PFAS wijdverspreid in het ondiepe grondwater

PFAS zijn wijdverspreid in het grondwater in Vlaanderen zonder dat daarvoor een directe bron van vervuiling kan worden aangeduid. In 88% van 200 onderzochte meetputten zijn PFAS gevonden.

Tot nu was er nauwelijks iets bekend over de aanwezigheid van per- en polyfluoralkylstoffen (PFAS) in ons grondwater. Midden vorig jaar werd de PFAS-verspreiding wel onderzocht in het ondiepe grondwater rond de 3M-site in Zwijndrecht. Dit voorjaar heeft de VMM een meetcampagne opgezet in heel Vlaanderen, waarvan de resultaten nu bekend zijn.

In 200 meetputten is op een diepte van 1,3 tot 34 meter gezocht naar 45 PFAS-verbindingen. 17 PFAS zijn gedetecteerd, meestal in lage concentraties. “De herkomst van deze stoffen werd niet onderzocht, maar het gaat over kunstmatige verbindingen afkomstig van industrie, huishoudens of brandweer, die via de verschillende transportwegen, zoals lucht, water en bodem in het grondwater terecht kunnen komen”, zegt Bernard De Potter, administrateur-generaal van de VMM.

Het hoogst aantal PFAS in één waterput lag op elf. In 24 putten werd geen enkele PFAS ontdekt.

Deze ‘zuivere’ putten liggen allemaal buiten de provincie Antwerpen. Geen normen

Er zijn in Vlaanderen nog geen normen voor PFAS in het grondwater. Om een idee te krijgen van de omvang van de vervuiling van het grondwater, heeft de VMM de meetresultaten vergeleken met Europese richtlijnen. Zo is op 6% van de locaties een overschrijding van de drinkwaternorm voor de PFAS-20 en op één locatie de drinkwaternorm voor alle gemeten PFAS-verbindingen, namelijk in Zwijndrecht. Getoetst aan de strengere normen die ook rekening houden met gezondheidsrisico’s, worden de richtwaarden voor vier veel voorkomende stoffen wel overschreden op vier van de tien meetlocaties. Vooral in de provincie Antwerpen zijn er veel overschrijdingen. In delen van Vlaams-Brabant, Limburg en West-Vlaanderen zijn er helemaal geen overschrijdingen.

Volgens de VMM-topman moeten de normen wel nog nationaal en internationaal afgetoetst worden. De meetcampagne zal ten laatste volgend jaar nog eens herhaald worden.