Tekort aan geschikte scholen tast samenleving aan

Het is ontzettend triest dat het weer nodig is, maar laten we het nog maar eens hebben over de vele jongeren die in Antwerpen hele dagen thuis zitten omdat er geen geschikte school voor hen is. De nieuwe cijfers voor Antwerpen zijn verbijsterend, maar verrassend zijn ze niet. Het gaat deze keer over middelbare schoolleerlingen die van richting moeten veranderen of uitgesloten worden van de school en die nergens anders terechtkunnen. Het gaat vooral om jongeren die een beroepsgerichte opleiding volgen of willen volgen. En het gaat vaak om jongeren die gedragsproblemen vertonen of die op zijn minst extra zorgen nodig hebben. In die cijfers zijn dan nog niet de tieners opgenomen die, bij gebrek aan alternatief, blijven zitten in een school en een opleiding die niet bij hen past, daar vaak ongelukkig zijn en voor moeilijkheden zorgen.

Het is een probleem dat al jaren gestaag groeit en dat je onmogelijk in korte tijd kunt oplossen. Er is gewoon te weinig capaciteit. De bevolking van Antwerpen neemt snel toe, dus de nood aan scholen ook. Precies een jaar geleden kondigde schepen van Onderwijs Jinnih Beels (Vooruit) aan dat er in het schooljaar 2024-2025 – dit jaar dus – 4.000 plaatsen te kort zouden zijn. De Vlaamse overheid heeft al duizenden plaatsen bij gecreëerd, maar de bouw van scholen kan de groei van leerlingen niet volgen. Bouwen blijft de boodschap dus. Dat kost veel geld, maar het is wel een concrete maatregel die onmiddellijk effect sorteert: een klas is een klas.

Maar het plaatstekort heeft ook te maken met de aard van de leerlingen. Steeds meer jongeren passen niet meer in het gewone, dagelijkse onderwijs, ze hebben extra aandacht of zorg nodig. Het buitengewoon onderwijs barst uit zijn voegen, hoeveel plaatsen er ook worden bij gecreëerd. Vorig jaar werden ruim 6.000 leerlingen gediagnosticeerd met een autismespectrumstoornis. Nog eens 5.000 jongeren krijgen extra hulp wegens gedragsstoornissen of ADHD. Scholen en CLB’s kunnen al die extra zorg niet meer bieden. Zo raken steeds meer jongeren op de dool, ze zwerven van school naar school en belanden uiteindelijk ontmoedigd thuis.

Het is de combinatie van het plaatstekort en de toenemende psychische problemen van onze tieners die voor de dramatische Antwerpse cijfers zorgt. Dat is in de eerste plaats erg voor de jongeren en hun ouders, maar ook voor de leerkrachten en medewerkers van het CLB die hun best doen om aan elke situatie een mouw te passen. Maar op termijn tast dit schoolprobleem de hele samenleving aan. Alle actoren van de samenleving moeten nu samenwerken om te vermijden dat jongeren vroegtijdig de school moeten verlaten en daardoor geen plek vinden in de samenleving.