Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Van de Meir tot in Hongkong: Antwerpse telbakjes van Crowdscan veroveren de wereld
Start-up ontwikkelt technologie die via radiogolven mensenmassa’s kan monitoren
Ben Bellekens
CEO
“We kiezen het aantal bakjes in functie van de oppervlakte waarop we meten, maar ook met in gedachten het soort data dat het moet opleveren. We weten dat het aan de Primark soms druk kan zijn, dus daar hangen er meer.”
Ben Bellekens
CEO
“Binnenkort horen we of ze onze technologie zullen testen tijdens de US Open. Dat zou een mooie internationale referentie kunnen opleveren.”
Van de Antwerpse Meir tot de Gentse Overpoort, naar binnenkort misschien wel in de metro van Hongkong en de US Open: het gaat snel voor de start-up Crowdscan. De spin-off van de Universiteit Antwerpen en IMEC krijgt vanuit de hele wereld vragen over hun bakjes die met radiogolven mensenmassa’s monitoren.
Het begon met een verzuchting van Bart De Wever. De Antwerpse burgemeester vroeg zich in 2015 luidop af of er geen eenvoudige manier was om het aantal mensen op de Meir te tellen. Tijdens een voorbije soldenperiode had de grote toeloop voor chaos en verkeersdrukte in de binnenstad gezorgd. De ordediensten moesten vaststellen dat ze geen efficiënte manier hadden om de drukte te meten en om te weten wanneer ze precies moesten ingrijpen.
Kleine toestellen
Het jonge bedrijf ontwikkelde kleine bakjes die radiogolven uitzenden. Bellekens legt uit: “Op 868 Mhz zenden we signalen tussen kleine toestellen, die we bevestigen tegen muren, banken, bomen, regenpijpen, enzovoort. Die signalen worden extra verzwakt door de mensen die tussen de bakjes lopen. Door die extra verzwakking te meten ten opzichte van de signaalsterkte in de lege omgeving, kunnen we berekenen hoeveel mensen ertussen lopen.” “Professor Maarten Weyn van de Universiteit Antwerpen hoorde die uitspraak en besefte dat zijn onderzoek naar toepassingen van radiogolven weleens een oplossing kon bieden”, zegt Ben Bellekens (33). Hij kwam als doctoraatstudent aan boord van het onderzoek, samen met student Stijn Denis. Vijf jaar en een reeks bachelorproeven, masterthesissen en doctoraatsverdedigingen later werd de spin-off Crowdscan geboren, met Bellekens als CEO en Denis als directeur onderzoek en ontwikkeling. Het team van negen mensen vestigt zijn hoofdkwartier binnenkort in The Beacon, de hub voor innovatieve bedrijven aan de Antwerpse Sintpietersvliet.
Kortstondige piek
De bakjes zenden elke 50 milliseconden een signaal uit, dus de metingen komen heel snel binnen. Een grote, zware persoon zal de radiogolven meer verzwakken dan een klein kind, maar door een groot aantal mensen te tellen worden dergelijke afwijkingen opgevangen. “Hetzelfde met bijvoorbeeld een vrachtwagen die voorbijrijdt: dat geeft een kortstondige piek in de data, maar we kunnen gemakkelijk zien dat het dan om een vrachtwagen gaat en dat wegnemen”, zegt Bellekens. “Onze technologie is minstens even accuraat als de meest performante alternatieven op dit ogenblik en is bovendien de enige technologie die deze nauwkeurigheid ook voor grote oppervlaktes kan bereiken.” De voornaamste verkoopargumenten van Crowdscan zijn dus: nauwkeurige resultaten, data in realtime en privacybescherming. Dat laatste wordt steeds belangrijker: “We weten waar, wanneer en hoeveel, maar niet wie.”
Met hun technologie onder de arm gingen de jonge onderzoekers enkele jaren geleden aankloppen bij de Antwerpse politie. Daar kwam Bellekens politiecommissaris Anton Dierickx (44) tegen.
“Ik was adjunct afdelingschef, verantwoordelijk voor openbare orde”, vertelt Dierickx. “Ik deed de coördinatie tijdens onder meer manifestaties, evenementen, bij voetbalwedstrijden, ... Toen Ben zijn oplossing kwam voorstellen, heb ik snel het potentieel van Crowdscan ingezien. We hebben de technologie ook uitgetest tijdens het Antwerpse oudejaarsvuurwerk 2019 op 2020.”
