Gazet van Antwerpen Stad en Rand
12 meter hoog en 2 ton zwaar kunstwerk steelt show in opera
“De boom zelf is een stalen constructie van twee ton. Maar zijn geraamte werd wel bekleed met schors, vervaardigd in latex mallen die Berlinde eerder had gebruikt. De dansers kruipen in zijn kruin, dus moest het materiaal wel tegen een stootje kunnen” Jurgen Baert
Hoofd decoratelier van Opera Ballet Vlaanderen
Droom je ervan om ooit eens op het podium van de Antwerpse opera te staan? Dat kan tijdens de vrije bezoeken aan het enige decorstuk uit Alain Platels dansvoorstelling Ombra. Een levensechte boom van twaalf meter hoog, naar een ontwerp van kunstenares Berlinde De Bruyckere, steelt er de show.
Als je van opzij het podium van de Antwerpse opera betreedt, word je op de achterwand verrast door hoge schaduwen. De jongste dansvoorstelling van Alain Platel (67) heet niet voor niets Ombra. De schaduwen weerspiegelen de kruin van het enige decorstuk dat op het podium staat, een boom, van 8 meter breed en 12 meter hoog. Zes maanden hebben ze daar in het decoratelier in Zele aan gewerkt, doorgaans met acht personen.
“Dit is een van de meer uitdagende stukken die we ooit hebben gemaakt”, vertelt Jurgen Baert, die als hoofd van het decoratelier van Opera Ballet
Vlaanderen wel wat gewoon is. “Heel bijzonder is dat het niet zomaar een decorstuk is, maar de vertaling naar het podium van een kunstwerk van Berlinde De Bruyckere. Geïnspireerd op haar installatie Cripplewood (2013, red.) hebben we een maquette gebouwd op schaal 1 op 10. Een kleine, maar bijzondere bijkomstigheid: de boom moest ook kunnen bewegen.”
Ode aan Gerard Mortier
Alain Platel, die twee jaar geleden als choreograaf in de Antwerpse opera al eens te gast was met C(h)oeurs, ontplooit zijn jongste dansvoorstelling als een ode aan Gerard Mortier (1943-2014). Deze Gentse bakkerszoon schudde sinds de jaren zeventig de vastgeroeste podiumkunsten door elkaar en verzette bakens als intendant van De Munt en artistiek directeur van de Salzburger Festspiele. “Toevallig was ik erbij toen Mortier precies tien jaar geleden overleed”, vertelt Platel. “Broedend op een metafoor voor Gerard kwam ik uit bij een boom. Een object met een brede stam en krachtige wortels, maar met intussen ook verschillende vertakkingen die verwijzen naar zijn artistieke nalatenschap.”
“Bij het decor voor de voorstelling Nicht Schlafen (2016) liet ik me al bijstaan door Berlinde De Bruyckere. Maar waar de inspiratie toen uit haar sculpturen met vervormde paardenlichamen werd gehaald, diept ze ditmaal haar passie met bomen verder uit.” De Gentse Berlinde De Bruyckere (59) is niet de eerste de beste in de internationale kunstwereld. Op 20 april opent haar expo op de Biënnale in Venetië, maar eerstdaags is er dus ook in de opera van Antwerpen een werk van haar te zien. Haar gigantische boom, het enige decorstuk in Ombra, zal tussen de voorstellingen door – gratis, en zonder reservatie – bezichtigd kunnen worden. “Ik vind bomen levende sculpturen”, zegt De Bruyckere. “Geen beeldhouwer kan zo’n krachtig kunstwerk verzinnen.”
Hydraulisch systeem
En toch ging ze samen met de mensen van het decoratelier van Opera Ballet Vlaanderen de uitdaging aan. “De boom zelf is een stalen constructie van twee ton”, zegt Jurgen Baert. “Maar zijn geraamte werd wel bekleed met schors, vervaardigd in latex mallen die Berlinde eerder voor haar boomkunstwerken had gebruikt. Naargelang de lichtinval komt de boom tot leven. De dansers kruipen in zijn kruin, dus moest het materiaal wel tegen een stootje kunnen.”
“Los van het esthetische aspect is er wel wat ingenieurswerk in
deze constructie gekropen”, weet Baert. “Omdat we uitkwamen op krachten van 5 à 6 ton die verzet moesten worden, hebben we samengewerkt met oliedrukspecialisten. Zij hebben een hydraulisch systeem ontworpen dat dergelijke tonnages aankan. Zonder deze aanpak zou dit decorstuk los door de theatervloer zijn gezakt.”
i Ombra als dansvoorstelling van 30/3 tot 14/4 in opera Antwerpen. Vrije bezichtiging van het decor op 4, 5, 7, 9 en 12 april tussen 13 en 17.30 uur. www.operaballet.be
“We hebben in 2022 een eerste winkel in Kortrijk opgestart. Op 1 mei openen we een winkel in Gent, en we zoeken nu een pand in Antwerpen. De populariteit van vinyl is sterk toegenomen, ook bij jongeren” Patrick Hanssens
Platenwinkelketen GenX
“Streamingdiensten zoals Spotify zijn voor ons eerder een zegen. Nu kan je eerst uitgebreid luisteren naar wat je koopt, zodat je geen geld verspeelt aan een cd die toch niet je ding blijkt te zijn” Luc Swaenen
The Rocking Bull
De Britse cd- en platenwinkelketen HMV opent in april een nieuwe vestiging in Brussel en wil dit jaar ook een nieuwe winkel in Antwerpen openen. Ook de West-Vlaamse platenwinkel GenX zoekt een pand in Antwerpen. De platenverkoop stijgt dan ook, terwijl de cd-verkoop is gestabiliseerd.
