“We worden elke dag gedwongen de mensenrechten te schenden”

Gevangenisdirecteurs eisen dringende aanpak van overbevolking

Meer dan 70 van de 80 Vlaamse gevangenisdirecteurs hebben een brandbrief ondertekend over de “onhoudbare toestand” in de gevangenissen, gericht aan justitieminister Vincent Van Quickenborne (Open Vld). De overbevolking moet volgens hen dringend aangepakt worden, omdat op deze manier de mensenrechten in het gedrang komen.

“Wij zijn plichtsgetrouwe ambtenaren, en daarom hebben we lang gezwegen. Maar de leefomstandigheden in de gevangenissen zijn niet aanvaardbaar. We kunnen niet langer accepteren dat we dag na dag gedwongen worden de mensenrechten te schenden.” Hans Claus, directeur van de gevangenis van Oudenaarde, is een van de initiatiefnemers voor de brief. Maar het kostte niet veel moeite om steun te vinden. Op korte tijd hebben al bijna 75 van de zowat 80 Nederlandstalige gevangenisdirecteurs zich achter de brief geschaard. Volgens Claus hoeft dat niet te verbazen, want ze worden allemaal met dezelfde realiteit geconfronteerd. Door de overbevolking zijn er meer incidenten, meer spanningen, wachtlijsten voor broodnodige psychologische hulp, wachtlijsten voor alles eigenlijk. De directeurs sluiten zich aan bij de vakbonden die wekelijks stakingen organiseren om de toestand aan te klagen.

Voorhechtenis beperken

De cijfers spreken ook voor zich. Het aantal gedetineerden is in België hoger dan 11.300. Dat terwijl de vorige minister van Justitie, Koen Geens (CD&V), na een lang conflict met de vakbonden nog had afgesproken dat het aantal onder de 10.000 moest. Er wordt capaciteit bijgebouwd in Haren en Dendermonde, maar dat lost volgens de directeurs het probleem niet op.

De directeurs eisen vooral een wettelijke beperking van de voorhechtenis. “Zowat 40% van de gevangenispopulatie is niet veroordeeld, maar wacht op zijn proces. Dat is onaanvaardbaar veel, in vergelijkbaar met de cijfers elders in Europa”, zegt Claus. “Er worden mensen soms een half jaar opgesloten op verdenking van een sjakossendiefstal, waar ze nadien een korte straf voor krijgen van de rechter.”

Ze richten zich tot Van Quickenborne voor hulp, al benadrukken ze dat ze hem geen verwijten maken. “Hij probeert, en belooft licht aan het einde van de tunnel. Maar wij zien de tunnel steeds langer worden.”

Op het kabinet van Van Quickenborne tonen ze opvallend veel begrip. “De toestand is inderdaad schrijnend”, zegt woordvoerder Edward Landtsheere. “Er is extra capaciteit gecreëerd door nieuwe gevangenissen te bouwen en oude open te houden. Nu is het zaak voldoende personeel aan te werven. Maar we gaan sowieso samenzitten met het openbaar ministerie om deze brief te bespreken en oplossingen te zoeken.”

STEVEN DE BOCK