Bij een latere bijeenkomst in The Beacon raakten Ben en Anton opnieuw aan de praat aan het koffieapparaat. “Ik ben mee in het bedrijf gestapt en heb een tijdlang mijn werk bij de politie gecombineerd met werk bij Crowdscan, maar het werd hoe langer hoe duidelijker dat dat niet houdbaar was. Sinds 1 januari dit jaar ben ik voltijds aan de slag bij Crowdscan, als COO.”
“Anton is een grote meerwaarde voor onze start-up”, zegt Bellekens. “Als politiecommissaris en erkend crowd management expert wekt hij vertrouwen op bij nieuwe klanten.”
Privacy
De Crowdscan-technologie is lang niet de enige manier om mensenaantallen op openbare plaatsen in kaart te brengen. Er zijn slimme camera’s, apparaten die het aantal wifi- of bluetoothsignalen tellen of data van telecomoperatoren over simkaarten. “Onze oplossing heeft een aantal voordelen ten opzichte van die andere methodes”, zegt Bellekens.
Tellen op basis van wifisignalen van smartphones is sinds het ingaan van de Europese privacywetgeving GDPR bijvoorbeeld moeilijker geworden. “Veel smartphones veranderen automatisch hun Macadres, hun identificatiecode op een lokaal netwerk. Door dat adres te
spoofen kunnen die toestellen over een bepaalde periode vijf of tien keer opnieuw geteld worden. Daardoor komen teltechnologieën op basis van wifisignalen steeds minder voor.”
Slimme camera’s kunnen steeds meer, maar zijn een pak duurder dan de Crowdscan-bakjes. “Camera’s kunnen heel exact tellen, maar doen dat op een specifieke plaats in plaats van over een hele zone zoals de Meir. Bovendien zijn ze gevoelig voor licht en verschillende weerfenomenen en is er veel rekenkracht nodig om de data te verwerken. En dan komt daar nog eens de kwestie van de privacy bij.”
Een ding is alvast duidelijk: wie in Antwerpen rondloopt, kan op hetzelfde moment op verschillende manieren geteld worden, al dan niet anoniem. “Er is niet één technologie die alles kan”, zegt Bellekens. “Steden testen op dit moment verschillende toepassingen uit en er zijn heel veel projecten tegelijk bezig. Al die projecten genereren datastromen en inzichten, waarmee de steden betere beleidskeuzes kunnen maken.”
40 bakjes op de Meir
Terug naar de bakjes van Crowdscan. Op de Meir hangen er daarvan maar liefst een veertigtal, tussen de Wapper en de Meirbrug. “We kiezen het aantal bakjes in functie van de oppervlakte waarop we meten, maar ook met in gedachten het soort data dat het moet opleveren”, zegt Bellekens. “We weten dat het aan de ingang van de Primark soms heel druk kan zijn, dus daar hangen er bijvoorbeeld meer.”
Het systeem werkt met een zelflerend algoritme, dat getraind moet worden. “De eerste weken gaan we in een zone een paar keer manueel mensen tellen, om die resultaten af te checken tegen de Crowdscan-resultaten. Zo leert het algoritme bij.” Ook veranderingen in de omgeving moeten doorgegeven worden in het systeem. “De Gentse uitgaansstraat Overpoort hangt vol met onze bakjes. Daar zijn ze recent aan ingrijpende werken begonnen, die impact hebben op de radiogolven. Dat moeten we dan aanpassen in het systeem.” Tijdens corona kwamen veel steden aankloppen bij Crowdscan om de drukte te monitoren in de grootste straten. “Waar in die periode nog vaak een aantal toezichters manueel het aantal bezoekers stond te tellen, kan de drukte op de Meir nu eenvoudigweg gemeten worden aan de hand van onze technologie.”
Niet alleen ordediensten willen graag weten hoeveel mensen er aan het shoppen zijn, ook de winkels kunnen wat met die informatie. “De retailers zijn vooral geïnteresseerd waarom en wanneer mensen naar de winkel komen”, zegt Dierickx. “Wat is de impact van het weer of van evenementen in de stad? Zijn koopzondagen een succes?”
