De verdwijning
Maandagochtend verdween onze kerstboom in een gapende vuilniskar. Een troosteloos einde na vier weken als gast in ons huis te hebben doorgebracht. Al die tijd leefden we in moedwillige ontkenning dat zijn verblijf gedurende de kerstperiode hem uiteindelijk het leven zou kosten.
Van feestelijke versiering tot gedumpt worden op straat – sic transit gloria.
* * *
‘Barrier Reef Blue’ is de naam van een vulpeninkt uit Australië. Ik ben nog nooit ‘Down Under’ geweest. Van elk voorwerp uit het land van de kangoeroes krijg ik het gevoel dat het de afstand tussen mezelf en het verre continent wat verkleint.
‘Barrier Reef Blue’ blijkt een unieke eigenschap te hebben. Terwijl ik de inkt op wat briefpapier zag drogen, veranderde de kleur van turkoois naar diep blauw, en wanneer ik daarna het blad schuin hield, veranderde de kleur naar rood. ‘Vuurwerk’ voor oud op nieuw, zo beschreef ik het op een kaartje met nieuwjaarswensen. Toen ik enkele dagen geleden mijn pen opnieuw wilde vullen, gaf ik per ongeluk een tik tegen het plastieken inktflesje. De blauwe inhoud liep uit over m’n bureau, m’n trui, m’n broek - de finale van het vuurwerk…
* * *
De meeste dennenbomen mogen een lang leven in een bos slijten. Hun levensduur beslaat decennia, soms zelfs eeuwen, veel langer dan een mens op dit ondermaanse mag rondwaren.
Die dennen leven weliswaar in complete anonimiteit. Geen sterveling die de tijd neemt om hen, zoals bij een kerstboom wel het geval is, te bewonderen, laat staan met lichtjes en kerstballen te tooien.
Maar moest ik als den geboren worden, dan zou ik het lot van zo’n vergeten boom in het bos altijd boven dat van een ‘kerstofferboom’ verkiezen.
* * *
Eind november kocht ik, zoals bij het begin van elk winterseizoen, vetbollen en ander vogelvoer voor de voederplank. Het af- en aanvliegen van wintervogeltjes is een schouwspel waarvan ik nooit genoeg krijg. Voor de hongerige bekjes moet dagelijks voer bijgevuld worden.
Deze winter zijn - op een enkele pimpelmees en boomklever na - de vogels uit onze tuin verdwenen. Eerst ‘hoopte’ ik nog dat de toestand alleen bij ons gold. Misschien had een vraatzuchtige kat zijn territorium uitgebreid, of vonden de vogels het voer van de buren veel lekkerder. Maar blijkbaar geldt de catastrofe voor heel het land. Over de redenen voor de grote verdwijnact zijn de meningen verdeeld.
Ik heb nog altijd niet moeten bijvullen op de voederplank. Dezelfde vetbollen van november zijn er vandaag nog. Op een paar beetgaatjes na zien ze er nog precies eender uit.
* * *
De waarheid is soms op de meest onwaarschijnlijke momenten en plekken te horen, zelfs in de woelige wereld van de Amerikaanse politiek.
Bij het ontvangen van een onderscheiding uit de handen van president Obama, citeerde vicepresident Jo Biden een talmoedisch gezegde: ‘What comes from the heart enters the heart’ (wat uit het hart komt gaat het hart binnen). Ik moest de beelden een paar keer terugspoelen voor ik de woorden goed kon horen.
Ik begrijp het gezegde in de zin dat wanneer iets gegeven wordt, zowel schenker als ontvanger hetzelfde hart delen. Er bestaat dus maar één hart. Daarom is het een illusie te geloven dat iets verdwijnt wanneer je het weggeeft. Sterker nog, hoe meer je wegschenkt, hoe groter het hart wordt.
* * *
Ik plantte een boom
Ik verachtte zijn vrucht
Ik gebruikte de boom voor aanmaakhout Ik maakte een luit
En speelde een deuntje Ik brak de luit
Verloor de vrucht
Verloor het deuntje
En beweende de boom
Samih al-Qasim (1939-2014), ‘Biecht op het Middaguur’
(uit: ‘Victims of a Map’)
* * *
De kerstboom was al lang het huis uit toen ik achter een zetel nog de verlengkabel voor de kerstlichtjes vond. Ik legde de kabel weg op een plek waar ik hem voor de volgende kerstboom hoop terug te vinden.
De vorige kerstboom is verdwenen, de volgende begint al vorm aan te nemen… Zo ook de boom in het gedicht die achtereenvolgens vrucht wordt, dan aanmaakhout, luit en deuntje. Het deed me denken aan de wet van het behoud van energie in de natuurkunde.
Wat verdwijnt blijft, wat blijft verdwijnt.
Good luck en tot ziens.
Uw trouwe dienaar, FB