Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Plan A was betalen. Plan B was de aanval”
Speciale eenheden hadden in 2009 een plan om gegijzelde boot Pompeï te bestormen in Somalië
België had in het grootste geheim een plan voorbereid om in 2009 in Somalië een gekaapt Belgisch schip te bestormen en te bevrijden. Een gewapend eliteteam van de federale politie stond paraat. Maar op het laatste nippertje moest de aanval uitgesteld worden, omdat de piraten het plan ontdekten. Dat blijkt uit een documentaire die vanavond op Canvas te zien is.
De bemanning van het Belgische schip Pompeï zag op de ochtend van 18 april 2009 over de Indische Oceaan een stipje op hen afkomen. Dat stipje werd groter en bleek een boot vol gewapende Somalische piraten te zijn. De Pompeï, een steenstorter die eigendom was van baggeraars Jan De Nul en DEME, werd gekaapt. Het schip werd naar de Somalische kust gesleept, en de bemanning werd daar wekenlang gegijzeld. De piraten eisten losgeld van de Belgische bedrijven. Naast de onderhandelingen over de losprijs, werd in België in het grootste geheim meteen ook door de speciale eenheden van de federale politie een plan opgestart om de boot ter plaatse te bestormen en de bemanning te bevrijden. Dat blijkt nu uit de driedelige documentaire, De Kaping Van De Pompeï, waarvan de eerste aflevering vanavond op Canvas te zien is.
“Het zou de eerste keer zijn dat er een operatie van die omvang in het buitenland zou worden uitgevoerd”, zegt hoofdcommissaris Roland Pacolet, de directeur van de speciale eenheden.
Niet het leger moest worden ingezet, maar de federale politie. “Het bevrijden van gijzelaars op Belgisch grondgebied is een politietaak. En de Pompeï, hoewel in Afrika, was Belgisch grondgebied.”
“Plan A was betalen. Plan B, was de aanval”, zo vertelt een anoniem teamlid in de documentaire.
Kartonnen Pompeï
Niets werd aan het toeval overgelaten. In een sporthal van de federale politie werd de Pompeï met de hulp van het baggerbedrijf nagebouwd met kartonnen panelen. Het eliteteam oefende daar de inval talloze keren in. “Ze moesten blindelings de weg vinden.”
Vervolgens werd in Djibouti, een buurland van Somalië, een commandocentrum opgezet. Van daaruit zou de reddingsoperatie in gang worden gezet.
Het team overwoog eerst om de
Pompeï met duikers te benaderen. Maar dat bleek gevaarlijk, omdat er haaien in de zee zaten. Daarom zouden de speciale eenheden de gekaapte steenstorter met een marineschip tot op een paar mijl naderen, en vervolgens ’s nachts met kleine bootjes het schip aanvallen.
“We wisten dat er achteraan op het schip een tunnel startte, die helemaal onder de boot doorliep”, klinkt het in de documentaire. “Elk team zou een verdieping doen. Op het achterdek wilden we een aantal mensen plaatsen, om dekking te geven. We gaven onszelf alle kansen op een geslaagde operatie.”
Horrorscenario
Zover kwam het niet. Laat op een avond nog belden de piraten naar het baggerbedrijf in Aalst. Ze waren op de hoogte. Ze luisterden radiogesprekken op zee af en ze zouden daar over de plannen gehoord hebben. Ze dreigden ermee om de bemanning naar het Somalische vasteland over te brengen. Een horrorscenario voor de onderhandelaars: “Want dan hadden we geen enkele controle meer over waar ze waren.”
En dus werd de piraten bezworen dat er geen aanval zou volgen. Het plan werd opgeborgen.
Welk radiobericht de piraten hadden gehoord, is tot vandaag onduidelijk. Sommige bronnen denken nu dat de piraten bluften: dat ze op een radar een vreemd manoeuvre zagen van een Amerikaans marineschip, iets wat geen verband hield met het Belgische plan.
De crisiscel in België koos uiteindelijk voluit voor plan A: de onderhandelingen. Die gesprekken sleepten 71 dagen aan. Pas op 27 juni 2009 werd een akkoord gevonden. Welk bedrag betaald is, werd nooit publiek gemaakt, maar het zou rond de 2 miljoen euro schommelen.
Het federaal parket opende achteraf een onderzoek naar de kapers. Twee Somaliërs die in de Indische Oceaan onderschept werden, konden door hun DNA geïdentificeerd worden als kapers en werden in België berecht. In 2013, vier jaar na de kaping, arresteerde het federaal parket de piratenleider Mohamed Abdi Hassan, alias Afweyne. De piratenkoning was naar België gelokt met de belofte dat hier een film over zijn leven gemaakt zou worden. Afweyne werd in België tot 20 jaar cel veroordeeld.
‘De Kaping Van De Pompeï’, vanaf vandaag om 21.20 uur op Canvas en VRT MAX.