Eindeloos veel toepassingen
De mogelijkheden van Crowdscan gaan verder dan drukke winkelstraten. “Eigenlijk zijn de toepassingen eindeloos”, zegt Dierickx. “Zo hangen er in het metrostation Groenplaats ook toestellen op een perron. Zo kan De Lijn weten wanneer het meeste volk aanwezig is en de flow van mensen in kaart brengen.”
Ook op evenementen en festivals is de start-up volop aan het tellen. “We zijn al vijf jaar aan het samenwerken met Tomorrowland”, zegt Bellekens. “We hebben ook al op de
Warmste Week gestaan, op Studay, op Crammerock, de kermis van Turnhout, ... Op dit moment ligt de nadruk voor ons echter op meer permanente teloplossingen. Voor één festivalweekend is de installatiekost eigenlijk te hoog. Maar we zijn bezig aan een plug and play-alternatief, waarbij de organisatoren meteen aan de slag kunnen zonder veel installatie of algoritmetraining. Dan wordt dat natuurlijk wel interessant.”
Nu kijkt Crowdscan vooral naar uitbreiding buiten België. “We zijn op dit moment in gesprek met de uitbater van de metro in Hongkong, om hun grootste metrostations uit te rusten met onze technologie.”
Tellen op de grand slams
De jonge start-up heeft dan ook een belangrijke promotor om internationaal door te kunnen breken. “Medeoprichter Stijn Denis deed zijn doctoraatsverdediging met in de jury de Britse professor Keith Still. Dat is dé autoriteit op het vlak van crowd management”, zegt Bellekens. “Het is echt een goeroe, die door iedereen geconsulteerd wordt bij incidenten. Bij de chaos enkele weken geleden voor de Champions League finale in Parijs, of toen vorig jaar mensen zijn vertrappeld op het Astroworld festival in Houston: na zulke gebeurtenissen bellen journalisten altijd naar Keith Still voor toelichting.”
Mede dankzij de interesse van Still komt er steeds meer interesse uit het buitenland. Zo kreeg Crowdscan net nog een uitnodiging van de organisatie van het WK voetbal in Qatar, om te bekijken of de technologie kan ingezet worden in de fandorpen. “Hoewel we zeer vereerd waren met de uitnodiging, hebben we het aanbod vriendelijk afgewezen”, zegt Bellekens. “Een event van die grootte kan voor een start-up toch wat risico’s inhouden.”
Wel lopen er nog gesprekken met een bedrijf dat technologie levert aan de grand slam-tennistoernooien. “Binnenkort horen we of ze onze technologie zullen testen tijdens de US Open. Dat zou een mooie internationale referentie kunnen opleveren en de deur openzetten naar de Australian Open en Wimbledon volgend jaar.”
Ook Microsoft heeft de waarde van de Antwerpse teltechnologie ingezien. De softwaregigant riep het kleine Crowdscan uit tot een onafhankelijke technologiepartner, waardoor het bedrijf in de toekomst toegang krijgt tot enorm veel leads naar nieuwe klanten. Het gaat dus erg snel voor de Antwerpenaren. “Eigenlijk krijgen we elke dag aanvragen, van overal in de wereld.”
Het negenkoppige team van Crowdscan, dat voor de helft uit technische profielen en voor de andere helft uit sales- en marketingmensen bestaat, breidt dit jaar nog niet uit. “Maar daarna is het de bedoeling om te gaan opschalen. We kennen de markten, de technologie staat op punt. Nu is het moment gekomen om onze internationale uitrol te doen.”
Anton Dierickx COO “We zijn al vijf jaar aan het samenwerken met Tomorrowland. Voor één festivalweekend is de installatiekost eigenlijk te hoog. Maar we zijn bezig aan een ‘plug and play’-alternatief.”
Anton Dierickx COO “Eigenlijk zijn de toepassingen eindeloos. Zo hangen er in het metrostation Groenplaats toestellen op een perron. Zo kan De Lijn weten wanneer het meeste volk aanwezig is en de flow van mensen in kaart brengen.”