Gazet van Antwerpen Stad en Rand
De rookpluim deed hen de das om
Drie keer levenslang voor neerschieten vlucht MH17
Twee Russen en een Oekraïner zijn in Nederland tot levenslang veroordeeld voor het neerhalen van vlucht MH17 in 2014 boven Oost-Oekraïne. De Rus Oleg Poelatov is vrijgesproken. Bij het drama kwamen 298 inzittenden om. “Er is recht gesproken. Ik ben opgelucht en blij”, zei een nabestaande die drie familieleden verloor.
De Boeing 777 van Malaysia Airlines was op 17 juli 2014 opgestegen op Schiphol met bestemming Kuala Lumpur. Maar boven Oost-Oekraïne stortte het toestel neer. Zonder een mayday van de piloot. Het waren uiteindelijk foto’s van een buurtbewoner, die toevallig voor het raam stond, die de waarheid aan het licht brachten. Op twee beelden was een witte rookpluim te zien boven een veld. Een derde foto toonde een zwarte rookpluim. De witte rookpluim moest wel van een raketlancering zijn, de zwarte van het gecrashte vliegtuig. MH17 was letterlijk uit de lucht geschoten door een Buk-raket.
Alle 298 inzittenden kwamen om. Vooral Nederlanders, maar ook vier Belgen. Jan Noreilde, Annemieke Hakse en hun zoon Steven uit Brasschaat waren bij de slachtoffers.
Respectloos
Na jaren van internationaal onderzoek besloot het Openbaar Ministerie vier mannen te vervolgen: Igor Girkin (51) was de minister van Defensie in rebellenrepubliek Donetsk (DPR). Hij stuurde eenheden aan en hield contact met Rusland. Sergej Doebinski (60) was het hoofd van de inlichtingendienst in Donetsk. Zijn plaatsvervanger Oleg Poelatov (56) was de coördinator van de rebellengroep in het gebied, terwijl Oekraïner Leonid Chartsjenko (50) commandant was van de strijdende rebellen.
De verdachten hebben zich het hele proces niet in de rechtbank laten zien. De voorzitter noemde hun houding respectloos .
“Alleen de zwaarst mogelijke gevangenisstraf is voldoende als vergelding voor wat de verdachten hebben gedaan”, oordeelde de rechtbank. “Ook al zullen de straffen het leed van de nabestaanden niet wegnemen, het kan misschien enige verlichting bieden”, zei voorzitter Steenhuis. Zo’n 240 familieleden van slachtoffers hoorden Igor Girkin, Sergej Doebinski en Leonid Chartsjenko tot levenslang veroordeeld worden.
Oleg Poelatov, die net als de drie anderen alle betrokkenheid en verantwoordelijkheid ontkende, werd vrijgesproken. Volgens de rechtbank is er onvoldoende bewijs dat hij een bijdrage heeft geleverd aan de inzet van de Buk-raket, afgevuurd vanaf een landbouwveld bij Pervomaisky.
De meeste familieleden reageerden na de uitspraak eerder gelaten, al waren de meesten wel tevreden. Zoals Piet Ploeg. Hij verloor drie familieleden bij de ramp met de MH17. Zijn schoonzus en neef werden geïdentificeerd, maar zijn broer Alex is nooit teruggevonden. “Ik ben opgelucht en blij”, zei hij bij het verlaten van het gerechtsgebouw.
De Oekraïense president Volodymyr Zelensky reageerde direct na het vonnis: “Het gevoel van straffeloosheid leidt tot meer misdaden. Daarom is het cruciaal dat ‘meesterbreinen’ ook verantwoording moeten afleggen. Bestraffing voor alle wreedheden van de Russische Federatie is onvermijdelijk”, zei hij.
De rechtbank kreeg 306 vorderingen van nabestaanden voor schadevergoedingen. De drie veroordeelden zullen meer dan 16 miljoen euro moeten ophoesten. Maar of de families van omgekomen passagiers ooit een euro zullen zien, is maar de vraag.
Het Oekraïense ministerie van Defensie heeft intussen wel een prijs van 100.000 dollar gezet op het hoofd van “de Russische oorlogsmisdadiger Igor Girkin.” Maar het zou naïef zijn te geloven dat Rusland hem ooit uitlevert. Daarmee is de zaak niet definitief afgelopen. De drie veroordeelden kunnen nog hoger beroep aantekenen. Ze hebben daarvoor veertien dagen de tijd. Het Openbaar Ministerie overweegt dat alvast te doen tegen de vrijspraak van Oleg Poelatov.