Trump voorspelt afbrokkelen EU
Europese leiders ongerust maar vooral hulpeloos Brexit-speech doet pond zakken
Meer landen zullen de Europese Unie, dat “vehikel van Duitsland”, in de steek laten. Dat de Britten dat deden, is een prima zaak. En het militaire bondgenootschap tussen de VS en Europa is tegelijk voorbijgestreefd en belangrijk. De interviewuitspraken van president-elect Donald Trump zinderden gisteren na op de Brusselse bijeenkomst van de EU-ministers van Buitenlandse Zaken. Veel van wat hij zei, was eigenlijk niet meer verrassend. Toch domineerde het interview dat Donald Trump aan de Britse The Times en het Duitse Bild gaf gisteren de eerste vergadering van de Europese buitenlandministers in dit nieuwe jaar.
Identiteit
De Brexit wordt volgens Trump, die onlangs nog opperde dat Nigel Farage een goede Britse ambassadeur in Washington zou zijn, “a great thing”. De aanstaande president van de Verenigde Staten voorspelt dat de EU nog meer lidstaten zal verliezen omdat de boel samenhouden “niet zo gemakkelijk is als sommigen denken”. “Mensen en landen willen een eigen identiteit, net als het Verenigd Koninkrijk. De mensen willen niet dat andere personen hun land binnenkomen en het kapotmaken”, aldus Trump.
Merkel
Zonder de vluchtelingencrisis was het volgens hem niet tot de Brexit gekomen. “Dat was de druppel die de emmer liet overlopen.” En die druppel was het gevolg van het “rampzalige” vluchtelingenbeleid van kanselier Merkel, die hij overigens “met afstand een van de belangrijkste regeringschefs, een groots leider” noemde. Trump leverde – andermaal – ook forse kritiek op het Atlantisch bondgenootschap: “De NAVO is achterhaald. De lidstaten betalen niet wat ze zouden moeten betalen.” Dat is ook kritiek op ons land, dat niet de afgesproken twee procent van de begroting aan defensie besteedt.
Hulpeloos
De EU-ministers reageren nog steeds vooral hulpeloos op het feit dat ze voor het eerst te maken krijgen met een Amerikaanse president die volmondig eurosceptisch is. Al zijn voorgangers, ook de Republikeinen, waren vóór Europese integratie. “We moeten de meerwaarde van de Europese Unie aantonen”, sprak buitenlandminister Didier Reynders (MR) gisteren op de algemene raad in Brussel. Zijn Franse en Duitse collega’s, Jean-Marc Ayrault en Frank Walter Steinmeier, stelden hun hoop op de nieuwe Amerikaanse ministers van buitenlandse zaken en defensie, Rex Tillerson en James Mattis, die tijdens hun hoorzittingen in het Congres het belang van de alliantie met Europa wél benadrukten. Steinmeier erkende gisteren echter dat er in Brussel grote onzekerheid heerst, ook in de NAVO-top en bij secretarisgeneraal Jens Stoltenberg.
Britse bijval
De Britse buitenlandminister Boris Johnson was dan wel zeer te spreken over Trum (die hij overigens niet zo lang geleden nog “niet goed wijs”, “van een verbijsterende onwetendheid” en “ongeschikt voor enig ambt” noemde). “Heel goed nieuws” noemde Johnson Trumps – overigens vage – belofte dat er zo snel mogelijk een handelsakkoord tussen de VS
en het
Het Britse pond is gisteren naar zijn laagste stand in 30 jaar gezakt, vergeleken met de Amerikaanse dollar. Het pond was nog 1,20 dollar en 1,13 euro waard. De daling volgde op de speculatie in de Britse pers dat premier Theresa May (foto) vandaag tijdens haar speech in Lancaster House een “clean break” met de Europese Unie zal aankondigen. May zou vanmiddag invulling geven aan haar cryptische verzekering dat Brexit Brexit Verenigd Koninkrijk komt. Het interview met Trump werd voor The Times overigens afgenomen door Johnsons gewezen Brexit-kompaan en huidige vijand Michael Gove, die na het referendum in juni op slinkse wijze verijdelde dat Johnson naar het premierschap kon dingen.
Visum
Trump kondigde in het interview ook aan dat hij meteen maandag per presidentieel bevel strengere controles invoert voor wie de VS binnen wil. “Er komen extreme doorlichtingen. Anders dan nu. Nu zijn er geen echte controles.” Of dat betekent dat Europeanen, die dank zij het ‘visa waiver’-programma nu voor vakanties of verblijf tot drie maanden geen visum nodig hebben, straks ook langer moeten wachten, was niet duidelijk. betekent: controle over immigratie en eigen grenzen en het einde van het gezag van EU-rechters in het Verenigd Koninkrijk. Die invulling komt neer op uitstap uit de eenheidsmarkt en de douane-unie. Downing Street noemde de voorbije dagen de persberichten over een (zeer) harde Brexit ‘speculatie’. Maar de Britse premier kan zich geruggesteund voelen door de warme woorden van president-elect Trump voor de Britse uitstap uit de EU.