Merkel buigt voor ‘sultan’ Erdogan
Groen licht voor strafzaak tegen satiricus Jan Böhmermann
Bondskanselier Angela Merkel zag er allesbehalve gelukkig uit toen ze vrijdag bekendmaakte dat de rechtszaak mocht plaatsvinden.
De Duitse kanselier Angela Merkel heeft vrijdag zware politieke averij opgelopen. Onder impuls van Merkel heeft de Duitse regering toegestaan dat de strafzaak mag plaatsvinden die de Turkse president Erdogan heeft aangespannen tegen de Duitse satiricus Jan Böhmermann.
BERLIJN -
In Duitsland is heftig gereageerd op het besluit van de regering. Zelfs SPD,desociaaldemocratischecoalitiepartner van Merkels CDU, zei dat een dergelijke strafrechtelijke vervolging“nietpastineenmoderne democratie”. In ons land haalde N-VA-voorzitterBartDeWever erg scherpuit.“Erzijnkantelmomenten waarop Europa zijn waarden niet meerdurftverdedigen.Ditiseenvan die momenten”, stelde hij in ‘Ter Zake’. Böhmermann had in een smaadgedicht de draak gestoken met Erdogan die hij een “pedofiel” en “geitenneuker” noemde. De Turkse president ontstak in woede en diende twee klachten in, eentje op basis van artikel 103 van het Duitse strafrecht, dat straffen - zelfs een gevangenisstraf - voorziet voor de belediging van een buitenlands staatshoofd. Voor een rechtszaak is wel het fiat van de Duitse regering nodig. De tweede klacht was gebaseerd op artikel 185 van het strafrecht dat enkel slaat op de belediging van privépersonen. Hiervoor is geen toestemming van de regering nodig. “Eerlijk gezegd had ik niet verwacht dat de Duitse regering het licht op groen zou zetten voor een strafzaak tegen Jan Böhmermann”, zegt Dirk Rochtus, docent internationale politiek aan de KU Leuven die zowel Duitsland als Turkije op de voet volgt. “De Turkse president Erdogan had immers ook als privépersoon klacht ingediend tegen Böhmermann. Ik had verwacht dat de Duitse regering ervan uit zou gaan dat niemand twee keer voor eenzelfde delict kan berecht worden en dat ze het Duitse gerecht over die klacht op basis van artikel 185 van het strafrecht zou laten beslissen.”
Waarom nam Merkel het risico om het licht op groen te zetten?
“Er speelt een belangrijke overweging mee, namelijk dat de Turken de Duitse regering zouden verwijten dat ze het Duitse gerecht verhindert om zijn gang te gaan”, zegt Dirk Rochtus.“Doorhetinroepenvanartikel 103 van het Duitse strafrecht hopen de Turken dat de zaak meer weerklank krijgt. De bal ligt nu inderdaad in het kamp van het gerecht. Bij de bevolking blijft echter hangen dat Merkel door het stof kruipt voor een potentaat, een sultan die in eigen land ook de pers vervolgt. Vergeet niet dat in Turkije de voorbije maanden zeker 2.000 rechtszaken liepen tegen journalisten en kritische commentatoren. Dit zal Merkel zeker morele schade toebrengen, maar ik verwacht niet dat haar positie als kanselier op het spel staat.”
Zonder vluchtelingencrisis zou deze klacht in Duitsland toch weggelachen worden, of niet?
“Merkel staat natuurlijk zwak, ze heeft Turkije nodig om het vluchtelingenprobleem onder controle te houden. Mocht er geen vluchtelingencrisis geweest zijn, dan had Merkel kunnen zeggen dat andere buitenlandse staatshoofden – denk maar aan de paus of de Franse oudpresident Sarkozy – zwaar beledigd zijn zonder dat het tot een strafzaak moest komen. Merkel heeft zich zwak getoond doordat ze vorige week na een gesprek met de Turkse premier Davutoglu zei dat het smaadgedicht van Böhmermann ‘bewust kwetsend’ was. Je mag ook niet vergeten dat voor Turken een belediging hun eer aantast en dat ze moeten reageren. Wij tonen onze sterkte door niet te reageren als we beledigd worden.”
Merkwaardig is dat Angela Merkel tijdens haar persconferentie ook aankondigde dat over twee jaar het beruchte artikel 103 afgeschaft zal worden.
“DeDuitseregeringbeseftdatditartikel Hetwasin devergetelheidgeraakt,totErdogan ermee op de proppen kwam. Volgens mij is het geleden van de jaren zeventig dat dit artikel nog uit de kast werd gehaald, toen de Chileense dictator Pinochet in Duitsland op de korrel werd genomen.”
De beslissing heeft de Duitse regeringscoalitie zwaar op de proef gesteld. Overleeft Merkel dit?
“Er was enorme onenigheid binnen de Duitse regeringscoalitie. Dit gaat Merkel dan ook duur te staan komen. Over anderhalf jaar kiezen de Duitsers een nieuw parlement. Voor de SPD is deze zaak dan ook gefundenes Fressen, zeker nu de partij in de peilingen van het ene dieptepunt naar het andere glijdt. De SPD kan nu zeggen dat ze niet wilde buigen voor Erdogan, dat kan ze in de campagne gebruiken. Merkel heeft het geluk dat er binnen de CDU niet echt veel alternatieven zijn voor haar, maar ze heeft nu veel legitimiteit verloren.” Turks president Erdogan.