In 2023 werd 87 procent van alle muziek in België verkocht via streams en downloads. Vorig jaar bracht streaming in ons land voor de eerste keer meer dan 100 miljoen euro op. Spotify en aanverwanten zijn dus de koningen van de muziekwereld. Daarom is het zo opvallend dat de Britse muziekwinkelketen HMV, de af korting voor His Master’s Voice, forse uitbreidingsplannen heeft. In november vorig jaar opende HMV al een winkel in het Wijnegemse shoppingcenter.
Op vrijdag 12 april opent de keten een tweede Belgische vestiging in het shoppingcenter City2 in de Nieuwstraat in Brussel. Er zal plaats zijn voor popcultuurproducten, zoals figuurtjes en verzamelobjecten van populaire series en muziekgroepen, maar ook voor 6.000 verschillende vinylplaten en 8.000 verschillende cd’s. “We halen ongeveer de helft van onze inkomsten uit merchandise. De andere helft van onze omzet komt uit de verkoop van platen en cd’s”, zegt Phil Halliday, directeur van HMV.
Winkel in Wijnegem
“Onze winkel in Wijnegem heeft de verwachtingen in de eerste maanden helemaal ingelost voor de verkoop van vinyl en popcultuurproducten. Alleen de verkoop van cd’s was iets minder, omdat we eerlijk gezegd een beetje duurder waren dan de concurrentie, die zich op een boogscheut van onze winkel bevindt (Halliday doelt op Fnac, red.). Maar we voeren nu promotieacties voor cd’s, zodat ook de cd-verkoop aanzwengelt.”
Maar is de cd-verkoop nog te reanimeren? In 2018 verdiende de Belgische muziekindustrie 21 miljoen euro met de verkoop van cd’s. In 2023 schoot daar nog 5,8 miljoen euro van over. “Maar in vergelijking met 2022 is de cdverkoop gestabiliseerd”, zegt Olivier Vandeputte, directeur van de Belgian Recorded Music Association (BRMA), de organisatie die de Belgische muziekindustrie vertegenwoordigt. “Wie nu nog cd’s koopt, zal daar wellicht niet zo snel mee stoppen. De grote terugval is eruit. Een cd is ook iets praktischer dan een plaat. Je kan hem makkelijker opbergen en hij verslijt doorgaans minder snel.”
Take That
In het Verenigd Koninkrijk is de omzet uit de cd-verkoop vorig jaar voor het eerst in twee decennia gestegen, weliswaar slechts met 2 procent. De meest verkochte cd was daar This life, een comebackalbum van de Britse groep Take That. 127.000 Britten kochten dat nieuwe album vorig jaar op cd. Het is wellicht niet toevallig dat de meest verkochte cd van een groep komt, waarvan de hoogdagen samenvielen met die van het cd-tijdperk.
“Toch zien we dat cd’s ook steeds meer ingang vinden bij een jonger publiek”, zegt Phil Halliday. “Dat komt omdat veel mensen graag nog een product in hun handen hebben, en de cd veel goedkoper is dan een vinylplaat. We zien veel potentieel in het schijfje en willen nieuwe winkels openen waar we cd’s en vinylplaten aanbieden. We zoeken naar locaties in Gent en in het centrum van Antwerpen.”
Nieuwe winkels in Antwerpen
Of er een echte revival van de cd komt, zal dit en de volgende jaren nog moeten blijken in de cijfers. Voor vinylplaten is die comeback al een tijdje bezig. In 2018 verdiende de Belgische muziekindustrie 5,5 miljoen euro met vinylverkoop. In 2023 is dat opgelopen tot bijna 9 miljoen euro. De West-Vlaamse ondernemer Patrick Hanssens heeft flinke uitbreidingsplannen met zijn platenwinkelketen GenX. “We hebben in 2022 een eerste winkel in Kortrijk opgestart. Op 1 mei openen we een winkel in Gent, en we zoeken nu een pand in Antwerpen. Ook Leuven, Brussel, Rijsel en Parijs staan op ons lijstje.”
“De populariteit van vinyl is sterk toegenomen, ook bij jongeren. Onlangs vroeg een 16-jarige jongen in mijn winkel waarom drie platen van Kraftwerk respectievelijk 35, 60 en 125 euro kostten”, vertelt Patrick Hanssens. ”Ik legde uit dat die van 125 euro een grote verzamelwaarde had. Hij haalde zijn spaarcenten boven en kocht de plaat van 125 euro. Om maar te zeggen, vinyl leeft écht.” In de winkels die GenX opent, is ook plaats voor een koffiebar met honderd zitplaatsen, een terras en muziekboeken. Cd’s zijn er niet. “Daar geloof ik niet meer in”, zegt Patrick Hanssens.
Nichemarkt
In een nicheketen als The Rocking Bull, die zich op het hardere genre richt en die vestigingen heeft in Antwerpen en Hasselt, zijn cd’s wel nog populair. “De cdverkoop stijgt bij ons elk jaar een
beetje omdat ons publiek graag nog iets in handen heeft en omdat metalfans trouw zijn aan hun genre”, zegt Luc Swaenen, zaakvoerder van The Rocking Bull. “Streamingdiensten zoals Spotify zijn voor ons eerder een zegen. Nu kan je eerst uitgebreid luisteren naar wat je koopt, zodat je geen geld verspeelt aan een cd die toch niet je ding blijkt te zijn.”