VANYA WELLENS
VILVOORDE - In het voorbije seizoen van ‘Thuis’ was het Vanya Wellens (37) die het meeste licht ving: perfect gedoseerd wist ze gestalte te geven aan Femke, die door een hel ging nadat ze haar zoontje verloor. Voor die prestatie werd Wellens overladen met lof, maar toch blijft ze een twijfelaar. Vader Jan Wellens (69) - die Vanya, Tamara (42) en Robin (47) alleen opvoedde - is anders en kent nauwelijks angsten en onzekerheid. “Ik heb een ingesteldheid die me in staat stelt om alle tegenslagen te neutraliseren en te kanaliseren”, zegt hij. “Ze zeggen altijd: Jan mag je een arm afzagen, hij zal blijven lachen. En dat is ook zo, ik ben al heel mijn hele leven optimist. Ik lach met alles.”
Jan Wellens noemt zichzelf na al die jaren nog steeds een beatnik, een adept van schrijvers als Allen Ginsberg, William S. Burroughs en Jack Kerouac. In de jaren zestig was hij ook een hippie, een anti-materialist, een communist zelfs, en hij zou zeker nooit een huis bouwen. Dat we nu staan aan te bellen aan de voordeur van zijn zelfgebouwde woning annex atelier in Vilvoorde, betekent dat hij die belofte niet heeft kunnen waarmaken. Maar dat doet geen afbreuk aan zijn geloofwaardigheid, en het is misschien wel de enige toegeving die Jan heeft gedaan. Want eigenzinnig is hij nog steeds. “In mijn jonge jaren had ik niets nodig”, zegt Jan, terwijl zijn derde echtgenote Linda Marchand (62) koffie op tafel zet. “Ik was voortdurend op reis. Een drietal maanden per jaar verbleef ik in Parijs, waar ik aan de kost kwam als straatschilder. Faire la manche. Slapen deed ik onder de bruggen.”
Ben je met de jaren nooit opgeschoven naar rechts, al was het maar een beetje?
“Eigenlijk ben ik een communist , maar wat men in ons land rood noemt, is geen rood meer. Ik ga het er niet over hebben, want ik wil me er niet meer ongelukkig door laten maken. Wat mijn jonge jaren betreft: ik was vroeger gewetensbezwaarde, want ik vond het totaal niet kunnen dat iemand een wapen droeg. Maar ondertussen heeft iemand me er toch van kunnen overtuigen dat een land niet zonder krijgsmacht kan. Wat nog niet betekent dat ik van plan ben om ooit zelf een wapen te dragen, ik heb een hekel aan geweld. En toch ben ik in Parijs destijds meerdere malen in de gevangenis beland. Beatniks die op straat tekenden of hun kunst verkochten, wer- den soms opgepakt. Meestal zat ik alleen als man in die gevangenis, omringd door de prostituees. (lacht) Mooie tijden.”
Ook geproefd van de vrije liefde?
“Jaja, dat hoorde er toen bij. Ik kan je zeggen dat kunstenaars wat vrouwelijke aandacht betreft niet hoeven te klagen.”
Maar weinig vrouwen willen samenwonen met een kunstenaar, tenminste toch niet zonder hem eerst wat te tunen.
“Dat heb ik natuurlijk ook meegemaakt, dat vrouwen trachtten me te beknotten. Maar dat liet ik niet toe. Toen ik samen was met de moeder van Vanya, Tamara en Robin was het dan ook niet zo erg makkelijk om naast een leven als kunstenaar een burgerlijk leven te leiden. Ik schilderde destijds veel met olieverf, maar toen gingen we in een kleiner huis wonen en kreeg ik af te rekenen met plaatsgebrek. ’s Avonds moest ik mijn schilderijen telkens opbergen, dat kwam de kunst niet bepaald ten goede. Zo- doende heb ik jaren niet meer geschilderd.”
De moeder van je kinderen verliet het gezin toen Vanya zes was. Ben je door die gebeurtenis je geloof in de liefde kwijtgeraakt?
“Nee, zo steek ik niet in mekaar. Alle vrouwen met wie ik ben samen geweest, heb ik graag gezien. Ook de moeder van mijn kinderen.”
Hoe was Vanya als kind?
“Mijn band met haar is heel sterk, maar dat geldt ook voor mijn band met Robin en Tamara. Echt, het zijn drie fantastische kinderen, ik kan over hen geen slecht woord bedenken. Over Saskia, mijn dochter uit een eerdere relatie, trouwens ook niet.”
Leggen je kinderen je in de watten?
“Jazeker. (denkt na) Ik weet niet hoe ik het precies moet uitleggen, maar ik voel dat ze me graag hebben. Dat gevoel is uiteraard wederzijds.”
Hoe vind je dat Vanya het er vanaf brengt in ‘Thuis’?
