Afkopen studiejaren is niet altijd voordelig

Wie droomt van hoger pensioen rekent opbrengst best goed na

Wie een hoger pensioen wil, kan vanaf 1 maart de studiejaren in het hoger onderwijs afkopen zodat ze meetellen voor de pensioenberekening. Volgens de regering kan zo’n investering al na drie jaar worden terugverdiend, maar pensioenspecialisten waarschuwen: “Dit systeem is alleen interessant voor mensen met een laag of een hoog pensioen.”

Eenmalige regeling

Vanaf 1 maart wil de federale regering het huidige systeem van studiejaren afkopen interessanter maken. Tot nu moest dat binnen de 10 jaar na afstuderen. Om extra inkomsten te genereren, heeft pensioenminister Bacquelaine een eenmalige regeling uitgewerkt waardoor iedereen zijn studiejaren kan afkopen, ongeacht hoe lang het geleden is dat u bent afgestudeerd. Ambtenaren, die tot nu toe hun pensioenjaren gratis mochten meetellen, moeten nu ook betalen.

Korting van 10 procent

Om mensen te stimuleren om zo snel mogelijk in te stappen, zijn er twee voordeelregelingen uitgewerkt. In principe kost het 1.500 euro per studiejaar, maar in 2017 en 2018 geeft Bacquelaine een korting van 10 procent. Wie bijvoorbeeld een licentiaatsdiploma op zak heeft en die vier studiejaren wil afkopen, betaalt in 2017 en 2018 dus geen 6.000 euro, maar 5.400 euro. Bovendien is die bijdrage nog eens fiscaal aftrekbaar, waardoor je in realiteit maar de helft van dat bedrag betaalt.

Na 2020 duurder

Bacquelaine wil met de voordelige regeling tegen 2020 tot een uniform systeem komen. Voor ambtenaren, werknemers uit de privésector en zelfstandigen zijn de regels dan gelijk. Na 2020 zal het systeem duurder worden voor wie later beslist. De eerste tien jaar na afstuderen blijft de prijs 1.500 euro per jaar, wie het later in zijn loopbaan wil doen, zal (veel) meer moeten betalen. Hoeveel is voorlopig onduidelijk.

Wat levert het op?

Als u alleenstaande bent, levert een studiejaar afkopen u 250 euro (bruto) extra pensioen op per jaar. Bij een gezinspensioen is dat 310 euro. Let wel: wie al aan het maximumpensioen zit na een volledige loopbaan, kan geen aanspraak maken op extra pensioen. Voor hen is dit dus een nutteloze regeling.

Beroepsopleiding telt niet mee

Studiejaren afkopen kan alleen als u een erkende opleiding aan een universiteit of hogeschool heeft gevolgd. Hoger beroepsonderwijs valt niet onder deze regeling. Wie een zevende specialisatiejaar beroepsonderwijs volgde - bijvoorbeeld voor kapper of bakker - kan dat studiejaar niet afkopen omdat zo’n jaar als een vierde graad secundair onderwijs wordt beschouwd en niet als hoger onderwijs.

Voordelig of niet?

De hamvraag: moet u hier nu in meegaan of niet? Het antwoord hangt van persoon tot persoon af. Volgens minister Bacquelaine is de rekensom simpel: als een studiejaar afkopen nu 1.350 euro kost (1.500 - 10 procent) en het voor de helft fiscaal aftrekbaar is, dan kost het u nog ruw geschat 675 euro. Met een opbrengst van 250 euro per jaar bent u al na 3 jaar uit de kosten, zo zegt Bacquelaine. Maar zo simpel is het niet. Die 250 euro per jaar is niet alleen een brutobedrag, de effectieve opbrengst dreigt in sommige gevallen grotendeels of zelfs helemaal te worden wegbelast.

“Het systeem is interessant voor mensen met een laag of een hoog pensioen”, zegt professor Kim De Witte, docent pensioenrecht aan de KU Leuven. “Voor de middengroep zorgt ons belastingsysteem ervoor dat bijna alle voordelen worden wegbelast. In plaats van 3 jaar, moet men al gauw 10 tot 18 jaar leven na pensionering voor de investering is terugverdiend. Voor bepaalde pensioenen zal de investering zelfs nooit worden terugverdiend.”

Wie bijvoorbeeld een tweede verblijf heeft, riskeert veel belastingen te moeten betalen. Voor zelfstandigen is studiejaren afkopen in de meeste gevallen wel interessant, omdat zij meestal een laag pensioen hebben en hun investering veel sneller zullen terugverdienen.

Onzekerheid voor jongeren

Studiejaren afkopen is vooral interessant voor wie dicht bij zijn pensioen staat. Experts raden jongeren af om in het systeem te stappen omdat de onzekerheid over de toekomstige pensioenen te groot is om nu al - tientallen jaren voor de effectieve pensioenleeftijd - geld te geven aan de overheid voor een potentieel erg onzekere opbrengst.