Iedereen per maand zomaar 560 euro krijgt?

Finland start proefproject met basisinkomen voor tweeduizend werklozen

Tweeduizend werkloze Finnen krijgen sinds Nieuwjaar zomaar elke maand 560 euro. Ze moeten er niets van afdragen, ze moeten niet verplicht naar werk zoeken. Het grootschalige experiment met het basisinkomen wordt opgezet door de centrumrechtse regering en is bedoeld om de werkgelegenheid te stimuleren en het systeem van sociale uitkeringen te vereenvoudigen. “Zullen ze enthousiast experimenteren met verschillende jobs, of zullen ze lui worden omdat ze weten dat ze sowieso hun geld krijgen, zonder iets te doen?” Dat is de centrale vraag, bij monde van Olli Kangas van KELA, de organisatie voor sociale zekerheid in Finland, nu daar het basisinkomen is ingevoerd. Het is te zeggen, per 1 januari krijgen 2.000 Finse werklozen in plaats van hun werkloosheidsuitkering een maandelijks inkomen van 560 euro. Ze moeten er geen belasting op betalen, ze mogen bijklussen en ze moeten het niet inleveren als ze een vaste job vinden.

Er zijn geen voorwaarden, behalve dat de werklozen hun deelname aan het experiment niet mogen weigeren.

Geen vetpot

Want het ís een experiment. Twee jaar lang krijgen de proefpersonen money for nothing. Zo kan de centrumrechtse Finse regering uitvogelen of ze daardoor gemotiveerder zijn om te solliciteren dan met een werkloosheidsuitkering. De groep zal vergeleken worden met een tweede groep werklozen die geen basisinkomen krijgt.

Het Finse basisinkomen is niet echt een vetpot. Het bedrag, 560 euro, komt ongeveer overeen met de maandelijkse huurprijs van een appartement. Een kleintje, met één slaapkamer, buiten het stadscentrum. Ter vergelijking: het gemiddelde maandinkomen in de privésector is in Finland 3.500 euro per maand.

Aan het werk

Uit een recente peiling blijkt dat zeven op de tien Finnen gewonnen zijn voor een basisinkomen, en dat ze vinden dat het ongeveer 1.000 euro per maand mag bedragen. Opmerkelijk genoeg zijn de voorstanders te vinden in linkse én rechtse politieke partijen. De linkerzijde ziet het basisinkomen als garantie op een menswaardig inkomen voor iedereen, rechts ziet het als een instrument om werklozen aan te moedigen een job te zoeken door een eind te maken aan een sociale zekerheid die alleen maar ontmoedigt om de arbeidsmarkt op te gaan.

Dat laatste is net het plan van de rechtse premier Juha Sipilä, die miljonair werd met de verkoop van zijn telecombedrijf en voor de Finse Centrumpartij in de politiek stapte. Het experiment met het basisinkomen was een van zijn verkiezingsbeloften. Bedoeling: de werkgelegenheid stimuleren en het systeem van sociale uitkeringen vereenvoudigen. Het basisinkomen moet de Finnen aanzetten om sneller parttime werk of kleine baantjes aan te nemen. Nu doen werklozen dat te weinig, omdat ze bang zijn dat hun loon min belastingen minder zal bedragen dan hun uitkering.

Doe ermee wat je wil