“Fantastisch. ’t Is door haar dat ik naar ‘Thuis’ ben beginnen kijken. Weet je, ik ben echt fier op haar, op de manier waarop ze de rol van Femke dit seizoen heeft gespeeld. Dat doen weinigen haar na en daar heeft ze dan ook terecht veel lof voor gekregen. Er zitten nog wel meer goeie acteurs in ‘Thuis’, maar Vanya zit wat mij betreft zeker in de top drie.”
Waarom denk je dat het publiek haar graag heeft?
“Ons Vanya heeft geen dikke nek, ik denk dat de mensen - ook degenen die haar niet persoonlijk kennen - dat meteen voelen. Zo is ze altijd geweest, en zo zal ze altijd blijven.”
Terug over jou. Op je website staat te lezen dat jouw werk samenvalt met de persoon die je bent. Leg dat eens uit.
“Ik schilder zoals ik ben, en doe dat nooit om iets aan te klagen, maar wel om schoonheid te tonen. Reële schoonheid, weliswaar, zonder opsmuk dus. Wie mijn werken kent, weet dat ik vaak mensen portretteer. Omdat ik van mensen hou. Maar ik schilder ik ook mensenschedels, -beenderen, want ook daar zit schoonheid in: het is diep, niet afgelikt.”
Slaag je er ook altijd in om in
Ons Vanya heeft geen dikke nek. De mensen, ook degenen die haar niet kennen, voelen dat meteen
Jan Wellens Papa van Vanya Wellens
het dagelijkse leven schoonheid te zien?
“Het is zelden dat me dat niet lukt. Misschien ligt het aan de manier waarop ik naar de dingen kijk. Dingen waarvan mensen zeggen Dat trekt op niks vind ik net wél mooi. Die ingesteldheid probeer ik dagelijks in de praktijk te brengen. Mijn rechteroog is bijvoorbeeld volledig blind na een hersenbloeding, en ze hebben ook nog
dat er iets met mijn hart is. Maar dat deert me allemaal niet. Als ik koffie inschenk, moet ik wat beter mikken, ja. Da’s het nadeel van slechts één oog te hebben. Maar meer dan dat is het toch niet. Ze zeggen altijd: Jan mag je een arm afzagen, hij zal blijven lachen. En dat is ook zo, ik ben al heel mijn hele leven optimist. Ik lach met alles.”
Je kent geen angsten en onzekerheid?
“Zeer weinig. Ik heb een ingesteldheid die me in staat stelt om alle tegenslagen te neutraliseren en te kanaliseren. Als er iets ergs gebeurt, waarom zou je je daardoor uit je evenwicht laten brengen? Als er iets zou gebeuren met mijn naaste familieleden, zelfs dat zou ik kunnen opvangen. Al zou ik dan toch ook zware klappen krijontdekt
gen, vrees ik.”
Vanya heeft nochtans verteld dat je ook donkere tijden kende.
“Ja, maar dat had enkel met mijn financiën te maken: ik heb zwarte sneeuw gezien, moest knokken om te overleven, maar ook toen bleef ik de schoonheid van het leven zien.” “Kijk, toen de moeder van Vanya vertrok, stond ik er alleen voor en ik moest ervoor zorgen dat er brood op de plank kwam. Geld verdienen, dus. Daarvoor had ik mijn job bij de gemeente, maar om eerlijk te zijn zag ik dat als een noodzakelijk kwaad. Want wat ik écht belangrijk vond, was dat ik kon blijven tekenen en schilderen. Als je me morgen voor de keuze stelt: een vet betaalde job waar ik schatrijk van word of een arm bestaan als schilder, dan kies ik voor het laatste.”
Vanya vertelde eerder al dat ze zich als kind een buitenbeentje voelde omdat ze afgedragen kleren moest dragen. Wat doet dat met een vaderhart?
“Ik heb dat destijds niet zo hard gevoeld als Vanya. Maar kijk, die periode is er geweest, dat gaan we zeker niet ontkennen. Maar we zijn daar met z’n allen wel goed uitgekomen.”
Volgens Vanya ben je meer kleur gaan gebruiken in je schilderijen sinds je Linda kent.
(lacht) “Wel, er zijn nog veel mensen die dat zeggen, maar ik weet niet of dat waar is. Ik zie het verband alleszins niet zo duidelijk. Maar het klopt dat ze voor vreugde in mijn leven zorgt. We zijn nu zes jaar samen, en ik zie Linda heel graag, we hebben een sterke band. Zie, blijkbaar hoef je niet jong te zijn om in de liefde te geloven.”
Slotvraag. Wat zijn je toekomstplannen?
“Het enige wat ik wil is elke dag kunnen schilderen en tekenen, plannen maak ik zo weinig mogelijk. Ik heb wel nog één wens: dat er van mijn werk zo weinig mogelijk verloren gaat. Niemand hoeft te weten dat het míjn werk is, maar het zou mooi zijn mocht het een rol spelen in de levens van mensen die na mij komen. Dus ja, blijkbaar wil ik toch een beetje mijn stempel drukken op deze wereld.”