Morgen is vandaag

In ‘mijn’ tijd, bijna 40 jaar geleden, stond ‘ Amerika’ voor de vrije wereld, veel seks, drugs, opzwepende muziek, en dus levensgevaarlijk. Afrika, zo leerden we op school, stond dan weer voor hongerige kindjes, tante nonneke en kon je best nooit bezoeken! Op mijn eerste vliegreis naar Azië realiseerde ik me dat ik van China en India nooit iets had geleerd. Europa was toen onze planetaire navel, Latijn was de lingua franca. Andere continenten en streken waren “mysteries zonder naam”, om de Uruguayaanse schrijver Eduardo Galeano te citeren.

Veertig jaar geleden leefden we in analoge tijden, nu in digitale. Ergens tussen toen en nu belandde mijn generatie stil en geruisloos in een andere realiteit. Plots was vandaag morgen en gisteren de prehistorie. De revolutie zette de wereld open, het licht floepte aan. Er bleken zoveel navels te bestaan. Zoveel beschavingen ouder dan de onze, zoveel andere percepties en overtuigingen. We waren onverwachts in de toekomst gekatapulteerd. “Morgen is niet zomaar een ander woord voor vandaag. Het is ook een andere werkelijkheid, een nieuwe kans”, zei de briljante Galeano. Het analoog georiënteerde onderwijs was er in mijn tijd niet in geslaagd om ons voor te bereiden op een open wereld waarin alles bereik- en communiceerbaar was. De gevolgen zien we nu overal. De oude generaties zijn in de war en hun wereld klapt dicht. De nieuwe, digitale generaties kijken in paniek toe, maar hun stem is voorlopig nog te zwak om het tij te keren. Onderwijs moet kinderen voorbereiden op de paradigmashift van de toekomst, ze opleiden om de waarheid te zien en de balans te vinden tussen het globale en lokale, het evenwicht tussen analoog en digitaal. Dat geldt meer dan ooit nu. Onderwijs moet de kinderen hun plaats en identiteit laten vinden in de echte geschiedenis, het reële nu en de verwachte toekomst. Ze moet hen leren omgaan met de instrumenten van morgen, de media, en met de talen van nu.

De mondiale crisis die om alle hoeken van de wereld waart – van milieudrama’s en geflipte presidenten – vraagt om snel ingrijpen. En om een machtswissel. De enige oplossing ligt bij de nieuwe generaties. We moeten hen in onze arena’s uitnodigen en de wereld daarna aan hen overlaten. In ons eentje zijn we niet meer competent genoeg. Dat we moeten durven open staan voor nieuwe meningen en technieken, ondervond ik nog tijdens de voorbereiding van mijn TED-lezing aan de Universiteit van Michigan. Ik werd er gecoacht door een fantastisch team van jonge mensen. Het was een openbaring. Met mensen zoals zij kunnen we al onze mysteries een naam geven. Onderwijs moet kinderen voorbereiden op de paradigmashift van de toekomst, ze opleiden om de waarheid te zien en de balans te vinden tussen het globale en lokale