Wie verbruik niet spreidt, betaalt meer voor elektriciteit

Wat betekent capaciteitstarief vanaf 1 januari voor onze stroomfactuur?

Rechtszaak of niet, na tweemaal uitstel wil de Vlaamse energieregulator VREG het veelbesproken capaciteitstarief doorvoeren. Vanaf januari bepaalt ons piekverbruik zo mee de stroomfactuur. Hoe meer elektriciteit je op één moment verbruikt, hoe duurder. En omgekeerd. Vlaams minister van Energie Zuhal Demir probeert via juridische weg uitstel af te dwingen, maar een uitspraak komt hoe dan ook te laat.

Wat is het capaciteitstarief?

Vanaf 2023 hangen de nettarieven op je elektriciteitsfactuur niet alleen af van de hoeveelheid elektriciteit die je verbruikt, maar ook van hoeveel stroom je tegelijk gebruikt. Piekmomenten gaan dus voor het eerst wegen op de factuur. De elektrische auto opladen én wassen én bakken in de oven op hetzelfde moment, is dan niet zo’n goed idee.

Waarom wil de VREG dat invoeren?

Door de komst van elektrische wagens, warmtepompen en andere vervangers voor fossiele brandstoffen, zal ons elektriciteitsverbruik sterk toenemen. Het capaciteitstarief moet gezinnen en bedrijven aanmoedigen om hoge pieken te vermijden en het verbruik te spreiden. Dat is nodig, zegt de VREG, om de omslag naar duurzame energie verteerd te krijgen. Anders dreigt een overbelast stroomnet of worden al te forse investeringen vereist.

Hoe wordt het berekend?

Een digitale meter zal elk kwartier een gemiddelde berekenen. Per maand is er één verbruikspiek: het kwartier met het hoogste verbruik. Voor de factuur wordt het gemiddelde genomen van de twaalf maandpieken in een jaar. Een feestje organiseren, zal dus niet leiden tot een factuur die de hoogte inschiet. “Gemiddeld 6,7 euro extra”, becijferde de VREG de stroomkosten van een kerstfeest.

Een klassieke meter kan het stroomverbruik niet zo nauwgezet opvolgen. In afwachting van een digitale meter betaal je een vast bedrag. Dat bestaat uit een minimumbijdrage die iedereen betaalt én alle andere netkosten op basis van je totaalverbruik. Het capaciteitstarief is niet van toepassing voor wie recht heeft op het sociale tarief.

Wordt mijn factuur duurder?

Het capaciteitstarief heeft betrekking op 7% van de totale factuur. Uit een berekening van de Universiteit Gent blijkt dat gemiddelde verbruikers, zo’n 1,6 miljoen huishoudens, zowel kunnen winnen als verliezen. Dat bevestigen simulaties van de VREG zelf. Wie zijn verbruik goed spreidt, kan besparen en vice versa.

Zeer kleine verbruikers riskeren sowieso meer te moeten betalen. De jaarlijkse toename kan variëren van enkele tientallen euro tot ruim 100 euro. Dat ligt gevoelig, zeker nu de oorlog in Oekraïne de energiefactuur al fors opdrijft.

Waarom lopen de kleinste verbruikers het meeste risico?

Een gemiddeld gezin heeft een vermogen van minstens 2,5 kilowatt nodig. Kleine verbruikers zitten daaronder, maar moeten sowieso de minimumbijdrage voor 2,5 kilowatt – het basisvermogen – betalen. Ook kleine verbruikers die occasioneel een groot piekvermogen hebben, zullen allicht meer moeten betalen. Het gaat hier vooral om mensen met een tweede verblijf. Een appartement aan zee wordt misschien alleen in de weekends gebruikt, maar je wordt op die piekmomenten belast.

Waarom is minister van Energie Zuhal Demir (N-VA) tegen?

Volgens minister Demir is de huidige energiecrisis niet het geschikte moment om het capaciteitstarief in te voeren. Ze vroeg om een uitstel tot 2025. Tegen dan zou 80% van de verbruikers een digitale meter hebben, waardoor voor vrijwel iedereen dezelfde berekening geldt.

Omdat de onafhankelijke VREG vasthoudt aan 1 januari, probeert Demir nu via juridische weg uitstel af te dwingen. De uitspraak van de rechtbank wordt pas in de loop van 2023 verwacht. “De rechtszaak werkt niet opschortend, dus op 1 januari gaat het tarief in”, aldus VREG-voorzitter Maarten De Cuyper.