Nederland op weg naar Belgisch record ‘regering vormen’
Hoe de Nederlanders vandaag ook stemmen, één ding staat vast: het politieke polderlandschap is versplinterd. Hoe moet dat straks als er een coalitie gevormd wordt? Na het slotdebat is er één zekerheid: niemand wil met Geert Wilders.
De Nederlanders krijgen vandaag het langste stembiljet uit hun geschiedenis. Ze kunnen kiezen uit 28 partijen. Het staat vast dat de huidige regeringspartijen VVD en Partij van de Arbeid (PvdA) niet langer een coalitie kunnen vormen. De sociaaldemocratische PvdA van Lodewijk Ascher krijgt de rekening gepresenteerd voor jaren ingrijpend bezuinigen en dreigt gedecimeerd te worden tot elf zetels. In het lijsttrekkersdebat gisteravond klonk de tussenkomst van Ascher zelfs al een beetje wanhopig.
Eindsprint
In de laatste Peilingwijzer ligt de rechts-liberale VVD van premier Mark Rutte duidelijk op kop met 24 tot 28 zetels in de 150 leden tellende Tweede Kamer. Als dat vandaag bevestigd wordt achter de gordijnen van de stemhokjes (waar Nederland nog steeds met een rood potlood stemt), dan zou dat wel eens de premierbonus voor zijn ferme optreden in de Turkse rel kunnen zijn. Maandenlang was de koppositie in de polls met 35 tot 40 zetels voor de PVV van Geert Wilders. Nu zakt hij volgens de Peilingwijzer terug naar 20 tot 24 zetels. Volgens opiniepeiler I&O daalt hij zelfs naar 16 zetels. En moet hij niet alleen de VVD maar nog drie andere partijen laten voorgaan. Veel zal liggen aan de opkomst van de notoir wispelturige PVV-achterban.
CDA-retour
Het christendemocratische CDA van lijsttrekker Sybrand Buma, de man die Nederland weer het Wilhelmus wil laten zingen, beleeft een kleine heropstanding en haalt in de Peilingwijzer 18 tot 20 zetels, bij I&O 19. Het links-liberale D66 stijgt daar naar 20 zetels. Aanvoerder Alexander Pechtold zou bij die uitslag, gezien de positie van zijn partij tussen VVD en de linkerzijde, een sleutelrol in de coalitievorming spelen. De charismatische nieuwkomer Jesse Klaver (‘Jessias’) van GroenLinks brengt zijn partij na een op zijn persoon gebouwde campagne eveneens naar 20 zetels volgens I&O. De radicaallinkse SP hinkt achterop met 14 tot 16 zetels - de kiezers lijken wat uitgekeken op de joviale lijsttrekker Emile Roemer. Alle andere partijen die volgens de peilingen in de Kamer geraken, doen dat met veel minder zetels. De Partij voor de Dieren haalt 4 tot 6 zetels, evenveel als 50+, de partij van de door de media hard aangepakte Henk Krol. De traditioneel-christelijke CU (5-7 zetels) en SGP (2-4 zetels) houden stand.
En dan zijn er nog nieuwkomers. Het Forum voor Democratie van de conservatieve nationalist Thierry Baudet zou met één of twee zetels in de Kamer kunnen komen. Het door Turkse exPvdA’ers opgerichte DENK zou één tot drie zetels halen, zeker als Nederturken door de recente rel de partij steunen. DENK-aanvoerder Tunahan Kuzu kwam gisteravond niet opdagen in het lijsttrekkersdebat op de NOS omdat hij niet met de “racist” Jan Roos wilde praten.
“Niemand met Wilders”
Veertien lijsttrekkers namen gisteren deel aan dat slotdebat, een voorsmaakje van de versplintering van de nieuwe Kamer. Een partijlandschap zonder echte ‘grote’ fracties: de twee regeringspartijen samen verliezen volgens de peiling veertig zetels. Grote vraag: hoe vorm je straks een regering? Met Wilders’ PVV wil niemand. Als hij – tegen de peilingen in – toch de grootste wordt, levert hem dat niets op: hij blijft aan de zijlijn. Dus moeten de anderen op zoek naar een regeerakkoord met vier tot vijf partners, van centrumrechts tot links.
Nederland zou wel eens op weg kunnen zijn naar een lange, lange coalitievorming, misschien breken ze zelfs ons Belgische record.