Onmogelijk...

Meer dan seks

In de jaren negentig lanceerde niemand minder dan Vladimir Poetin zijn carrière met een succesvolle kompromat-operatie. Het toenmalige hoofd van het Openbaar Ministerie, Joeri Skoeratov, stond op het punt om corruptie rond Boris Jeltsin te onderzoeken. Toen dook plots een korrelig filmpje op van een man die op Skoeratov leek. Hij stoeide in een hotelkamer met twee jonge vrouwen. Poetin, toen nog hoofd van FSB, was degene die op televisie bevestigde dat de slecht herkenbare man in de hotelkamer ook echt Skoeratov was. Die nam ontslag. Zo won Poetin het vertrouwen van Boris Jeltsin en de rest is geschiedenis. De Russische overheid ziet kompromat wel breder dan seks. Vaak gaat het om een mix van politieke, economische en persoonlijke aantijgingen. En kompromat is juist het nuttigst als het niet naar buiten komt. De kunst zit hem in het permanent onder druk zetten van je slachtoffer. Kompromat als pasmunt voor politieke gehoorzaamheid dus.

Igor Soetjagin, senior fellow in Ruslandstudies bij de militaire Britse denktank Royal United Services Institute, geeft voorbeelden van hoe de Russen dit doen. “Een tussenpersoon regelt een ontmoeting en geeft via onschuldige opmerkingen een hint over de opnames. Trouwens, Tania en Natasja sturen je de groeten, zoiets. Of de slachtoffers krijgen een privémailtje met een link, om fragmenten naar keuze te downloaden.”

Hoe je Merkel intimideert

Nieuwer is dat Poetin niet meer aarzelt om kompromat strategisch te gebruiken tegen belangrijke buitenlanders. In 2009 verscheen op de website kompromat.ru een sekstape met de Amerikaanse diplomaat Brendan Kyle Hatcher. Hatcher noemde de video gefabriceerd, waarschijnlijk als wraak voor Hatchers werk rond mensenrechten in Rusland. Datzelfde jaar was ook de Britse consul James Hudson aan de beurt. Hij zou gefilmd zijn tijdens een met champagne overgoten triootje.

Volgens Ruslandexperte Tatiana Kastoueva-Jean gaan de Russische machthebbers steeds driester te werk. Ze verzamelen brokjes kompromat over alles en iedereen. Soms filmen ze zelfs een paar jaar op voorhand, zoals in het geval van Hatcher. Wat uitlekt, is maar een fractie van wat er zou bestaan. En zelfs de meest nietige details tellen mee. Ontdekken de inlichtingsdiensten dat Angela Merkel niet zo tuk is op dieren, dan zet Poetin een hond in de kamer waar hij haar ontvangt. Is het compleet onmogelijk dat de Russen in 2013 ook Donald Trump in een zogenaamde ‘honingpot’ (de vakterm voor seksvalstrik) hebben gelokt? Zou zelfs het Ritz-Carlton van Moskou niet veilig zijn? Volgens Soetjagin is het niet ondenkbaar. “Brandveiligheidsinspecteurs zouden kunnen langskomen en zeggen dat het hotel niet voldoet aan de procedures, tenzij het miljoenen uitgeeft. Dan is er voor het hotel één oplossing, namelijk de inlichtingsdiensten toegang geven tot kamers.” Ook het feit dat Trump een eerder pro-Russische houding wordt toegeschreven, betekent niet dat hij veilig is. Soetjagin: ”Ze verzamelen altijd informatie over iedereen die interessant is, of het nu bondgenoten zijn of niet.”

... of slim gezien

Maar wat als de link tussen het beschadigende rapport en de term kompromat meer verbergt dan hij onthult? Volgens professor Ledeneva wordt 90 procent van alle kompromat in Rusland stilzwijgend gezien als gefabriceerde leugens. Juist omdat mensen weten dat elke roddel over de tegenstander wordt gebruikt, waar of niet.

Ontdekken de inlichtingsdiensten dat Angela Merkel niet zo tuk is op dieren, dan zet Poetin een hond in de kamer waar hij haar ontvangt