Mijnterril Zwartberg verkocht voor unieke natuur
NATUURKENNERS GEZOCHT OM ‘ZWARTE BERG’ TE EXPLOREREN
Limburgs Landschap is op zoek naar natuurkenners die de terril van Zwartberg willen exploreren. Een halve eeuw lang was deze steenberg een afgesloten en braakliggend terrein in privéhanden. Nu de vzw eind 2016 dit 54 hectare grote baken in MiddenLimburg heeft gekocht, kan het onder de loep worden genomen. “Vijftig jaar lang heeft de natuur er haar gang kunnen gaan. We verwachten dat onze ‘Zwarte Berg’ enkele verrassingen in petto heeft”, voorspelt directeur Frans Verstraeten. Negen jaar geleden zette Limburgs Landschap al de eerste stappen om dit unieke stukje Limburgs landschap te kopen. “De naam van onze vzw legt al grotendeels uit waarom we geïnteresseerd waren. Wij willen de typische stukjes Limburgse natuur behouden en teruggeven aan de mensen. En als er iets het Limburgse landschap de vorige eeuw heeft bepaald, zijn het wel de mijnen. De steenbergen zijn ijkpunten in Midden-Limburg, symbolen voor het mijnverleden. Omdat Zwartberg samen met Winterslag de enige terrils in privéhanden waren, wilden we zo’n juweel van onze natuur in beheer krijgen”, vertelt Jean Vangrinsven, de tijdelijke conservator van de terril. Naast wat gedenkplaten en een stuk muur is de terril - die op Opglabbeeks grondgebied ligt - het enige wat nog zichtbaar overblijft van de mijn in Zwartberg. Hoeveel het gebied gekost heeft, wil Limburgs Landschap niet kwijt. Het gebied was vijftig jaar lang ontoegankelijk voor het publiek. Dat maakt dat Limburgs Landschap en natuuronderzoekers aan het begin van een grote ontdekkingstocht staan. “We hebben na studies op bijvoorbeeld de terril van Waterschei al een beeld gekregen van wat er zoal leeft in zo’n microklimaat. Alleen is ‘onze’ terril een specialleke, precies omdat de natuur er zo lang en vooral ongestoord haar gang heeft kunnen gaan. Bijzondere soorten zoals de boomleeuwerik, de nachtzwaluw, de rugstreeppad en de heivlinder vind je hier al en er groeien ook bijzondere plantensoorten. Maar we gaan ervan uit dat de ‘Zwarte Berg’ nog wel wat verrassingen voor ons in petto heeft. Ik denk bijvoorbeeld aan salamandersoorten of de gladde slang. Ik sluit niet uit dat we hier nog heel leuke dingen gaan vinden”, gaat de directeur verder.
Unieke natuur
En om die pareltjes te vinden zoekt Limburgs Landschap nu specialisten die de berg willen onderzoeken. “Pas wanneer we duidelijk in kaart hebben gebracht wat er leeft, kunnen we verdere stappen ondernemen en beslissen hoe we de terril gaan beheren. Ons voornaamste doel blijft de unieke natuur beschermen. We willen van de ‘Zwarte Berg’ een natuurreservaat maken. Maar wel eentje waar de mensen op gepaste tijdstippen en op afgebakende plaatsen terechtkunnen”, legt Vangrinsven uit.
Onstabiel
Een trapje tot op de top van de terril - 158 meter boven de zeespiegel - zou een optie kunnen zijn. “Een probleempje is wel dat deze steenberg redelijk ‘onstabiel’ is. Om veilig naar boven te kunnen klimmen, moet de ondergrond op en rond het pad verstevigd worden. Dus dat moet nog worden bekeken. Maar het zal sowieso een gebied blijven waar de mensen niet massaal worden toegelaten. Dan gaan we aan ons doel voorbij: een stukje natuurgeschiedenis van Limburg voor de toekomst vastleggen. Voor ons is het belangrijk dat de terril er over 100 jaar nog ligt en dat de natuur er al die tijd haar gang kan gaan”, besluit de directeur.
Om de liefhebbers na zo’n lange tijd toch een kans te geven dit stukje Limburg te ontdekken, zijn er vanaf april elke eerste zondag van de maand begeleide wandelingen opde‘ZwarteBerg’.Afspraakaan de Mijnkathedraal Sint-Lambertus op de Torenlaan in Zwartberg of om 9.15 uur aan de poort naar de terril in de Baarstraat.
Deze terril is een ‘specialleke’, precies omdat de natuur er zo lang en vooral ongestoord haar gang heeft kunnen gaan Frans VERSTRAETEN Limburgs Landschap