt is”, vertelt Hans Merket van de Internationale Vredesinformatiedienst IPIS, die voor de ngo in de Civil Society
Coalition van het Kimberley Process zetelt. “Bloeddiamant is officieel een omschrijving voor diamant die wordt gebruikt door rebellen om een gewapende strijd tegen legitieme overheden te financieren. Geweld van overheden tegen burgers valt hier dus niet onder. Dat maakt het zo moeilijk om de handel in Russische diamant aan banden te leggen.”
Njet
Toch probeerde de Civil Society Coalition de Russische kwestie de afgelopen week op de agenda te krijgen tijdens een bijeenkomst van het Kimberley Process in Botswana. Ook Oekraïne, de EU,
Australië, het Verenigd Koninkrijk, Canada en de Verenigde Staten dienden hieromtrent een voorstel in, tot grote ergernis van Rusland. Maar Wit-Rusland, de Centraal-Afrikaanse Republiek, Kyrgistan en Mali gaven een njet, waardoor het voorstel de agenda niet haalde. Het ziet er dus niet meteen naar uit dat er via het Kimberley Process maatregelen zullen worden genomen tegen de Russische agressie in Oekraïne. “Vrijdag organiseren we in Botswana nog een informele vergadering over de kwestie, maar die valt buiten het officiële programma”, aldus Merket.
Het verzet van Mali en de Centraal-Afrikaanse Republiek is geen verrassing. In beide landen ondersteunt de Wagner Groep, een Russisch huurlingenleger, de huidige machtshebbers. Omdat alles binnen het Kimberley Process in consensus moet gebeuren, zitten de gesprekken muurvast. Zo dreigt de oorlog in Oekraïne de strijd tegen bloeddiamant volledig lam te leggen. Intussen worden de Russische diamanten nog steeds verhandeld, ook in de Antwerpse diamantwijk. De diamantairs zijn wel voorstander van een handelsverbod, maar dan voor alle landen en voor de hele sector.